Wyciąg ziołowy

Aktualizacja: 5 czerwca 2023

Wyciąg ziołowy nazywany jest również ekstraktem roślinnym pozyskiwanym z roślin zielnych. Stanowi skarbnicę cennych, czynnych związków o działaniu odżywczym i/lub leczniczym. Wywierają one określony, pożądany wpływ na organizm człowieka, stanowiąc profilaktykę schorzeń lub zmniejszając czy wręcz całkowicie likwidując niektóre objawy chorobowe. Wyciągi ziołowe są powszechnie stosowane we współczesnym ziołolecznictwie.

Wyciąg ziołowy – czym jest?

Wyciągi ziołowe pozyskiwane są z rozmaitych części roślin zielnych. Proces ekstrakcji opiera się na doborze odpowiedniego rodzaju rozpuszczalnika, prowadzącego do dyfuzji polegającej na niekontrolowanym mieszaniu się cząsteczek. Dzięki temu z wody, roztworu wodno-alkoholowego, alkoholu etylowego, glicerolu lub chociażby olejków roślinnych wyodrębniony zostaje pożądany składnik (bądź ich zespół), który może już być gotowym produktem. Można jednak z powodzeniem poddać go wymrażaniu, destylacji lub krystalizacji, aby uzyskać oczekiwany czysty związek chemiczny. Wyróżniamy 2 rodzaje wyciągów ziołowych:

• ekstrakt skoncentrowany – pożądany składnik posiada wyższe stężenie niż naturalnie w przyrodzie. Przykładowo wyciąg z zielonej herbaty zawiera aż do 95% polifenoli, podczas gdy zielona herbata w warunkach naturalnych ma ich zaledwie 50%;
• ekstrakty naturalne – stężenie substancji czynnych zbliża się do stężenia występującego w danej roślinie w warunkach naturalnych.

Wyciągi ziołowe można wykorzystywać w medycynie i kosmetologii.

Wyciąg ziołowy – co zawiera?

Skład wyciągów ziołowych jest niezwykle bogaty i różnorodny. Wszystko zależy od tego, które surowce zielne były wykorzystane w procesie produkcji. Pewne jest, że składniki ziół były doceniane już tysiące lat temu. Przykładowo F.W. Sertürner w 1815 roku zidentyfikował obecną w maku aktywną substancję i nazwał ją morfiną. W 1818 roku P.J. Pelletier i J.B. Caventou wyodrębnili strychninę z nasion kulczyby, zaś w 1820 roku, chininę z kory chinowej. W tym samym roku F.F. Runge otrzymał kofeinę z nasion kawy.

Wyciągi roślinne, poza tradycyjnymi składnikami takimi jak witaminy, minerały i oleje eteryczne, są bardzo dobrym źródłem indywidualnych dla danej rośliny związków o działaniu leczniczym i antyoksydacyjnym.

Wyciąg ziołowy – jak działa?

Preparaty oparte na wyciągu z ziela jeżówki uzyskały w ostatnich latach ogromne powodzenie jako silne immunostymulatory. Liczne doniesienia przedstawiają jeżówkę purpurową jako roślinę o udokumentowanym działaniu antybakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwzapalnym. Posiada ona zdolność inicjowania fagocytozy oraz przyspiesza różnicowanie się fibroblastów. Z kolei destylat limanu borowiny z kwasem cynamonowym i kumaryn (tzw. FIBS) podwyższa miano przeciwciał klasy IgG i IgM oraz hamuje angiogenezę. Ile roślin zielnych, tyle efektów leczniczych można uzyskać. Przykładowe wyciągi ziołowe wraz z ich działaniem:

• wyciąg z ostropestu plamistego – wspiera wątrobę, łagodzi konsekwencje przewlekłej antybiotykoterapii, zmniejsza objawy marskości wątroby;
• wyciąg z rumianku – działa łagodząco i przeciwzapalnie, rozluźnia mięśnie gładkie, działa wiatropędnie;
• wyciąg z lukrecji – działa rozkurczowo i wykrztuśnie, wspiera odporność oraz wspomaga leczenie infekcji bakteryjnych;
• wyciąg z mniszka lekarskiego – poprawia apetyt i trawienie, wspomaga pracę wątroby i skutecznie ją oczyszcza.

Takich wyciągów jest setki, dlatego przed rozpoczęciem ich stosowania warto zapoznać się z wszelkimi przeciwwskazaniami. Zioła mogą wchodzić w interakcję z lekami i suplementami diety, jak również nie wszystkie wyciągi sprawdzą się w przypadku dzieci, seniorów lub kobiet ciężarnych i karmiących piersią.

Jak stosować wyciągi ziołowe?

Wyciągi ziołowe można przeznaczyć do stosowania zewnętrznego lub wewnętrznego. W pierwszym przypadku wystarczy nanieść odrobinę produktu na wacik i przyłożyć do skóry lub przemyć ją tym. Ekstrakty ziołowe można też dodawać do wody, przygotowując kąpiele, płukanki i nasiadówki. Z kolei w przypadku ekstraktów przeznaczonych do użytku wewnętrznego najczęściej wystarczy wymieszać je z wodą lub sokiem, a następnie wypić. Nigdy nie należy przekraczać dawkowania zalecanego przez producenta wyciągu lub lekarza. Jeśli samodzielnie przygotowujemy takie ekstrakty, wcześniej warto zapoznać się z dawkowaniem, np. sięgając po książki o tematyce ziołolecznictwa lub konsultując się ze specjalistą.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Hasik J., Lutomski J., Ziołolecznictwo w chorobach wewnętrznych. Racjonalny poradnik dla lekarzy i farmaceutów, Wydawnictwo Borgis, Warszawa 2000.
2. Wasilewska G., Polskie zioła lecznicze i uzdrawiające, Wydawnictwo RM, Warszawa 2017.
3. Foret R., Alchemia ziół i przypraw, Wydawnictwo Vital, Białystok 2018.