Mącznica lekarska

Mącznica lekarska to wiecznie zielona krzewinka o płożących pędach pokrytych łuszczącą się korą. Jej liście są bogate w cenne składniki odżywcze, w tym głównie w arbutynę i hydrochinon. Związki te działają silnie przeciwbakteryjnie w infekcjach dróg moczowych, stąd częste zastosowanie mącznicy w problemach urologicznych.

Co to jest mącznica lekarska?

Mącznica lekarska to krzewinka nie przekraczająca 10 cm wysokości. Posiada pędy długości do 1 metra, które kładą się wokół niej. Na terenie Polski rośnie głównie na obszarach nizinnych, przede wszystkim w północnej części kraju. Jest rośliną światłolubną, dlatego zasiedla widne i rzadkie lasy sosnowe, suche wrzosowiska czy wydmy. Należy pamiętać, że w Polsce mącznica lekarska objęta jest częściową ochroną.

W celach leczniczych stosuje się liście z górnych części pędów, które zbiera się pod koniec okresu wegetacji, na jesień i następnie suszy w naturalnych warunkach obejmujących odpowiednią ilość zacienienia i przewiewu.

Skład mącznicy lekarskiej

Liście mącznicy zawierają:

• do 12% glikozydów fenolowych;
• estry arbutyny;
• kwas galusowy;
• wolny hydrochinon;
• garbniki hydrolizujące;
• flawonoidy i kwasy polifenolowe;
• składniki mineralne.

Wymienione wyżej składniki działają silnie przeciwutleniająco.

Działanie mącznicy lekarskiej

Glikozydy fenolowe omawianej rośliny hydrolizują w moczu uwalniając hydrochinon, który hamuje wzrost i rozwój patogennych mikroorganizmów zalegających w drogach moczowych. Rozpad arbutyny następuje w alkalicznym środowisku moczu przy pH 7,5-8,0 i wówczas jest ona 100 razy aktywniejsza niż w moczu kwaśnym. Lecznicze działanie arbutyny odnosi się do wielu gatunków drobnoustrojów, w tym również do szczepów opornych na antybiotyki. Pozostałe składniki rośliny również działają antybakteryjnie, w związku z czym mącznica lekarska znana jest przede wszystkim właśnie z tego działania.

Wodne wyciągi mącznicy zawierają dużą ilość garbników. Podane doustnie działają ściągająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Garbniki tworzą połączenia z białkami i:

• zmniejszają przepuszczalność ścian jelit;
• unieczynniają drobnoustroje jelitowe i produkowane przez nie toksyny;
• działają przeciwbiegunkowo;
• hamują krwawienia z uszkodzonych drobnych naczyń krwionośnych.

W związku z takimi właściwościami rośliny, mącznicę stosuje się przede wszystkim przy zakażeniach bakteryjnych układu moczowego (np. zapalenie kłębuszków nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek). Szczególnie dobre wyniki uzyskuje się w przewlekłych i powracających zakażeniach układu moczowego u młodzieży i osób w wieku podeszłym. Liście mącznicy stosuje się pomocniczo jako środek moczopędny w kamicy moczowodowej.

To właśnie dzięki obecności arbutyny mącznicy lekarskiej przypisuje się działanie przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, wybielające i przeciwzmarszczkowe. Potwierdzone wybielające działanie na skórę wyciągu z mącznicy lekarskiej, otwiera duże możliwości w zastosowaniu tego wyciągu w dermatologii i kosmetologii.

Objawy przedawkowania

Wyciąg z liści mącznicy przyjmowany w nadmiarze i podawany przez dłuższy okres czasu, może doprowadzić do wystąpienia objawów zatrucia hydrochinonem. Są to przede wszystkim:

• wymioty;
• stany pobudzenia i kurcze;
• niedokrwistość hemolityczna;
• uszkodzenie wątroby.

Właśnie z tego powodu zaleca się wyjątkową ostrożność przy stosowaniu mącznicy lekarskiej. Najlepiej, aby przed podjęciem tej czynności, skonsultować się z lekarzem i dietetykiem. Szczególnie, gdy występują różnego rodzaju schorzenia układowe czy ogólnoustrojowe. Mącznica lekarska jest przeciwwskazana w ciąży, ponieważ może powodować kurcze. Te z kolei zwiększają ryzyko poronienia.

Bibliografia

1. Bacler B., Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 1 – mącznica lekarska, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 3/2009.
2. Zięba A., Nowe stanowisko mącznicy lekarskiej Arctostaphylos uva-ursi w Tatrach polskich, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 4/2014.
3. Piechota-Urbańska M., Zastosowanie ekstraktu z mącznicy lekarskiej w recepturze hydrożeli dermatologicznych wytworzonych na bazie carbopoli, Polimery w Medycynie, 3/2010.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...