Jedzenie ze stresu

Aktualizacja: 16 września 2022

Jedzenie ze stresu jest współcześnie bardzo powszechnym i szkodliwym nawykiem. Stres towarzyszy większości na każdym etapie życia – niektórzy przeżywają go silniej, inni słabiej. Osoby nie potrafiące radzić sobie ze stresem bardzo często go zajadają. Wiąże się to nie tylko z zwiększeniem masy ciała, ale także wieloma problemami zdrowotnymi natury fizycznej i psychicznej.

Dlaczego jemy w sytuacjach stresowych?

Stres oraz towarzyszące mu negatywne emocje nasilają apetyt lub prowadzą do całkowitego zaprzestania jedzenia. Oba zjawiska są niebezpieczne, jednak skupmy się na tym pierwszym. Wykazano, że negatywne emocje zwiększają apetyt u około 30% ludzi. Skłonność do jedzenia w odpowiedzi na negatywne emocje zwie się odżywianiem emocjonalnym. Dlaczego tak się dzieje? Otóż wiele osób nie potrafi odróżnić uczucia głodu od pobudzenia emocjonalnego towarzyszącego negatywnym emocjom. W efekcie, mylne interpretowanie pobudzenia emocjonalnego jako głodu powoduje zwiększoną chęć sięgnięcia po jedzenie właśnie w sytuacjach stresu. Specyfika jedzenia w stresie polega na tym, że nasila się głównie chęć na pokarmy wysokoenergetyczne i wysokotłuszczowe.

Inną przyczyną sięgania po większą ilość pokarmów jest chęć zwiększenia pozytywnych emocji, co można względnie osiągnąć np. po spożyciu czekolady. Czekolada powoduje między innymi wzrost endorfin, poza tym wiele osób zjada ją, bo jest po prostu smaczna. Apetyczne produkty od zawsze poprawiały samopoczucie konsumenta w różnych sytuacjach.

Kolejną przyczyną objadania się w sytuacjach stresowych jest chęć odwrócenia uwagi od prawdziwego problemu (tak zwana teoria maskowania). Jedzenie pod wpływem negatywnych emocji ma na celu przypisanie doświadczanego dyskomfortu objadaniu się, co odwraca uwagę od właściwego źródła stresu. W rezultacie tak okrężną drogą poprawia samopoczucie.

Jedzenie ze stresu – konsekwencje

W pierwszej kolejności należy wspomnieć, że osoby otyłe są bardziej wrażliwe i często mocniej reagują emocjonalnie na sytuacje stresowe w porównaniu do osób o prawidłowej masie ciała. Takie osoby określają sytuacje jako bardziej obciążające. Tak powstaje błędne koło – osoba zestresowana zajada emocje, co prowadzi na dłuższą metę do otyłości. Stan ten jeszcze bardziej zwiększa chęć na objadanie się, więc taka osoba w dalszym ciągu sięga po nadmiar jedzenia stresując się jeszcze bardziej.

Do pozostałych negatywnych skutków objadania się ze stresu można zaliczyć między innymi:

• pogorszenie samopoczucia spowodowane wyrzutami sumienia oraz tym, że zajadanie stresu nie rozwiązało problemu;
• zwiększone ryzyko rozwoju – cukrzycy typu 2, miażdżycy i innych chorób sercowo-naczyniowych, problemów żołądkowo-jelitowych czy nowotworów;
• problemy dermatologiczne pod postacią wyprysków, rozstępów, cellulitu, łojotoku, trądziku itd.;
• zaburzenia gospodarki hormonalnej i homeostazy organizmu.

Osoby zajadające stres nie potrafią sobie z nim poradzić w inny sposób. W efekcie jedzenie ze stresu nie tylko nie doprowadzi do rozwiązania problemów będących źródłem stresu, ale i wpłynie negatywnie na psychikę takiej osoby. Może to doprowadzić do wahań nastroju, a nawet do depresji.

Zobacz również: Jak złagodzić stres?

Sposoby na jedzenie ze stresu

Jedzenie w sytuacjach stresowych jest zjawiskiem, któremu można zaradzić silną wolą i motywacją. Nawyki żywieniowe określa się jako charakterystyczne i powtarzające się zachowania realizowane pod wpływem potrzeby dostarczania składników odżywczych oraz zapewnienia społecznych i emocjonalnych celów. Najważniejszą częścią tej definicji jest to, że dieta jest powtarzającym się zachowaniem. Podstawowym sposobem na objadanie się w stresie jest więc wypracowanie sobie regularnych nawyków żywieniowych.

Aby wypracować regularne nawyki żywieniowe potrzeba przede wszystkim dużo samozaparcia i silnej woli. Chodzi o to, by w sytuacji stresowej nie sięgnąć po fast-foody czy słodycze, ponieważ nie ma tych produktów w dziennym planie posiłków. Warto więc:

• przygotować rozpiskę menu na cały tydzień, uwzględniając tylko posiłki pokrywające zapotrzebowanie kaloryczne, spożywane o równych porach i dostarczające cennych, zdrowych składników odżywczych (należy mieć w głowie, że odstępstwa od przygotowanego menu są zabronione bez względu na sytuację);
• usunięcie z domu wszystkich niezdrowych produktów i przekąsek, zastąpienie ich np. koszem owoców.

Nie tylko prawidłowa dieta jest niezbędna w życiu osób zestresowanych. Jeśli istnieją tendencje do podjadania w stresie, należy:

• nauczyć się samorelaksacji (joga, trening autogenny Schultza, medytacja) i sięgnąć po takie rozwiązanie w sytuacji największego stresu;
• znaleźć metodę na wyładowanie emocji poprzez zmęczenie organizmu (bieganie, boks, taniec itd.);
• znaleźć chwilę dla siebie i odpocząć, spojrzeć na swoje życie i problemy z innej perspektywy, np. jakby chodziło o inną osobę;
• rozrysować swój problem na kartce w postaci wykresu, tabeli lub obrazka i w ten sposób spróbować znaleźć jego rozwiązanie.

Pomoc specjalisty

W wielu przypadkach dobrym pomysłem jest skorzystanie z pomocy specjalisty. Mowa o doświadczonym psychoterapeucie lub psychiatrze, który pomoże inaczej spojrzeć na własne problemy i przede wszystkim – zrozumieć ich źródła. Błędem jest myślenie, że do takich osób uczęszczają tylko osoby chore psychicznie, a także że specjalista będzie osądzał pacjenta. Należy o tym myśleć jak o zwykłej wizycie u lekarza, bo tym właśnie jest taka konsultacja.

Zobacz również: Zioła na stres.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczygieł D., Kadzikowska-Wrzosek R., Emocje a zachowania żywieniowe – przegląd badań, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdynii, 86/2014.
2. Kłósek P., Zależności między stresem psychologicznym a powstawaniem otyłości, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2016.
3. Buczak A., Postawy żywieniowe a radzenie sobie ze stresem studentów kierunków nauczycielskich, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 2/2018.
4. Potocka A., Mościcka A., Stres oraz sposoby radzenia sobie z nim a nawyki żywieniowe wśród osób pracujących, Medycyna Pracy, 4/2011.
5. Bętkowska-Korpała B., Karpowicz A., Gierowski J., Malczewska-Malec M., Olszewska I., Partyka Ł., Dembińska-Kieć A., Doświadczanie stresu przez osoby z otyłością – badania własne, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 4/2007.