Nadmierny apetyt

Aktualizacja: 19 września 2022

Nadmierny apetyt to chęć spożywania większej ilości kalorii niż wynikałoby z zapotrzebowania kalorycznego organizmu. Bardzo często nie jest to głód, lecz zachcianka dotycząc spożycia konkretnego pokarmu. Zazwyczaj nadmierne łaknienie wiąże się z ochotą na słodkie lub słone pokarmy, dlatego takie osoby sięgają po słodycze, fast-foody i słone przekąski. Prowadzi to do nadwagi, otyłości i wielu innych problemów zdrowotnych.

Regulacja łaknienia

Liczne badania kliniczne i obserwacje wykazały, że za regulację łaknienia odpowiadają ośrodki i mechanizmy podwzgórza. Jednakże w tym złożonym procesie biorą udział zarówno czynniki zewnętrzne, np. kulturowe, społeczne, stres, temperatura, wygląd, zapach i smak pokarmu oraz czynniki wewnętrzne, takie jak neuropeptydy, hormony tkanki tłuszczowej i hormony przewodu pokarmowego.

Pochodzące z obwodu ciała sygnały informacyjne można podzielić na dwie główne kategorie. W skład pierwszej wchodzą sygnały krótkoterminowe, generowane w trakcie posiłku głównie z przewodu pokarmowego. Są to bodźce informujące najczęściej o osiągnięciu stanu nasycenia oraz hamujące dalsze spożycie, dlatego nazywa się je „sygnałami sytości” (np. cholecystokinina). Druga kategoria obejmuje sygnały długotrwałe, które dostarczane są przez hormony, takie jak insulina czy leptyna. Dostarczają one informacji o zasobach energetycznych organizmu. Oba hormony wydzielane są proporcjonalnie do ilości tkanki tłuszczowej występującej w organizmie i przenikają do ośrodkowego układu nerwowego proporcjonalnie do ich stężenia w osoczu.

Z czego wynika nadmierny apetyt?

Nieprawidłowości w wydzielaniu neuroprzekaźników (np. serotoniny) odpowiedzialnych m.in. za nadmierny apetyt na słodycze skłaniają jednostkę do ich poszukiwania. Uważa się, że nadmierny apetyt jest przede wszystkim rezultatem niedoboru serotoniny w podwzgórzu. Dostarczenie organizmowi węglowodanów powoduje zwiększenie wydzielania insuliny z trzustki. Nadmiar insuliny powoduje skłonność organizmu do magazynowania tłuszczu, a więc sprzyja otyłości. Często główną przyczyną nadmiernego łaknienia są więc zaburzenia syntezy neuroprzekaźników, a także hormonów. Wśród konkretnych przyczyn można wyróżnić między innymi:

• źle zbilansowaną dietę – ubogą w błonnik, białko, NNKT, które warunkują zapewnienie uczucia sytości na dłużej;
• spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym, co bezpośrednio wiąże się z szybkim spadkiem poziomu glukozy we krwi i napadami głodu;
• spożywanie zbyt małej ilości kalorii w postaci zdrowych produktów spożywczych;
• niektóre jednostki chorobowe – w tym zespół Cushinga, cukrzyca, schorzenia tarczycy, zespół Pradera-Williego;
• uszkodzenie ośrodka sytości w podwzgórzu;
• przyjmowanie niektórych leków, np. antydepresantów, antykoncepcyjnych czy glikokortykosteroidów.

Nadmierny apetyt może również wystąpić u osób z różnego rodzaju zaburzeniami odżywiania, np. bulimią czy kompulsywnym jedzeniem. To często problem osób, które żyją w ciągłym stresie i nie potrafią sobie z nim radzić. W efekcie – aby „zagłuszyć” własne problemy – sięgają po jedzenie, często niezdrowe.

Skutki nadmiernego apetytu

Nadmierny apetyt najczęściej wiąże się z długotrwałym spożywaniem większej ilości kalorii niż organizm potrzebuje. W rezultacie w organizmie gromadzi się coraz większa ilość tkanki tłuszczowej. Nadwaga rozwija się wraz z upływem czasu do otyłości, a to skutkuje:

• zwiększeniem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych: zawał serca, udar mózgu, miażdżyca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca;
• zwiększeniem ryzyka innych chorób: depresji, cukrzycy, dolegliwości dermatologicznych;
• spadkiem samopoczucia;
• problemami gastrycznymi;
• zmniejszeniem wydolności i kondycji;
• awitaminozą, wskutek dostarczania do organizmu głównie pustych kalorii.

Oczywiście znaczny spadek samopoczucia, tendencję do depresji i pogorszenie wyglądu zewnętrznego widać jeszcze zanim rozwinie się nadwaga czy otyłość.

Jak leczyć nadmierny apetyt?

Nadmierny apetyt może wskazywać na fizjologiczną sytuację, np. ciążę – wówczas zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne sprawia, że kobieta chętniej i częściej sięga po posiłki i przekąski. W takich sytuacjach leczenie nie jest konieczne, należy jednak pilnować, aby dostarczane pokarmy były zdrowe i zbilansowane. Jeśli powodem nadmiernego łaknienia jest jakakolwiek choroba, należy rozpocząć leczenie przyczynowe. W razie konieczności należy skonsultować się z psychoterapeutą, psychiatrą i dietetykiem. Warto pozostać w kontakcie ze specjalistami aż do momentu ustąpienia zaburzenia odżywiania. W niektórych przypadkach może być bowiem konieczne włączenie leków zmniejszających apetyt. Jednak zazwyczaj wystarczy modyfikacja życia – włączenie regularnej aktywności fizycznej i indywidualnie dobrana dieta, w połączeniu z normalizacją choroby ogólnoustrojowej (jeśli występuje).

Zobacz również: Jak pohamować apetyt?

Domowe sposoby na nadmierny apetyt

Jeśli doświadczasz nadmiernego apetytu, wypróbuj domowe sposoby na jego zmniejszanie:

• pamiętaj o nawodnieniu, pij przynajmniej 1,5 l wody dziennie;
• spożywaj posiłki z niskim indeksem glikemicznym;
• sięgaj po produkty zawierające błonnik, np. świeże owoce czy pełne ziarna zbóż;
• jedz regularnie – ustal 5 posiłków w ciągu dnia i nie podjadaj między nimi;
• jedz na małych talerzach – automatycznie porcja pokarmu wyda się większa, co może wpłynąć na szybsze osiągnięcie sytości.

Dobrym pomysłem jest nie trzymanie w domu słodyczy ani słonych przekąsek. Idąc na zakupy przygotuj wcześniej listę i nie kupuj nic spoza niej.

Zobacz również: Zioła hamujące apetyt.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Juruć A., Wierusz-Wysocka B., Bogdański P., Psychologiczne aspekty jedzenia i nadmiernej masy ciała, Farmacja Współczesna, 4/2011.
2. Kłósek P., Rola stresu psychologicznego w neuroendokrynnej regulacji pobierania pokarmu i powstawaniu otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3/2016.
3. Juruć A., Bogdański P., Osobowość w rozmiarze XXL. Psychologiczne czynniki ryzyka otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 1/2011.