Nadpobudliwość

Nadpobudliwość zgodnie z definicją to zaburzenie diagnozowane wyłącznie na podstawie zespołu określonych objawów behawioralnych, niezależnie od ich etiologii, mechanizmów psychologicznych czy neuropsychologicznych. Zaburzenie to najczęściej rozwija się i jeszcze na etapie wczesnego dzieciństwa, a na jego obraz kliniczny składa się nadmiar na ruchliwość, problem z koncentracją i skupieniem na wykonywanym zadaniu czy nadmierna impulsywność.

Co to jest nadpobudliwość?

Nadpobudliwość rozpoznaje się nawet u 5% dzieci w wieku szkolnym oraz u części osób dorosłych. Wyróżnia się nadmierną impulsywnością, aktywnością i deficytem uwagi. Wszystko to negatywnie wpływa na jakość życia codziennego oraz dalszy rozwój człowieka. To jednak nie wszystkie objawy, z którymi zmaga się pacjent. Typowe są też trudności emocjonalne, zazwyczaj jest z samokontrolą, relacjami z rówieśnikami oraz samooceną i motywacją do działania. Osoby nadpobudliwe często mają niskie poczucie własnej wartości, czemu towarzyszy równie niska pewność siebie. Pomimo prawidłowego rozwoju intelektualnego zmagają się z trudnościami szkolnymi. Tak naprawdę obraz kliniczny jest jednak niezwykle złożony i rozbudowany, a zaobserwować w nim można między innymi:

• brak dbałości o szczegóły podczas wykonywanego zadania;
• roztargnienie;
• częste zapominanie o czymś i brak właściwej organizacji dnia;
• rozkojarzenie, odkładanie zadań na ostatnią chwilę;
• unikanie czynności wymagających zaangażowania i koncentracji;
• brak cierpliwości;
• chętne podejmowanie się ryzykownych działań;
• próby skupienia na sobie uwagi innych w otoczeniu;
• ciągły, bezcelowy ruch;
• trudność w odpoczynku w ciszy i spokoju;
• problem z kontynuacją i zakończeniem rozpoczętych już działań.

I wiele innych. Należy zawsze odróżnić nadpobudliwość od zwykłej dziecięcej ciekawości i roztargnienia. Nie zawsze dziecko mające problem z koncentracją i ponadprzeciętnie aktywne zmaga się z tym problemem. Dlatego pacjent powinien zostać poddany wnikliwej, długotrwałej obserwacji. W skład zespołu interdyscyplinarnego zajmującego się diagnostyką i leczeniem nadpobudliwości wchodzą:

• pediatra;
• pedagog;
• psycholog;
• neurolog;
• fizjoterapeuta dziecięcy.

W przypadku pacjentów dorosłych należy udać się do psychoterapeuty lub psychologa.

Dziecko nadpobudliwe – przyczyny

Przyczyny występowania nadpobudliwości wciąż nie zostały w pełni poznane, choć uważa się, że do jego wystąpienia predysponują czynniki takie jak:

• niska masa urodzeniowa dziecka;
• trudny, skomplikowany i powikłany poród siłami natury;
• niedotlenienie okołoporodowe;
• urazy noworodka doznane w trakcie porodu;
• predyspozycje genetyczne, które wciąż są wnikliwie badane;
• stosowanie używek przez kobiety ciężarne, najczęściej palenie papierosów i picie alkoholu;
• zatrucie metalami ciężkimi lub ekspozycja na pestycydy kobiet w ciąży.

Już dawno udowodniono, że nieprawidłowości w życiu rodzinnym (konflikty, rozwód, traumy, stresujące sytuacje) nie wpływają na wystąpienie nadpobudliwości. Takie czynniki mogą jedynie aktywować problem zdrowotny, jakim jest nadpobudliwość. Oznacza to, że w dziecku rozwinęła się już patologia, jednak pozostaje utajona lub objawia się w sposób łagodny i bardzo rzadko. Jednak przeżycie traumy czy problemy rodzinne są aktywatorem dla bardziej złożonych i wyraźniej zaznaczonych dolegliwości. Przykładowo w momencie rozwodu rodziców dziecko staje się nieznośne, zbyt ruchliwe, agresywne – jest to charakterystyczny obraz kliniczny początku ADHD.

Nadpobudliwość – diagnostyka

Nadpobudliwość diagnozuje się na przestrzeni dni, tygodni, a nawet miesięcy. Pierwszym etapem jest szczegółowa rozmowa z rodzicami, a także z samym dzieckiem, obserwując jego zachowanie. Warto współpracować z pedagogiem szkolnym lub psychologiem działającym na terenie szkoły, który również będzie obserwował małego pacjenta przez czas, gdy znajduje się on w placówce. Analiza zachowań jest następnie spisywana i wręczana rodzicom, którzy mogą skonsultować to z niezależnymi specjalistami. W gabinecie psychologicznym dziecko poddawane jest licznym testom. Psycholog wykonuje badania oceniające m.in.: możliwości intelektualne dziecka, jego zdolność do koncentracji, zapamiętywania, kojarzenia, sprawność i koordynację ruchową i wiele innych.

Leczenie nadpobudliwości

Podstawą leczenia nadpobudliwości jest terapia behawioralna, która ma na celu pomoc dziecku zmienić swoje zachowanie. Może obejmować pomoc praktyczną, np. w organizacji i zakończeniu zadań szkolnych lub pracy. Terapia behawioralna uczy dziecko, jak powinno samo monitorować i kierować swoim zachowaniem. Terapeuci mogą uczyć dzieci umiejętności społecznych takich jak czekanie na swoją kolej czy proszenie o pomoce lub radzenie sobie w sytuacjach, kiedy ktoś im dokucza. Nauka czytania mimiki twarzy i tonu głosu pozwala właściwie reagować. Trening umiejętności społecznych jest nieodłącznym elementem efektywnego leczenia nadpobudliwości. W procesie regulacji zachowań pacjenta ogromny wpływ na to mają rodzice i osoby z najbliższego otoczenia. Powinni oni przejść szkolenie pod okiem psychologa.

Ewentualna farmakoterapia powinna być ostatecznością lub mieć charakter wyłącznie wspomagający. Najczęściej wykorzystuje się metylofenidat charakteryzujący się krótkotrwałym działaniem. Przy braku skuteczności zastosowanie znajduje lek niestymulujący – atomoksetyna. Oczekiwany rezultat terapeutyczny uzyskuje się po 6 tygodniach leczenia.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gaidamowicz R., Deksnyte A., Palinauskaite K., ADHD – plaga XXI wieku?, Psychiatria Polska, 2/2018.
2. Skibska J., Dziecko z nadpobudliwością psychoruchową i deficytem uwagi – najważniejsze problemy oraz sposoby postępowania, Edukacja małego dziecka, Tom 4, Wydawnictwo Wiedza i Praktyka, 2015.