Jak obniżyć poziom żelaza?

Aktualizacja: 11 marca 2022

Jak obniżyć poziom żelaza w sposób skuteczny i bezpieczny? Wprawdzie żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu (a przede wszystkim układu krwionośnego), jednak jego nadmiar może okazać się groźny.

Nadmiar żelaza

Objawy nadmiaru żelaza zaczynają się pojawiać, gdy jego ilość w ustroju wyniesie 15-20 g. Nadmiar pierwiastka lokując się w komórkach miąższowych wątroby, serca i gruczołów dokrewnych doprowadza z czasem do niewydolności. Stopień uszkodzenia tkanek zależy w większym stopniu od zawartości żelaza w komórkach miąższowych niż od całkowitej ilości żelaza w organizmie. Najczęściej występującymi objawami nadmiaru żelaza są:

• senność;
• męczliwość;
• bóle stawowe, zwane artralgią;
• zmiana zabarwienia skóry na ziemistą;
• obniżenie libido;
• idiopatyczny spadek masy ciała.

Chorobą manifestującą się nadmiernym magazynowaniem żelaza w ustroju jest hemochromatoza. Zaburzeniu ulegają mechanizmy regulujące gospodarkę tego pierwiastka, co skutkuje odkładaniem jego nadmiaru w narządach miąższowych, postępującym ich uszkodzeniem i niewydolnością. Przykładowo, gromadzenie żelaza w wątrobie skutkuje jej marskością i jest czynnikiem ryzyka rozwoju pierwotnego raka wątrobowo-komórkowego.

Przyczyny nadmiaru żelaza

Najczęściej przyczyną nadmiaru żelaza jest nieodpowiednia dieta, bogata w czerwone mięso, a także nieprawidłowa suplementacja. Z tego względu zaleca się przyjmowanie preparatów żelaza pod okiem lekarza lub dietetyka, przy czym nigdy nie należy samodzielnie modyfikować dawek.

Kolejną przyczyną jest wspomniana choroba, hemochromatoza. Może być ona pierwotna lub wrodzona. Pierwotną się dziedziczy, ma ona związek z mutacją konkretnych genów. Z kolei wtórna wynika ze złej diety, zaburzeń w obrębie układu krwionośnego lub uwalniania nadmiaru żelaza przez komórki wątrobowe.

Jak obniżyć poziom żelaza?

Oczywiście można sięgnąć po rozwiązania farmakologiczne, wcześniej (przy braku przeciwwskazań i pod okiem lekarza) warto jednak spróbować innych metod. Jeśli nadmiar żelaza w organizmie nie wiąże się z poważnymi chorobami ogólnoustrojowymi, można zdecydować się na oddanie krwi. Jednorazowo oddaje się 450 ml krwi, przez co stężenie żelaza znacznie spada. Jest to jednak krótkotrwała metoda, której nie można wykonywać w sposób ciągły. Mimo wszystko to najszybszy sposób na obniżenie poziomu żelaza.

Na poziom żelaza we krwi można skutecznie wpłynąć dietą. Najlepiej spożywać produkty, które zmniejszają biodostępność żelaza i opóźniają lub eliminują jego pełne wchłanianie. Taką grupą produktów spożywczych jest przede wszystkim nabiał, ale i:

• kawa i herbata;
• antyoksydanty, a więc surowe owoce i warzywa;
• błonnik, np. zawarty w orzechach.

Produktami bogatymi w łatwo przyswajalne żelazo są: żółtka jaj, czerwone mięso, ciemne pieczywo, fasola i groch. Takich produktów należy więc unikać. Dodatkowo wchłanianie omawianego pierwiastka poprawia witamina C, której spożycie również należy kontrolować. Sporą ilość witaminy C zawierają papryka, kiszonki czy natka pietruszki.

Kolejnym rozwiązaniem jest intensywna aktywność fizyczna, oczywiście w granicach własnych możliwości. Wraz z potem z organizmu zostają usunięte także składniki mineralne, w tym żelazo. Reasumując – sport powodujący nadmierną potliwość może skutecznie obniżyć poziom żelaza.

Alkohol a nadmiar żelaza

Osoby cierpiące na nadmiar żelaza powinny całkowicie zrezygnować ze spożycia alkoholu. Etanol w dużym stopniu zwiększa jego wchłanianie. Kwestią sporną jest jednak spożycie czerwonego wina. Wprawdzie posiada ono dużą ilość żelaza, jednak jednocześnie zawiera sporo antyoksydantów – polifenoli. Te związki uniemożliwiają wchłanianie żelaza zawartego w winie oraz w spożywanych produktach. Umiarkowane spożycie czerwonego wina może być więc alternatywą dla innych alkoholi. Należy jednak zachować umiar.

Biotyna na skórę, włosy i paznokcie
Na problemy z włosami przede wszystkim skutecznie działa biotyna. Aby jednak w pełni wykorzystać jej właściwości, należy dostarczyć ją w najbardziej biologicznie aktywnej formie - D-biotynie. Właśnie taka znajduje się w kapsułkach regenerujących.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Korzeniowska K., Cieślewicz A., Jabłecka A., Zaburzenia gospodarki żelaza. Część 1. Hemochromatoza, Farmacja Współczesna,5/2012.
2. Raszeja-Wyszomirska J., Milkiewicz P., Hemochromatoza wtórna, Medycyna po Dyplomie, 2/2014.
3. Traczyk W., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.