Hormonalna terapia zastępcza

Aktualizacja: 26 lutego 2024

Hormonalna terapia zastępcza (w skrócie: HTZ) jest stosowana głównie u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym w postaci terapii estrogenowo-progestagenowej lub estrogenowej. Jej celem jest złagodzenie lub wręcz wyeliminowanie przykrych objawów związanych z nagłymi zmianami w gospodarce hormonalnej, które pojawiają się przy menopauzie.

Hormonalna terapia zastępcza – na czym polega?

Pierwszym krokiem jest przeprowadzenie z pacjentką szczegółowego wywiadu zdrowotnego, wykonanie badania ginekologicznego, a także skierowanie jej na badania krwi (zwłaszcza pod kątem poziomu hormonów płciowych). Na tej podstawie lekarz może dobrać odpowiedni lek, bazując na jego farmakokinetyce. Leki różnią się między sobą substancją aktywną oraz jej stężeniem.

Hormonalna terapia zastępcza polega na przyjmowaniu określonej przed lekarza dawki leków hormonalnych, która może mieć postać doustną, przezskórną, dopochwową lub donosową. Bardzo ważna jest systematyczność, nie należy pomijać poszczególnych dawek, ponieważ mogłoby to zaburzyć całą gospodarkę hormonalną. Podczas menopauzy u każdej kobiety obserwuje się nagłe zmiany w gospodarce hormonalnej, co dotyczy głównie spadku poziomu estrogenów. Za pomocą leków można uzupełniać te niedobory.

Menopauza – co to jest?

Warto wiedzieć, czym dokładnie jest menopauza. To nieunikniony okres w życiu każdej kobiety, w którym dochodzi do stopniowej utraty płodności wskutek wygaszania się funkcji hormonalnej jajników. Lekarze diagnozują ją, gdy przez 12 miesięcy nie wystąpiła ani jedna miesiączka. Bezpośrednią przyczyną jest spadek liczby komórek jajowych, w konsekwencji czego następuje znaczny wzrost hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH), przy jednoczesnym spadku stężenia estrogenów i progesteronu. To zaś jest naturalną reakcją organizmu na proces starzenia.

Hormonalna terapia zastępcza – wskazania

Hormonalna terapia zastępcza jest najefektywniejszym sposobem leczenia objawów naczynioruchowych i ich potencjalnych skutków takich jak:

• zaburzenia snu;
• drażliwość i wahania nastroju;
• zaburzenia koncentracji;
• kołatanie serca;
• uderzenia gorąca;
• nadmierna potliwość ciała;
• spadek libido.

I wiele innych, które w konsekwencji mogą prowadzić do obniżenia jakości życia kobiet w okresie menopauzy. Tego typu terapię należy więc wdrożyć już w okolicach 45. roku życia (lub przy pierwszych objawach, które mogą wskazywać na przekwitanie), a następnie utrzymywać ją przez około 8 lat. Według NAMS (North American Menopause Society) terapia estrogenowa jest także najskuteczniejszą metodą leczenia objawów atrofii urogenitalnej w postaci suchości pochwy, dyspareunii i nawracających zapaleń zanikowych pochwy. Po upływie wskazanego czasu nie należy natychmiast odstawiać leku – pomocne bywa stopniowe zmniejszanie przyjmowanych dawek.

Ciekawostką w świecie naukowym są ostatnio przeprowadzone badania, które wykazały, że hormonalna terapia zastępcza może opóźniać w pewnym stopniu pojawienie się choroby Parkinsona, schizofrenii, a nawet choroby Alzheimera. Każda kobieta powinna zatem przedyskutować ze swoim lekarzem wady i zalety takiego rozwiązania, aby podjąć słuszną decyzję.

Hormonalna terapia zastępcza – przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do prowadzenia hormonalnej terapii zastępczej są:

• ciąża;
• niezidentyfikowane krwawienia z dróg rodnych;
• zakrzepica żył;
• choroby nowotworowe, zwłaszcza rak sutka, rak macicy;
• choroba niedokrwienna serca;
• niewydolność wątroby.

Wpływ hormonalnej terapii zastępczej na rozwój raka sutka jest zagadnieniem bardzo kontrowersyjnym. Wykazano, że 5-letnie stosowanie takiego leczenia niemal 2-krotnie zwiększa ryzyko rozwoju wspomnianego nowotworu. Należy podkreślić jednocześnie, że ryzyko to było mniejsze przy podawaniu samych estrogenów. Badaniom zarzuca się jednak brak randomizacji, nieodpowiedni dobór materiału oraz zbyt krótki okres obserwacji.

Hormonalna terapia zastępcza – skutki uboczne

W przebiegu hormonalnej terapii zastępczej mogą (choć nie muszą) pojawić się objawy takie jak nudności i wymioty, zaburzenia libido, senność w ciągu dnia czy zawroty głowy. Wykazano, że wzrasta także ryzyko zakrzepów i zatorów w naczyniach krwionośnych.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Suchecka-Rachoń K., Rachoń D., Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet w okresie pomenopauzalnym, Choroby Serca i Naczyń, 2/2005.
2. Jakiel G., Słabuszewska-Jóźwiak A., Baran A., Bińkowska M., Hormonalna terapia zastępcza – czy dawka ma znaczenie?, Przegląd Menopauzalny, 1/2013.
3. Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.