Bakterie oporne na antybiotyki

Aktualizacja: 10 maja 2021

Bakterie oporne na antybiotyki to poważny problem współczesnej farmakoterapii i medycyny. Odkrycie antybiotyków z całą pewnością było jednym z najważniejszych, przełomowych wydarzeń w dziejach medycyny. Bakterie są jednak tworami bardzo szybko przystosowującymi się do nowych warunków. Elementem tych adaptacji jest m.in. możliwość obniżania efektywności działania antybiotyków poprzez uodpornienie się na nie.

Na czym polega antybiotykooporność?

Antybiotykooporność to zjawisko polegające na nabywaniu przez bakterie umiejętności przetrwania w środowisku mimo zastosowania antybiotyku. Jak do tego dochodzi? Sposobów może być wiele – jednym z nich jest przejmowanie przez żywe bakterie DNA bakterii martwych, a tym samym nabycie odporności na antybiotyki, które zneutralizowały martwe bakterie. Bakterie posiadają liczne mechanizmy lekooporności, zgodnie z powszechnie przyjętą klasyfikacją, wyróżniamy 3 stopnie tego zjawiska:

• MDR – wielolekooporność na przynajmniej jeden antybiotyk z trzech lub więcej grup leków przeciwbakteryjnych;
• XDR – rozszerzona oporność na co najmniej jeden antybiotyk ze wszystkich z wyjątkiem dwóch lub mniej grup antybiotyków;
• PDR – całkowita oporność na wszystkie dostępne antybiotyki, we wszystkich grupach stosowanych wobec danego gatunku drobnoustroju.

Szacuje się, że każdego roku na świecie umiera około 700 000 osób wskutek infekcji bakteriami opornymi na antybiotyki.

Przyczyny antybiotykooporności

Wyróżnia się kilka czynników ryzyka, które mogą doprowadzić do oporności bakterii na antybiotyki. Są to między innymi:

• przyjmowanie antybiotyków w niewłaściwych odstępach czasu;
• zbyt krótkie stosowanie antybiotyków, niezgodne z zaleceniami;
• przyjmowanie antybiotyków źle dobranych.

Niebezpiecznym zjawiskiem jest szczególnie leczenie się na własną rękę, np. antybiotykami pozostałymi z poprzedniej kuracji lub otrzymanymi w aptece bez recepty.

Bakterie oporne na antybiotyki

Współcześnie sporym zagrożeniem w związku z lekoopornością są przede wszystkim bakterie wywołujące zakażenia układu moczowego, zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych oraz skóry. Miejscem, gdzie najłatwiej zarazić się takimi bakteriami, są niestety szpitale i medyczne placówki publiczne. Właśnie z tego względu przed przystąpieniem do zabiegów chirurgicznych zaleca się wykonanie szczepień ochronnych. Warto wiedzieć, które patogeny są dla człowieka najgroźniejsze:

• pałeczka okrężnicy, E.coli;
• pałeczka zapalenia płuc;
• Acinetobacter;
• dwoinka zapalenia płuc;
• pałeczka ropy błękitnej;
• paciorkowiec kałowy.

Acinetobacter i pałeczka ropy błękitnej są wśród nich najbardziej niebezpieczne.

Zobacz również: Mikrobiom jamy ustnej.

Jak walczyć z antybiotykoopornością?

Należy przede wszystkim stosować się do zaleceń lekarza podczas przyjmowania antybiotyków – ważny jest czas trwania kuracji, stosowane dawki, ich częstotliwość i niepomijanie porcji. Aby chronić korzystną mikroflorę jelitową warto jednocześnie stosować probiotyki. Jeśli leczenie nie idzie po myśli lekarza, a infekcje bakteryjne nawracają pomimo przyjmowania antybiotyków, należy wykonać antybiogram.

Materiałem do badania w przypadku antybiogramu mogą być: krew, mocz, płyn mózgowo-rdzeniowy czy płyn stawowy. Następnie wykonuje się posiew, czyli pobrany materiał wysiewa się na podłoże zawierające pożywkę dla wzrostu bakterii. Całość inkubuje się w cieplarce, uzyskując tym samym optymalne warunki do wzrostu bakterii. W efekcie otrzymuje się dokładną identyfikację drobnoustroju i dzięki temu można skutecznie dobrać leki.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bartoszewicz M., Michalska M., Cieszyńska M., Antybiotykooporność bakterii heterotroficznych, Medycyna Środowiskowa, 4/2014.
2. Skarżyńska M., Zając M., Wasyl D., Antybiotyki i bakterie: mechanizmy działania i strategie oporności, Postępy Mikrobiologii, 1/2020.
3. Mazińska B., Hryniewicz W., Antybiotykooporność: przyczyny i konsekwencje, Postępy Mikrobiologii, 3/2020.