Przemarznięcie

Aktualizacja: 27 listopada 2023

Przemarznięcie w okresie zimowym to uczucie którego doświadczyła praktycznie każda osoba, bez względu na ciepłe ubranie czy wysoką odporność. To sytuacja, w której odczuwa się zimno, a towarzyszyć temu mogą dreszcze, gęsia skórka, a nawet delikatne zaburzenia czucia dłoni i stóp. Skrajne przemarznięcie stanowi zagrożenie zdrowia i życia, fachowo nazywa się hipotermią.

Przemarznięcie – przyczyny

Zgodnie z definicją przemarznięcie to stan wywołany działaniem zimnego powietrza (rzadziej wody) na organizm, wskutek czego dochodzi do nagłej utraty ciepła. Pojawiają się liczne objawy fizyczne, zaś na dłuższą metę może dojść do niebezpiecznej hipotermii, która jest stanem zagrażającym zdrowiu i życiu człowieka. Bezpośrednią przyczyną przemarznięcia jest wystawienie organizmu na niekorzystne warunki atmosferyczne, np. przebywanie na zewnątrz w cienkim ubraniu, gdy temperatura znajduje się na minusie lub górska wycieczka w niedostosowanej odzieży zabezpieczającej. Przemarznąć można jednak w wielu sytuacjach, nawet przebywając zimą w nieogrzewanym domu lub przychodni.

Z kolei hipotermią przyjęto określać obniżenie temperatury ciała poniżej 35 stopni C. Podczas obniżania temperatury bilans cieplny organizmu staje się ujemny – utrata ciepła jest większa niż jego wytwarzanie i akumulacja. Hipotermia może powstać nawet przy całkowicie sprawnych mechanizmach termoregulacji, gdy organizm narażony na zimno pozostaje w warunkach uniemożliwiających świadomą obronę. Przyczyną hipotermii są jednak również mechanizmy wewnątrzustrojowe, jako konsekwencja niewydolności mechanizmów biorących udział w termoregulacji (np. w przebiegu przewlekłych chorób czy farmakoterapii).

Przemarznięcie – czy jest przyczyną chorób?

Wiele osób wciąż twierdzi, że przyczyną przeziębienia, grypy i innych infekcji w okresie jesienno-zimowym jest przemarznięcie lub wychłodzenie organizmu, np. wskutek założenia zbyt cienkiej odzieży. Należy jednak wiedzieć, że przekonanie to jest mitem. Nie chodzi o niskie temperatury za oknem, lecz o różnicę temperatur w momencie, gdy nieubrany człowiek wyjdzie na zewnątrz. Może to mieć miejsce również latem, w trakcie upałów, gdy cały organizm jest rozgrzany. Wówczas spożycie lodów lub wypicie zimnego napoju powoduje wewnętrzny szok termiczny. Łatwo może dojść do skurczów naczyń krwionośnych gardła – a to właśnie ułatwia wirusom przedostanie się do ustroju i zainfekowanie go. Dlatego nie powinno się narażać organizmu na gwałtownie zmiany temperatury. Dodatkowo jeśli w powietrzu nie unoszą się wirusy, a dana osoba nie ma z nimi w żadnym stopniu styczności, nawet przemarznięcie, wychłodzenie czy zmiana temperatury nie spowoduje rozwoju infekcji. Są to jedynie czynniki ryzyka, do uaktywnienia których niezbędna jest obecność wirusów.

Przemarznięcie – objawy

W czasie przemarznięcia organizmu obserwuje się zwiększenie wydzielania zarówno hormonu tyreotropowego (TSH), jak i hormonów tarczycy. Efektem tego jest nasilenie przemiany materii (termogeneza bezdrżeniowa) i wytwarzania ciepła, co jest określane jako efekt kalorygenny. Po pewnym czasie pojawiają się jednak objawy. W pierwszej kolejności są to dreszcze i gęsia skórka. To naturalne mechanizmy termoregulacyjne organizmu, których celem jest wyrównanie temperatury ciała. Jeśli niższe temperatury w dalszym ciągu oddziałują na organizm, pojawia się osłabienie, bladość skóry oraz utrata czucia powierzchownego w dystalnych częściach ciała, najczęściej na dłoniach, stopach i koniuszku nosa.

Dłużej utrzymująca się hipotermia upośledza pracę ośrodkowego układu nerwowego, powoduje zaburzenia rytmu serca i zahamowanie ośrodka oddechowego. Konsekwencją tego może być zgon. Przemarznięcie zimą w większości przypadków jest jednak niegroźne. Wystarczy wrócić do domu, zmienić ubranie i ogrzać się w dowolny, znany sposób.

Domowe sposoby na przemarznięcie

Hipotermia wymaga oceny lekarskiej i ewentualnego leczenia, jednak zwykłemu przemarznięciu można przeciwdziałać w warunkach domowych. Po powrocie do domu warto wziąć ciepły prysznic, zmienić ubranie na ciepłe i wykonane z naturalnych tkanin, a następnie spożyć coś rozgrzewającego. Bardzo dobrze sprawdzają się dania z dodatkiem chili, czosnku niedźwiedziego, imbiru, pieprzu cayenne, jak również gorące napoje i napary ziołowe. Można położyć się z termoforem pod kocem, jak również wykonać serię ćwiczeń gimnastycznych, aby pobudzić krążenie.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Sosnowski P., Mikrut K., Krauss H. Hipotermia – mechanizm działania i patofizjologiczne zmiany w organizmie człowieka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
2. Podsiadło P., Hipotermia – dylematy postępowania przedszpitalnego, Anestezjologia i Ratownictwo, 5/2011.