Nebulizacja

Nebulizacja to zabieg polegający na podaniu choremu zawiesiny cząsteczek leku (aerozolu) bezpośrednio do układu oddechowego. Znajduje szerokie zastosowanie w pulmonologii oraz alergologii zarówno w przypadku pacjentów dorosłych, jak i dzieci. Jest metodą bezpieczną, jeśli leki zostaną odpowiednio dobrane. Nie należy mylić nebulizacji z inhalacją.

Nebulizacja a inhalacja

Nebulizacja polega na podawaniu pacjentowi leku w formie aerozolu, jest on wdychany na różny sposób, zwykle za pomocą specjalnych urządzeń. Zabieg zawsze powinien być przepisany przez lekarza, jeśli istnieją ku temu wskazania. Z kolei inhalacja to zabieg leczniczy polegający na wdychaniu par ziół, leków, olejków eterycznych i innych substancji leczniczych. Są to jednak wyłącznie opary, a nie cząsteczki farmaceutyku rozpuszczone w aerozolu.

Na czym polega nebulizacja?

Nebulizacja polega na dostarczeniu do dróg oddechowych pacjenta leku w postaci aerozolu, czyli układu zawieszonych w gazie drobnych cząstek substancji płynnej (faza rozproszona). Aerozole lecznicze wyróżniają się swoistym rozkładem wielkości cząstek. Wśród nich można wyróżnić:

• aerozole monodyspersyjne – składające się z cząstek o jednakowych wymiarach;
• aerozole polidyspersyjne – zawierające cząstki o różnych rozmiarach.

W zależności od rozmiarów wdychane cząstki docierają do różnych obszarów dróg oddechowych. Te w zakresie 20-100 μm osadzają się w nosie, jamie ustnej i gardle, zaś te o rozmiarach 6-12 μm zatrzymują się w tchawicy i oskrzelach. Największe cząstki, rzędu 1-5 μm, docierają aż do pęcherzyków płucnych. Czynność odbywa się za pośrednictwem urządzenia nazywanego nebulizatorem. Wyróżniamy następujące rodzaje nebulizatorów:

• nebulizator pneumatyczny – zmienia płynne lekarstwo w leczniczą mgiełkę za pomocą sprężonego powietrza przepływającego przez dyszę;
• nebulizator ultradźwiękowy – zmienia płynne lekarstwo w aerozol za sprawą energii fal ultradźwiękowych;
• nebulizator membranowy (siateczkowy) – wibrująca membrana przepycha płynny lek przez mikrometrowe otworki (siateczkę).

Jak zatem wygląda sam zabieg? Na początku należy wlać lek do nebulizatora i połączyć go przewodem powietrznym z kompresorem. Następnie, po przyjęciu wygodnej pozycji siedzącej, przykłada się maskę do twarzy, obejmując nią nos i usta, po czym wystarczy wdychać leczniczy aerozol. Zabieg powinien trwać około 15-20 minut w przypadku osób dorosłych, w zależności od tego czy jest on przeprowadzany z użyciem samego leku, czy lek rozcieńczony jest z solą fizjologiczną. U dzieci trwa krócej – do momentu ukończenia wytwarzania się mgiełki. Po zakończeniu nebulizacji warto opukać plecy pacjenta dłonią złożoną na kształt łódki, pomijając dolną część grzbietu, gdzie znajdują się nerki. W warunkach domowych opukiwanie pleców może wykonać mąż, żona, matka lub ojciec, w zależności od tego, kto mieszka z pacjentem.

Nebulizacja – wskazania

Wskazaniem do rozpoczęcia zabiegów nebulizacji są przede wszystkim choroby układu oddechowego, takie jak:

• rozstrzenie oskrzeli;
• rozedma płuc;
• astma oskrzelowa;
• przewlekłe zapalenie oskrzeli;
• przewlekłe zapalenie płuc;
• mukowiscydoza;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
• zespół nieruchomych rzęsek;
• zakażenia grzybicze układu oddechowego;
• przewlekłe zapalenie krtani.

Nebulizacja znajduje zastosowanie również w leczeniu zaawansowanej alergii wziewnej, a także w stanach pooperacyjnych dróg oddechowych. Warto mieć na uwadze, że ze względu na dużą powierzchnię wchłaniania i znacznie rozbudowany system naczyń włosowatych, podanie wziewne leków może zapewniać dobre wchłanianie substancji leczniczych na drodze dyfuzji biernej, co umożliwia uzyskanie działania ogólnoustrojowego substancji. Coraz częściej rozważa się możliwość wykorzystania postaci wziewnych do systemowego podawania leków przeciwbólowych, leków stosowanych w terapii migren, chorób nowotworowych i w hormonoterapii zastępczej. Ten sposób podania może być alternatywą dla iniekcji, np. substancji o charakterze białkowym (insuliny, interferonu α czy rekombinowanej ludzkiej dezoksyrybonukleazy).

Nebulizacja – przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do stosowania leków w nebulizacji w chorobach dolnych dróg oddechowych są przede wszystkim:

• ciężka niewydolność mięśnia sercowego;
• niewydolność oddechowa niezwiązana z mechanizmem obturacji oskrzeli;
• przewlekłe, ciężkie choroby układu oddechowego (gruźlica, nowotwory);
• krwotok z dróg oddechowych.

Wiek nie ma tutaj znaczenia. Z zabiegów nebulizacji korzystają również małe dzieci.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bio olej z czarnuszki w płynie 100% naturalny
Tłoczony na zimno olej z czarnuszki egipskiej dzięki swoim właściwościom może pomóc w zwalczaniu wszelkiego rodzaju zmian skórnych. Chroni komórki organizmu przed wolnymi rodnikami co powoduje, że skóra wygląda młodziej ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Trojanowska A., Emeryk A., Dyrkacz M., Terapia nebulizacyjna w opinii dzieci chorych na mukowiscydozę i ich rodziców, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 4/2012.
2. Pawluk I., Techniki podawania leków wziewnych u pacjentów z astmą oskrzelową w praktyce pielęgniarskiej, Pedagogy and Psychology of Sport, 7/2021.
3. Karolewicz B., Pluta J., Haznar D., Nebulizacja jako metoda podawania leków, Farmakologia Polska, 65/2009.