Wirusy

Wirusy to mikroskopijne patogeny chorobotwórcze, które rozmnażają się w komórkach swojego żywiciela. Mogą wnikać do organizmów ludzi w każdym wieku i bez względu na płeć czy stan zdrowia, jak również mogą infekować zwierzęta czy rośliny. Wiele chorób wirusowych ma charakter zakaźny.

Charakterystyka wirusów

Wielkość wirusów waha się w przedziale 18-300 nm. Większe wiriony charakteryzują się wyższym stopniem złożoności budowy, wyposażone są w większe genomy, kodujące większą ilość białek. Niektóre z nich zawierają specyficzne białka funkcjonalne, np. enzymy inicjujące replikację. Wirusy na przestrzeni tysięcy lat przystosowały się do przenoszenia materiału genetycznego w postaci DNA lub RNA z jednej komórki do drugiej. Istotną różnicą w ich budowie jest obecność lub brak osłonki okrywającej wewnętrzną strukturę tego patogenu. Wyróżnia się wirusy atakujące ludzi oraz te atakujące bakterie (bakteriofagi).

Mówiąc w dużym uproszczeniu, cząstka wirusa składa się z białek i kwasów nukleinowych, które mogą być upakowane w jednym z 2 typów struktur białkowych:

• pałeczkowatej – podjednostki białkowe (kapsomery) łączą się w stałych odstępach wzdłuż kwasu nukleinowego, zamykając go w helikalnej strukturze białkowej, np. wirus Ebola, wirus grypy;
• kulistej – skondensowany kwas nukleinowy nie wykazuje większego związku z kapsomerami, występuje niezależnie od geometrycznej struktury białkowej, np. wirus różyczki, wirus brodawczaka ludzkiego.

Najważniejszą częścią wirusa jest kapsyd, czyli element składowy wirionu będący płaszczem białkowym, wewnątrz którego zawarty jest kwas nukleinowy. Kapsyd chroni materiał genetyczny przed jego uszkodzeniem, degradacją, określa swoistość antygenową, a także odpowiada za przyłączanie wirusa do komórki gospodarza.

Sprawdź również: Choroby wirusowe skóry.

Rodzaje wirusów

Do głównych, najlepiej poznanych rodzin wirusów zaliczamy:

• bakulowirusy – dotyczą jednak głównie stawonogów, nie wywołują chorób u człowieka;
• herpeswirusy – spośród nich najbardziej znany jest wirus opryszczki pospolitej (HSV), jednak rodzina ta zawiera ponad 100 różnych patogenów;
• adenowirusy – wykazują szczególne powinowactwo do układu chłonnego, powodując przerost tkanki adenoidalnej (limfoidalnej);
• poliomawirusy – wśród których znajdują się wirusy BK i JC;
• papillomawirusy – słynnym przedstawicielem jest wirus brodawczaka ludzkiego. Zakażenia wiążą się z ryzykiem transformacji nowotworowej;
• pokswirusy – są jednymi z najbardziej skomplikowanych pod względem budowy wirusów. Przykładami są: wirus ospy prawdziwej, wirus krowianki, wirus mięczaka zakaźnego;
• parwowirusy – wywołują choroby takie jak rumień zakaźny, przełom aplastyczny lub zespół grudkowo-krwotocznych rękawiczek i skarpetek;
• retrowirusy – materiał genetyczny zawarty jest w kwasie rybonukleinowym. Patogeny te przeprowadzają proces odwrotnej transkrypcji. Wywołują wiele chorób, w tym AIDS i niektóre nowotwory;
• rotawirusy – są najczęstszą przyczyną biegunki wśród niemowląt i dzieci;
• koronawirusy – posiadają osłonkę oraz pojedynczą nić RNA o symetrii helikalnej i polarności dodatniej.

Takich rodzin jest jednak znacznie więcej. Ze względu na ogromne znaczenie wirusów w środowisku i ich wpływie na zdrowie człowieka, powstała dziedzina zajmująca się ich analizą. Nazywa się mikrobiologią, a w obszarze jej zainteresowań pozostają także bakterie i protisty.

Zakaźność

Większość chorób wirusowych jest zakaźna i przenosi się z człowieka na człowieka – poprzez bliski kontakt z osobą, która ma infekcję, styczność z płynami ustrojowymi chorej osoby (np. podczas pocałunków czy współżycia seksualnego) bądź z matki na dziecko podczas ciąży lub porodu. W przypadku infekcji wirusowych nie stosuje się antybiotykoterapii, ponieważ działa ona na bakterie, a nie na wirusy. Leczenie uzależnione jest od rodzaju wirusa. Przykładowo w przypadku zwykłej grypy działa się jedynie objawowo, stawia na wypoczynek i unika przebywania w miejscach publicznych, z kolei przy Covid-19 należy przyjmować leki przeciwwirusowe. Można chronić organizm szczepieniami ochronnymi. Szczepienia na kilka istotnych chorób wirusowych są w Polsce obowiązkowe w wieku dziecięcym.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Murray P., Pfaller M., Rosenthal K., Mikrobiologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2018.
3. Bulanda M., Pietrzyk A., Wróblewska M., Mikrobiologia lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2023.