Dna moczanowa

Dna moczanowa należy do grupy najpowszechniejszych chorób reumatycznych na świecie. Wiąże się z podwyższeniem stężenia kwasu moczowego, co prowadzi do tworzenia się kryształów kwasu moczowego w organizmie. Choroba ta nawet 10-krotnie częściej występuje u mężczyzn.

Rodzaje dny moczanowej

W medycynie wyróżnia się 2 rodzaje dny moczanowej:

• pierwotną – w rezultacie upośledzenia wydalania kwasu moczowego przez nerki lub wrodzonych zaburzeń enzymatycznych, które prowadzą do jego nadmiernej produkcji;
• wtórną – występuje najczęściej, gdyż wiąże się z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi. Przyczyną tego jest z kolei nieodpowiednia dieta, alkoholizm lub niektóre choroby.

Przyczyny

Wyróżniono wiele czynników ryzyka prowadzących do rozwoju choroby. Są to między innymi:

• predyspozycje genetyczne;
• nadwaga i otyłość;
• nieodpowiednia dieta bogata w puryny;
• nadużywanie alkoholu;
• hiperurykemia;
• okres pomenopauzalny u kobiet;
• nadciśnienie tętnicze;
• niektóre leki.

Ogólnie dna moczanowa rozwija się w efekcie stale utrzymującego się, podwyższonego stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi. Kwas moczowy powstaje z rozpadu zasad purynowych, które wchodzą w skład kwasów nukleinowych. W rezultacie dochodzi do tworzenia dwóch form w organizmie: kwasu moczowego i kryształów moczanu jednosodowego. Synteza tych związków odbywa się głównie w wątrobie.

Fizjologicznie podwyższone stężenie kwasu moczowego występuje u mężczyzn i jest porównywalne z tym, które pojawia się u kobiet po okresie menopauzy. Ponadto podwyższone stężenie nie jest wynikiem upośledzonego wydalania przez nerki, lecz wzrostem jego wytwarzania. Jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju dny moczanowej jest stosowanie diuretyków. Do pozostałych można zaliczyć nadciśnienie tętnicze, niedoczynność tarczycy i nadczynność przytarczyc.

Jak objawia się dna moczanowa?

Biorąc pod uwagę objawy dny moczanowej wyróżnia się 4 etapy jej przebiegu. Są to:

1. hiperurykemia bezobjawowa;
2. ostre napady zapalenia stawów;
3. bezobjawowe okresy między napadami;
4. dna przewlekła (zaawansowana).

Klinicznie choroba objawia się zapaleniem stawów, odkładaniem się kryształów w tkankach miękkich, chorobami nerek, a także kamicą układu moczowego. To właśnie silny napad bólu jest najbardziej typowym objawem. Obejmuje on gwałtowne zapalenie jednego stawu, najczęściej śródstopno-paliczkowego. Dodatkowo początek jest nagły i przypada najczęściej na godziny nocne. Dodatkowo, skóra pod zajętym stawem jest błyszcząca, ciepła i zaczerwieniona, a okolica stawu wrażliwa na dotyk. Objawy ustępują samoistnie po kilku dniach lub tygodniach.

Rozpoznanie

Ustalono kryteria ułatwiające rozpoznanie dny moczanowej. W efekcie, aby móc potwierdzić jej obecność należy stwierdzić:

• nawracające ostre zapalenie stawów z okresami remisji, czemu towarzyszy hiperurykemia. Stan ten stwierdzić można u mężczyzn po 40. roku życia oraz u kobiet podczas menopauzy;
• obecność kryształów moczanu sodu w płynie stawowym.

Możliwe jest, że kryształy te nie będą obecne. Wówczas lekarze kierują się objawami klinicznymi. Należy wtedy stwierdzić przynajmniej 2 objawy z poniższych:

• co najmniej 2 przebyte napady bólu i obrzęku stawu kończyny;
• napadowy ból i stan zapalny wraz z obrzękiem w pierwszych stawach śródstopno-paliczkowych;
• guzki dnawe;
• ustępowanie objawów po podaniu kolchicyny.

Podsumowując, rozpoznanie choroby odbywa się na podstawie obrazu klinicznego. Ponadto należy oznaczyć stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi. Można wykonać badanie RTG, które uwidoczni zaciemnienie w miejscu występowania guzków dnawych.

Leczenie dny moczanowej

Leczenie ostrej dny moczanowej powinno być wdrożone jak najwcześniej z zastosowaniem jednego z polecanych leków. Należą do nich niesteroidowe leki przeciwzapalne (stosowane najczęściej), kolchicyny lub kortykosteroidy. Ponadto ważna jest zmiana diety na niskopurynową, ponieważ kwas moczowy powstaje właśnie z rozpadu puryn. Dieta powinna wykluczać spożywanie alkoholu, mięsa, owoców morza i prowadzić do zmniejszenia masy ciała w razie konieczności.

W poprawie jakości życia chorego spore znaczenie ma fizjoterapia. W okresie ostrym stosuje się unieruchomienie przez odpowiednie ułożenie kończyny, a następnie fizyko- i kinezyterapię.

Bibliografia

1. Pilarski Ł., Bogdański P., Pupek-Musialik D., Dna moczanowa – antyczna choroba wciąż problematyczna w XXI wieku, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2012.
2. Coote A., Haslam M., Ortopedia i reumatologia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2007.
3. Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.
4. Majdan M., Borys O., Dna i schorzenia towarzyszące podwyższonemu stężeniu kwasu moczowego, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 56/2010.
5. Raciborski F., Maślińska M., Kłak A., Filipiak K., Szymański F., Szczypior A., Występowanie i leczenie dny moczanowej w Polsce, Raport Instytutu Ochrony Zdrowia, Warszawa 2015.

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...