Terapia jadem pszczelim

Aktualizacja: 11 marca 2022

Terapia jadem pszczelim znajduje zastosowanie głównie w medycynie i kosmetologii. Substancja ta stanowi truciznę wydzielaną przez pszczoły celem obrony przed drapieżnikami. Po użądleniu człowieka pszczoła ginie, ponieważ nie jest w stanie wyciągnąć żądła z ludzkiej skóry, natomiast użądlenie innego owada nie powoduje u niej żadnej szkody. Jednak odpowiednio zastosowany jad wykazuje liczne korzyści zdrowotne.

Czym jest jad pszczeli?

Jad pszczeli (inaczej apitoksyna) jest syntetyzowany oraz wydzielany przez gruczoł jadowy obecny w jamie brzusznej pszczoły robotnicy lub matki pszczelej. Stanowi niezwykle złożoną mieszaninę zawierającą wiele biologicznie aktywnych składników posiadających szeroki wachlarz właściwości farmakologicznych. Przyjmuje się, że w skład jadu pszczelego wchodzi ponad 300 związków, wśród których spory odsetek stanowią:

• związki peptydowe (m.in. melityna, apamina, peptyd degranulujący komórki tuczne, prokamina;
• enzymy (m.in. fosfolipaza, hialuronidaza, proteazy serynowe fosfataza);
• feromony;
• aminy biogenne (m.in. histamina oraz katecholaminy);
• węglowodany;
• aminokwasy;
• fosfolipidy;
• biopierwiastki.

Głównym składnikiem jadu pszczelego jest melityna. Jest to polipeptyd złożony z 26 aminokwasów stanowiący ponad połowę suchej masy jadu pszczelego (50% – 70%). Wiele składników jadu pszczelego to związki farmakologicznie czynne, a złożony skład tego surowca powoduje, że wywiera on wielokierunkowe działanie.

Jad wytwarzany jest przez gruczoł na końcu odwłoka, a jego wydzielanie odbywa się przy pomocy aparatu żądłowego. Urządzenie posiada standardowe rozmiary ramki, tak by można je było łatwo umieścić w ulu. Jest to szklana płytka w specjalnej obudowie, która emituje prąd o bardzo niskim natężeniu, niewyczuwalnym dla ludzi, ale delikatnie drażniącym pszczoły. Owady kłują płytkę pozostawiając na niej jad, który szybko zastyga, a następnie jest z niej zeskrobywany. Pszczoła nie traci żądła, a po wyjęciu aparatu z ula, szybko wraca do zwykłej aktywności. Udowodniono, że taki sposób pobierania jadu nie wpływa na wydajność oraz zdrowie pszczół.

Zobacz również: Pyłek pszczeli – cenny dla zdrowia i urody.

Działanie jadu pszczelego

Najlepiej udokumentowane jest zastosowanie jadu pszczelego w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Lek do wstrzykiwań na bazie jadu pszczelego Apitox podaje się w celu złagodzenia bólu i obrzęku związanego z RZS, ale również przy zapaleniu ścięgien, kaletki stawowej oraz stwardnieniu rozsianym. Badania wskazują również, że melityna działa toksycznie na komórki nowotworowe i jest szczególnie skuteczna w przypadku raka płuc, ale również nerki, wątroby, prostaty, piersi i białaczce. Wykazano, że jad pszczeli:

• działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo;
• zwiększa przepuszczalność naczyń włosowatych i rozszerza naczynia krwionośne;
• obniża ciśnienie krwi;
• pobudza lub hamuje układ nerwowy.

Dodatkowo udowodniono, że składniki jadu pszczelego wpływają pozytywnie na proces uczenia się i zapamiętywania. Peptydy w nim zawarte działają neuroprotekcyjnie i mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera.

Zobacz również: Jak dbać o stawy?

Terapia jadem pszczelim w kosmetologii i dermatologii

Jad pszczeli coraz częściej wykorzystuje się w kosmetologii oraz dermatologii, ponieważ:

• wspiera leczenie trądziku, twardziny, łuszczycy i atopowego zapalenia skóry;
• redukuje widoczność zmarszczek i przebarwień;
• cofa efekty fotostarzenia się skóry;
• przyspiesza gojenie się ran.

Jad pszczeli posiada wiele więcej zalet. Należy wyróżnić jego bezpieczeństwo stosowania u osób niewykazujących uczulenia na składniki jadu pszczelego. Substancja ta stosowana miejscowo nie powoduje odczynu alergicznego, nie jest fototoksyczna ani fotouczulająca.

Zobacz również: Wosk pszczeli.

Terapia jadem pszczelim – przeciwwskazania

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do terapii jadem pszczelim jest uczulenie na składniki tej substancji. Ponadto, z terapii nie powinni korzystać osoby z:

• chorobami nerek, trzustki, wątroby;
• cukrzycą;
• miażdżycą;
• problemami psychicznymi;
• poważnymi chorobami kobiecymi.

Dodatkowo terapia jadem pszczelim zawsze powinna przebiegać pod okiem lekarza, który kontroluje jej każdy etap.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Żak N., Przybyłowski P., Apiterapia wśród konsumentów XXI wieku – badania wstępne, Marketing i Zarządzanie, 3/2018.
2. Matysiak J., Matysiak J., Kokot Z., Właściwości farmakologiczne jadu pszczelego, Nowiny Lekarskie, 7/2008.
3. Łukasiewicz A., Zastosowanie jadu pszczelego w kosmetologii, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 1/2021.
4. Matysiak J., Kokot Z., Matysiak J., Alergia na jad pszczeli u pszczelarzy, Alergia Astma Immunologia, 1/2017.