Kwas fitynowy

Kwas fitynowy to organiczny związek chemiczny naturalnie występujący w roślinach, gdzie pełni ważne funkcje magazynujące. Ostatnie lata badań wykazały, że związek ten pełni również istotne funkcje w żywieniu człowieka. Największą jego wadą są właściwości chelatujące, jednak jednocześnie wykazuje on właściwości antyoksydacyjne.

Gdzie znajduje się kwas fitynowy?

Szczególnie spore ilości omawianego kwasu znajdują się w ziarnach zbóż i nasionach roślin strączkowych. W ziarnach kwas ten lokalizuje się przede wszystkim pod łupiną nasienną, dlatego w dużym stopniu jest eliminowany w procesie mielenia mąki.

Właściwości kwasu fitynowego

Kwas fitynowy (a w szczególności jego sole, fityniany) stanowi główną formę magazynowania fosforu i innych minerałów w roślinach. Związek ten pełni także istotną rolę w żywieniu człowieka. Ostatnimi czasy wzrosło zainteresowanie substancjami antyoksydacyjnymi, które wykazują zdolność eliminowania wolnych rodników tlenowych. Te reaktywne formy tlenu powstają w wyniku niezdrowego stylu życia, ekspozycji na zanieczyszczenia czy przewlekłego stresu. Są to zatem czynniki, których ciężko współcześnie uniknąć. Nadmiar wolnych rodników tlenowych wpływa na znaczne zwiększenie ryzyka rozwoju licznych chorób – otyłości, cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, depresji, nowotworów czy chorób neurodegeneracyjnych. Kwas fitynowy jest bardzo silnym antyoksydantem, przez co jego podaż wraz z pokarmem chroni organizm przed nadmiarem reaktywnych form tlenu, a tym samym przed rozwojem wielu chorób.

Zobacz również: Sposoby na stres – jak z nim walczyć?

Kwas fitynowy a biodostępność składników odżywczych

Wykazano, że jego spożywanie znacznie zmniejsza biodostępność pierwiastków w diecie człowieka. Zwłaszcza w przypadku żelaza i wapnia, ale także wielu innych, cennych składników odżywczych. Dzieje się tak, ponieważ kwas fitynowy niemal w całym zakresie pH posiada ładunek ujemny, dzięki czemu może bez problemów tworzyć kompleksy z cząsteczkami o ładunku dodatnim, w tym z białkami i kationami metali.

Istnieją substancje i związki, które mogą zwiększyć biodostępność cennych składników odżywczych. Najskuteczniejszym sposobem jest rozkład kwasu fitynowego lub jego usunięcie z produktów spożywczych. Jednakże skuteczne jest również dodanie do produktu kwasu askorbinowego czy innego produktu mięsnego. Wykazano bowiem, że już 50 g mięsa dodanego do posiłku zwiększa wchłanianie żelaza o 44%. Podobne działanie wykazuje wspomniana witamina C. W jej przypadku wystarczy dodać 30 mg do posiłku.

Czy kwas fitynowy jest szkodliwy?

Wiele osób może stwierdzić, że spożywanie kwasu fitynowego jest niebezpieczne i niezdrowe ze względu na właściwości chelatujące, czyli zmniejszanie biodostępności składników odżywczych. Należy jednak pamiętać, że odpowiednia podaż tego związku nie wpłynie negatywnie na zdrowie. Zmniejszanie biodostępności innych związków wykazuje przykładowo także błonnik, który jednak jest pożądanym elementem diety człowieka ze względu na korzystne działanie na układ pokarmowy.

Spożycie kwasu fitynowego nie wpłynie negatywnie na zdrowie, powodując niedobory składników odżywczych czy przyczyniając się do anemii i niedożywienia. Należy jednak pamiętać, aby posiłki każdego dnia były urozmaicone. Przykładowo, spożycie produktów zawierających kwas fitynowy może mieć miejsce 1-2 razy dziennie, przy czym inne posiłki powinny być bogate w produkty niezawierające tego kwasu. Jak wspomniano wcześniej, można także urozmaicać posiłki mięsem czy witaminą C. Podsumowując, ważna jest równowaga we wszystkim co się robi, a szczególnie w codziennym żywieniu. Zalety spożycia kwasu fitynowego są bowiem potwierdzone licznymi badaniami.

Bibliografia

1. Duliński R., Żyła K., Wpływ egzogennych preparatów fitaz na zawartość fosforanów inozytolu w cieście i pieczywie żytnim, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2/2009.
2. Siemianowska E., Skibniewska K., Tyburski J., Majewska K., Meyer-Wieneke A., Heistermann C., Zawartość błonnika pokarmowego i kwasu fitynowego w chlebie orkiszowym w zależności od odmiany pszenicy, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2/2009.
3. Duliński R., Produkty enzymatycznej konwersji fitynianów jako potencjalne składniki żywności funkcjonalnej: analiza profilu oraz biodostępności, Kraków 2017.
4. Kapela T., Perspektywy wykorzystania fitazy w gorzelnictwie, Biotechnologia, 2/2007.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...