Tracheostomia

Aktualizacja: 11 lipca 2023

Tracheostomia to niewielki otwór w tchawicy wykonywany celowo i w sposób zaplanowany u niektórych pacjentów. Zwie się go również mianem przetoki. Lokalizuje się na przedniej części szyi, w rzucie tchawicy. Podstawową rolą takiej przetoki jest udrażnianie dróg oddechowych i umożliwianie wartościowego oddychania w wielu przypadkach chorobowych lub po urazach mechanicznych szyi.

Tracheostomia a tracheotomia

Nie należy mylić tych dwóch pojęć pomimo zbliżonego wydźwięku. Tracheotomia odnosi się bowiem do zabiegu chirurgicznego wykonywanego celem udrożnienia dróg oddechowych, natomiast tracheostomia jest otworem w tchawicy, będącym konsekwencją takiego zabiegu.

Tracheostomia – charakterystyka

Przez tracheostomię do tchawicy pacjenta wprowadzana jest rurka. Rurki tracheostomijne mogą być wykonane są z rozmaitych materiałów (najczęściej akrylu, silikonu bądź medycznego PCV) i są dostępne w różnych rozmiarach. Dzięki temu można zawsze dobrać ich giętkość i wielkość do indywidualnych potrzeb pacjenta. Rurki silikonowe wyróżniają się największą plastycznością. Należy pamiętać, że:

• po włożeniu rurki do tracheostomii przechodzenie powietrza z płuc do krtani nie jest możliwe, pacjent nie jest więc w stanie mówić i wydawać dźwięków;
• pacjenci z tracheostomią, oraz włożoną do niej rurką, są w stanie samodzielnie spożywać pokarmy;
• kluczowa jest odpowiednia higiena i dbanie o przetokę.

Tracheostomię można wykonać na drodze zaplanowanego zabiegu chirurgicznego, jak również jako czynność nagła, ratująca życie.

Tracheostomia – funkcje

Przez otwór zwany tracheostomią wprowadza się do tchawicy specjalną, sterylną rurkę. Służy ona do wentylacji płuc, co w efekcie umożliwia oddychanie. Pozwala bowiem na bezpośredni dopływ powietrza do płuc z pominięciem jamy ustnej i nosowej. Można zatem podsumować, że tracheostomia staje się sztuczną drogą oddechową. Często jej obecność jest niezbędna do przeżycia pacjenta. Ciekawostką jest, że tego typu otwory w ludzkiej tchawicy wykonywano już od czasów starożytnych, jest to więc jedna z najstarszych, znanych procedur chirurgicznych.

Jak dbać o tracheostomię?

Przede wszystkim należy pamiętać, aby regularnie odsysać wydzielinę zalegającą w rurce. W innym razie nie tylko upośledzi przepływ powietrza przez rurkę, ale również będzie źródłem bakterii i czynnikiem ryzyka poważnych infekcji. Kolejnym krokiem jest nawilżanie powietrza, do czego służy specjalny filtr dołączany bezpośrednio do rurki. Jednocześnie, aby powierzchnia błon śluzowych dróg oddechowych stale pozostawała wilgotna, pacjent powinien pamiętać o regularnym nawodnieniu. Przy tracheostomii możliwe jest (i wręcz zalecane) samodzielne picie płynów. Pozostałe zalecenia:

• głębokie oddychanie;
• częsta zmiana pozycji;
• chodzenie, spacery, celem ograniczenia ewentualnych powikłań płucnych;
• regularna fizjoterapia celem mobilizacji wydzieliny.

W niektórych przypadkach należy rozważyć pomoc psychologiczną, ponieważ obecność tracheostomii jest dla pacjenta przykra i może prowadzić do stanów depresyjnych. Dużym zrozumieniem musi wykazać się najbliższe otoczenie pacjenta. Wszelkie pytania należy zadawać w taki sposób, aby odpowiedź na nie mogła zostać wyrażona ruchem głowy. Inną opcją porozumiewania się z osobą z tracheostomią jest kartka i długopis, które zawsze powinny znajdować się w pobliżu osoby chorej.

Pielęgnacja skóry wokół przetoki

Kluczowa jest regularna zmiana opatrunku pod tracheostomią – najczęściej po jej zabrudzeniu. Należy szczególnie dbać o skórę wokół przetoki, ponieważ wciąż pozostaje ona otwartą raną operacyjną wymagającą przestrzegania zasad aseptyki. Pielęgnacja skóry chroni przed stanami zapalnymi, zakażeniami oraz maceracją naskórka. Skórę należy przemywać jałowym gazikiem nasączonym roztworem soli fizjologicznej, ewentualnie preparatem dezynfekującym nadającym się do stosowania na błony śluzowe. Na skórę nie nakładamy żadnych maści i kremów.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Piorun J., Poradnik pielęgnacji pacjenta z rurką tracheostomijną w warunkach domowych, Radom.
2. Jankowska P., Kikolska M., Kochman D., Głowacka M., Pielęgnacja pacjenta z rurką tracheotomijną po leczeniu chirurgicznym nowotworu krtani – studium przypadku w oparciu o ICNP, Płock, 2017.