Ofidiofobia

Ofidiofobia (ang. ophidiophobia, inaczej: lęk przed wężami) to fobia dotycząca sporego odsetka populacji na całym świecie, a jej przyczyny nie zostały w pełni poznane (podobnie, jak ma to miejsce przy wszystkich innych fobiach). W Polsce, ze względu na rzadkie występowanie węży, nie jest większym problemem, choć jeśli przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu, wymaga leczenia.

Ofidiofobia – na czym polega?

Ofidiofobia to silny lęk pojawiający się w momencie zobaczenia węża, bez względu na jego rozmiar czy agresywność. Lęk dotyczy nawet obserwacji węży niegroźnych dla człowieka przez szybę lub w ogrodach zoologicznych. Dotknięcie tego zwierzęcia jest wręcz niemożliwe – pojawia się skrajna panika, której towarzyszą objawy somatyczne takie jak np.:

• duszności;
• kołatanie serca;
• zawroty głowy;
• stany przedomdleniowe;
• tachykardia;
• nadmierna potliwość;
• bladość skóry;
• drżenie rąk;
• wzrost ciśnienia tętniczego;
• bóle brzucha;
• suchość w ustach;
• biegunki;
• i wiele innych.

Objawy te wiążą się z nagłym wyrzutem kortyzolu, czyli hormonu stresu, który aktywuje czynność układu nerwowego współczulnego, odpowiedzialnego za reakcje niezbędne do przeżycia w trudnych warunkach (dawniej umożliwiały przetrwanie w dziczy). U niektórych osób z omawianą fobią nawet myślenie i czytanie o wężach czy oglądanie ich w telewizji może wywoływać niepokojące reakcje, choć są one przeważnie nieco mniej nasilone niż te, które dotyczą realnego kontaktu ze zwierzęciem.

Ofidiofobia – przyczyny

Ofidiofobia rozwija się wskutek zadziałania jednocześnie czynników środowiskowych, genetycznych czy biologicznych. Największym czynnikiem ryzyka jest przykre doświadczenie z wężami w przeszłości, czyli np. ukąszenie przez węża (w Polsce jest to możliwe w przypadku żmii) lub po prostu spotkanie węża na swojej drodze i silne wystraszenie się go. Psychologowie i badacze tłumaczą częste występowanie lęku przed wężami czynnikami ewolucyjnymi – dawniej taki lęk pozwalał przeżyć wśród natury, gdzie węże stanowiły realne zagrożenie. Ich zdaniem, jest to czynnik, który pozostał mimo ewolucji człowieka.
Warto zaznaczyć, że ofidiofobia jest zaburzeniem polegającym na wyolbrzymianiu lęku, a nie rzeczywistej reakcji obronnej. Dlatego występowanie tej fobii, zwłaszcza jeśli pogarsza ona jakość życia codziennego, wymaga wdrożenia odpowiednich działań.

Diagnostyka ofidiofobii

Lęk przed wężami diagnozuje się na podstawie wywiadu z pacjentem, podczas którego omawia on występujące objawy. Nie ma żadnych badań, które pozwoliłyby rzeczywiście stwierdzić fobię. Dlatego bardzo ważne jest zaufanie w relacji terapeuta-pacjent. Można też posłużyć się dostępnymi kwestionariuszami rozpoznawania lęków i fobii, jak również pokazać pacjentowi zdjęcia lub nagrania węży i zapytać o odczucia.

Ofidiofobia – leczenie

Leczenie lęku przed wężami powinno odbywać się drogą psychoterapii. Wykorzystuje się zwłaszcza nurt poznawczo-behawioralny, opierający się na założeniu, że ludzkie zachowania i emocje zależą od wyuczonego schematu reagowania na otaczający nas świat i sytuacje.

Psychoterapeuta i pacjent koncentrują się na rozwiązaniu konkretnego problemu w możliwie jak najkrótszym czasie poprzez wpłynięcie na procesy poznawcze pacjenta. Jeśli lęk jest bardzo silny i jednocześnie istnieje realne ryzyko spotkania węża w swoim życiu (np. podczas pracy w ogrodzie zoologicznym, mieszkając z osobą hodującą węża lub mieszkając na terenach, gdzie naturalnie żyją żmije i zaskrońce), warto psychoterapię uzupełnić farmakoterapią.

Stosuje się np. leki przeciwlękowe, redukujące subiektywne objawy lęku i paniki, a jednocześnie łagodzące towarzyszące temu objawy somatyczne (np. benzodiazepiny), leki przeciwpsychotyczne oraz leki przeciwdepresyjne (np. selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny). Leki zawsze dobierane są indywidualnie przez lekarza – aby je otrzymać, należy zwrócić się po poradę do lekarza rodzinnego (przedstawiając mu historię leczenia u psychoterapeuty) lub lekarza psychiatry. Psychoterapeuta nie ma uprawnień do wystawiania recept.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Nitka-Siemińska A., Zaburzenia lękowe – charakterystyka i zasady leczenia, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2014.
2. Popiel A., Pragłowska E., Psychoterapia poznawczo-behawioralna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.
3. Bourne E., Lęk i fobia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2023.