Cząber ogrodowy

Cząber ogrodowy to popularna roślina zielna stosowana jako przyprawa. Znana jest już od 2 tysięcy lat – początkowo uznawana była za afrodyzjak i lek na wiele chorób. Współcześnie stosuje się ją celem urozmaicenia potraw oraz jako ziele poprawiające wiele funkcji organizmu.

Charakterystyka cząbru ogrodowego

Cząber ogrodowy pochodzi z rodziny wargowych, a więc z rodziny, z której pochodzi bardzo wiele rożnych ziół leczniczych. Wywodzi się ze wschodnich rejonów morza Śródziemnego. Jako przyprawę do mięsa cząber często używali Rzymianie, a warto mieć na uwadze, że tamtejszy cząber miał znacznie mocniejsze działanie od naszego.

W Europie cząber jest powszechną rośliną uprawną, jednak nie wszędzie. Uprawia się go przede wszystkim tam, gdzie jest cieplej i gdzie występuje duża zawartość wapna w glebie. Poza tym można go spotkać rosnącego dziko – postać dzika ma porównywalną wartość leczniczą do postaci uprawnej.

Cząber ogrodowy to roślina jednoroczna osiągająca do 30 cm wysokości. Posiada wąskie, lancetowate liście. Kwitnie na przełomie lipca i września. Charakteryzuje się silnym zapachem i korzennym smakiem.

Skład cząbru

W skład ziela cząbru wchodzi wiele cennych związków, wpływających korzystnie na zdrowie konsumenta. Wśród nich wyróżnia się między innymi:

• karwakrol;
• olejek eteryczny;
• garbniki;
• żywice;
• flawonoidy;
• kwas askorbinowy;
• minerały – w tym przede wszystkim cynk, ale i wapń, żelazo, potas czy magnez;
• błonnik pokarmowy.

Olejek eteryczny odpowiada za charakterystyczny pikantny smak i korzenny zapach cząbru. Jego największe ilości kumulują się właśnie w liściach, które się spożywa.

Cząber ogrodowy w medycynie

Ziele tej rośliny wykazuje działanie:

• moczopędne;
• rozkurczowe;
• wykrztuśne;
• znoszące nadmierną fermentację i wzdęcia;
• pobudzające czynności żołądka;
• kojące nerwy.

W związku z powyższym działaniem cząber ogrodowy stosuje się w postaci naparów w przewlekłych biegunkach i innych nieżytach przewodu trawiennego, nerwicy żołądka i nerwicy ogólnej, wzdęciach, ogólnym osłabieniu pochorobowym.

Należy również wyróżnić działanie antyoksydacyjne tego zioła, dzięki zawartości związków o działaniu przeciwutleniającym (głównie flawonoidy, ale także witamina C i inne). Dzięki temu regularne dodawanie cząbru do potraw może wpłynąć na likwidację stresu oksydacyjnego i tym samym prewencję wielu chorób cywilizacyjnych. Również z tego względu cząber dodaje się do dań tłustych – choć w niewielkim stopniu poprawia on trawienie tłuszczy i wpływa korzystnie na profil lipidowy organizmu. Przyczynia się bowiem do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Również ze względu na działanie antyoksydacyjne, cząber ogrodowy poprawia ogólną odporność organizmu.

Poza tym cząber jest stosowany, a przynajmniej powinien być stosowany, jako przyprawa trawienna. Ze względu na charakterystyczny smak może urozmaicić i wzbogacić niejedno danie, zwłaszcza mięsne.

Zobacz również: Zioła na trawienie – jakie wybrać?

Cząber ogrodowy w kuchni

Omawiane ziele idealnie nadaje się jako dodatek kuchni polskiej, ale nie tylko. W związku z faktem, że łagodzi wzdęcia i poprawia trawienie, świetnie sprawdza się w daniach tłustych, fasolowych i kapustnych. Nie tylko wpływa korzystnie na czynność układu pokarmowego, ale również nadaje tym daniom typowego smaku. Cząber idealnie nadaje się również do zapiekanek, grzybów, a nawet jako dodatek do kiszonek. Wyżej wspomniano o kompozycji tego zioła z daniami mięsnymi. Należy wyróżnić tutaj żeberka, drób, pieczenie wieprzowe, kaczkę czy mięso z królika. Przyprawy tej używa się również do wydobycia smaku ryb, a w szczególności do pstrąga.

Zaleca się, aby przyprawę tę dodawać pod koniec gotowania czy pieczenia, aby nie była poddawana wysokim temperaturom od początku gotowania. Można w tym celu wykorzystać zarówno świeżą gałązkę, jak i suszoną. Należy pamiętać, aby nie rozcierać ani nie mielić cząbru, ponieważ wydobywa się wówczas jego gorycz.

Bibliografia

1. Seidler-Łożykowska K., Golcz A., Kozik E., Kucharski W., Mordalski R., Wójcik J., Ocena jakości surowca cząbru ogrodowego z uprawy ekologicznej, Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 4/2007.
2. Hasik J., Lutomski J., Ziołolecznictwo w chorobach wewnętrznych. Racjonalny poradnik dla lekarzy i farmaceutów, Wydawnictwo Borgis, Warszawa 2000.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...