Niedobór witaminy B12

Aktualizacja: 23 kwietnia 2025

Niedobór witaminy B12 (kobalamina) w dzisiejszych czasach przy urozmaiceniu diety praktycznie nie występuje, a ewentualny nadmiar wydalany jest wraz z moczem. To związek chemiczny występujący naturalnie w żywności, dlatego dostęp do niego jest dość łatwy. W razie niedoborów można zdecydować się na suplementację.

Za co odpowiada witamina B12?

Witamina B12 jest egzogenną substancją organiczną uczestniczącą w syntezie kwasów nukleinowych, glukoneogenezie oraz mielinizacji włókien nerwowych. Jej niedobór manifestuje się zespołem objawów neurologicznych, internistycznych oraz psychiatrycznych. Oprócz krwiotworzenia, kobalamina wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego. Jej rola w układzie nerwowym polega na wspomaganiu budowy otoczek mielinowych i neuroprzekaźników.

Podsumowując, witamina B12 jest jedną spośród ośmiu rozpuszczalnych w wodzie witamin grupy B. Od dawna wiadomo, że jest to związek pełniący kluczową rolę w zapewnieniu właściwego funkcjonowania układu nerwowego i układu krwiotwórczego. Dlatego warto zadbać o jej właściwą podaż wraz z dietą.

Zobacz również: Witaminy rozpuszczalne w wodzie.

Niedobór witaminy B12 – przyczyny

Niedobór witaminy B12 może pojawić się w przypadku zaburzeń wchłaniania lub niewystarczającego dostarczania tego związku wraz z dietą podstawową. Zaburzenia wchłaniania mogą mieć podłoże autoimmunologiczne (np. choroba Addisona-Biermera), genetyczne (zespół Imerslund-Gräsbecka), pooperacyjne (po zabiegach usunięcia lub zmniejszenia żołądka, resekcji jelit) lub polekowe (podczas stosowania metforminy, kolchicyny, neomycyny lub leków zobojętniających kwas żołądkowy).

Podczas stosowania diety wegetariańskiej lub diety wegańskiej, jeśli jest ona nieodpowiednio skomponowana, może wystąpić niedobór witaminy B12. Dodatkowo, może pojawić się również podczas niewielkiego spożycia mięsa i nabiału, a także u noworodków i niemowląt karmionych piersią przez matkę z niedoborem tego związku.

Niedobór witaminy B12 – objawy

Najczęstszym objawem niedoboru witaminy B12 jest niedokrwistość. Mechanizm problemu opiera się wówczas na upośledzonej syntezie DNA, co prowadzi do wydłużenia fazy S cyklu komórkowego i powoduje zahamowanie dojrzewania komórki. Niedobór może skutkować objawami ze strony ośrodkowego układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego, takimi jak:

• mielopatia przebiegająca z zaburzeniami czucia głębokiego (czucie położenia i wibracji), zaburzeniami równowagi przy braku kontroli wzroku (np. przy zamkniętych oczach lub w ciemnym pomieszczeniu);
• ataksja kończyn i tułowia;
• zaburzenia piramidowe (np. niedowład, wzmożone odruchy ścięgniste, wzmożone napięcie mięśniowe).

Dodatkowo w przebiegu niedoborów witaminy B12 obserwuje się przewlekłe zmęczenie, osłabienie, senność, zaburzenia koncentracji, problemy z pamięcią, a nawet depresję i wahania nastroju o różnym nasileniu. Udowodniono, że niskie stężenie witaminy B12 i hyperhomocysteinemia są związane z zanikiem mózgu i uszkodzeniem jego istoty białej.

Źródła witaminy B12

Głównym źródłem witaminy B12 jest mięso i pokarmy mięsne. Największe jej ilości zawiera wątroba i nerki. Do alternatywnych źródeł witaminy B12 dla wegetarian i wegan zalicza się:

• tofu;
• grzyby (boczniaki, pieczarki, shiitake);
• Chlorella.

Diagnostyka niedoboru witaminy B12

Do oceny niedoboru witaminy B12 wykorzystuje się jej oznaczenie w surowicy krwi oraz metody pośrednie – pomiar MMA i homocysteiny w surowicy. Możliwe jest ponadto oznaczanie stężenia transkobalaminy, białka wiążącego witaminę B12 w surowicy, czy też aktywnej formy witaminy B12 transportowanej przez holotranskobalaminę.

Chlorella i młody jęczmień - oczyszczanie i odchudzanie
Chlorella i młody jęczmień w postaci sproszkowanego soku to w 100% naturalne produkty wysokiej jakości premium. W połączeniu uzupełniają składniki odżywcze i wspomagają oczyszczanie organizmu z zalegających toksyn …
Zobacz tutaj ...

Chlorella – tabletki na oczyszczenie organizmu
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową to w 100% naturalny, wysokiej jakości produkt. Potwierdzeniem tego są uzyskane certyfikaty świadczące o jakości w jakich warunkach została wyhodowana i wyprodukowana alga Chlorella od bioalgi.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Mziray M., Domagała P., Żuralska R., Siepsiak M., Witamina B12 – skutki niedoboru, zasadność terapii i suplementacji diety u osób w podeszłym wieku, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 3 (48) 2016.
2. Starostka-Tatar A., Łabuz-Roszak B., Niedobór witaminy B12 w praktyce klinicznej, Lekarz POZ, 5/2023.
3. Żurek J., Zawadzka M., Sawicka A., Mazurkiewicz-Bełdzińska M., Obraz kliniczny niedoboru witaminy B12. Opis przypadku i przegląd literatury, Polski Przegląd Neurologiczny, 17/2021.