Sacharoza

Sacharoza (C12H22O11) należy do najczęściej występujących disacharydów, czyli węglowodanów. Potocznie zwana jest również cukrem trzcinowym lub buraczanym. Powstaje z połączenia cząsteczki glukozy i fruktozy.

Charakterystyka sacharozy

To najbardziej rozpowszechniony disacharyd nieredukujący. Stanowi glikozyd, w cząsteczce którego występuje wiązanie alfa, beta-glikozydowe łączące reszty pierścieniowych odmian glukozy i fruktozy. Sacharoza jest związkiem krystalicznym o słodkim smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, trudniej w etanolu. W związku z tym, że należy do disacharydów, organizm człowieka bardzo łatwo ją przyswaja.

W roztworze zakwaszonym ulega hydrolizie (rozpadając się na glukozę i fruktozę), podczas której zachodzi zmiana kierunku skręcalności płaszczyzny światła spolaryzowanego, tak zwana inwersja. Dlatego taki roztwór po hydrolizie zwany jest cukrem inwertowanym. Synteza omawianego związku zachodzi niemal całkowicie w cytozolu komórek roślinnych.

Zastosowanie sacharozy

Cukier inwertowany jest znacznie słodszy od tradycyjnej sacharozy, dlatego jest głównym składnikiem sztucznych miodów. W konfiturach, dżemach i sokach stanowi około 50% cukrów, a zawarta w nim fruktoza zapobiega krystalizacji sacharozy oraz glukozy. Sacharoza stanowi główny składnik cukru spożywczego, zazwyczaj trzcinowego lub buraczanego, który jest stosowany powszechnie jako środek słodzący.

Jakie właściwości wykazuje sacharoza?

Sacharoza jest prekursorem większości związków organicznych wykorzystywanych w procesach metabolicznych zachodzących podczas wzrostu i rozwoju roślin. To końcowy produkt fotosyntetycznej asymilacji węgla.

Sacharozę magazynowaną między innymi w liściach rośliny wykorzystuje się następnie podczas oddychania komórkowego lub zamieniana na inne węglowodany. Ponadto może stanowić donor szkieletów węglowych wykorzystywanych do biosyntezy polisacharydów strukturalnych, glikoprotein oraz glikozydów. To ważne związki dla kiełkujących nasion, ponieważ są w nich przekształcane w aminokwasy, a później w białka. Dodatkowo, produkty metabolizmu sacharozy można wykorzystać podczas procesów syntezy np. kwasów nukleinowych czy witamin i niektórych hormonów. Cząsteczki sacharozy pełnią również funkcje sygnalne i regulatorowe, wpływając bezpośrednio na procesy wzrostowe i metaboliczne rośliny. Warunkują bowiem indukcję i hamowanie ekspresji genów.

Sacharoza a zdrowie

Sacharoza jest węglowodanem, którego człowiek tak naprawdę nie potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Związek ten stanowi niezbędny element w świecie roślin, zaś w przypadku człowieka można go wyeliminować. Wprawdzie węglowodany, wraz z białkami i tłuszczami, stanowią niezbędne składniki odżywcze, jednak ich wystarczającą ilość można dostarczyć wraz z owocami i warzywami, które powinny być podstawą codziennej diety.

W związku z faktem, że trawienie sacharozy zachodzi już w jamie ustnej, jej spożycie wiąże się z nagłym wzrostem poziomu glukozy we krwi i ryzykiem rozwoju próchnicy zębów (przy nieodpowiedniej higienie jamy ustnej). O ile wpływ na poziom glukozy może być korzystny, np. w przypadku hipoglikemii, tak wzrost ryzyka niektórych chorób nie jest już pożądany.

Częste, nadmierne spożywanie sacharozy przyczynia się nie tylko do rozwoju próchnicy, zwłaszcza u dzieci, ale również zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości, cukrzycy typu 2, schorzeń natury psychicznej (wahania nastroju) oraz chorób serca. Ponadto zaburza mikroflorę jelitową i wpływa negatywnie na stan skóry.

Bibliografia

1. Ciborowska H., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
2. Ciereszko I., Kontrola metabolizmu sacharozy u roślin w odpowiedzi na zmienne warunki środowiska, Problemy Nauk Biologicznych, 2-3/2006.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...