Obrzęk mózgu

Aktualizacja: 9 stycznia 2023

Obrzęk mózgu to bardzo niebezpieczne zjawisko, które może doprowadzić do trwałego uszkodzenia struktur mózgowych, a więc i niedowładów czy niepełnosprawności umysłowych, jak również do śmierci. Jest szczególnie groźny, ponieważ mózg znajduje się w szczelnie zamkniętej komorze, w związku z czym tkanki o narastającej objętości zaczynają na siebie naciskać, nie mogąc się pomieścić.

Obrzęk mózgu – przyczyny

Do obrzęku mózgu bardzo często dochodzi wskutek doznania urazu czaszkowo-mózgowego. W konsekwencji ciężkiego urazu głowy dochodzi do powstania 3 zjawisk:

• uszkodzone komórki zwiększają swoją objętość;
• naczynia krwionośne stają się nieszczelne;
• zablokowanie dróg wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego wymusza jego przesiąkanie przez wyściółkę komór do mózgu.

Tą drogą pierwotny uraz ośrodkowego układu nerwowego aktywuje kaskadę następujących po sobie procesów przyczyniających się do wtórnego niedokrwienia mózgu. Szybko narastający obrzęk mózgu mający miejsce podczas urazów czaszkowo-mózgowych jest najgroźniejszy. Innymi przyczynami obrzęku mózgu mogą być:

• wolno rosnące oponiaki i inne nowotwory ośrodkowego układu nerwowego;
• udary mózgu;
• zespół Reye’a;
• choroba wysokościowa;
• hiponatremia;
• ropnie mózgu;
• padaczka;
• encefalopatie metaboliczne;
• zatrucia;
• zapalenie mózgu;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Bez względu na przyczynę obrzęk mózgu wymaga natychmiastowej interwencji. Każde opóźnienie wdrożenia działań lekarskich zmniejsza rokowania pacjenta.

Obrzęk mózgu – objawy

Obraz kliniczny obrzęku mózgu jest różnorodny i zależy zarówno od dokładnej jego lokalizacji, jak i od tempa narastania czy bezpośredniej przyczyny powstania. Jeśli pacjent zachowuje świadomość, najczęściej obserwuje się:

• nudności i wymioty;
• silne bóle głowy;
• sztywność karku;
• zaburzenia widzenia;
• drgawki;
• zaburzenia równowagi i koordynacji;
• mroczki przed oczami;
• zaburzenia pamięci;
• ataksję i zaburzenia mowy.

Często jednak dochodzi do omdlenia i utraty przytomności. Pacjenci z obrzękiem mózgu mogą zapaść w śpiączkę lub umrzeć. Śmierć następuje zawsze wtedy, gdy w przebiegu obrzęku mózgu dojdzie do wklinowania pnia mózgu, a więc całkowitego zatrzymania oddechu.

Obrzęk mózgu – diagnostyka

Przede wszystkim należy szybko wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny mózgowia, aby tym samym zaobserwować wielkość i charakter zarówno obrzęku mózgu, jak i innych zmian strukturalnych. Na tej podstawie wdraża się leczenie mające na celu likwidację obrzęku. Jeśli nie znamy przyczyny schorzenia dodatkowo wykonuje się szereg badań diagnostycznych, w zależności od podejrzeń (badania krwi, badanie moczu, RTG klatki piersiowej i inne).

Obrzęk mózgu – leczenie

Pierwszym krokiem jest jak najszybsze zmniejszenie obrzęku mózgu, a następnie wdrożenie działań przyczynowych, mających na celu ustabilizowanie choroby podstawowej. W przypadkach znacznego obrzęku mózgu wykonuje się kraniotomię, czyli zabieg neurochirurgiczny polegający na usunięciu fragmentu kości czaszki celem przedostania się do mózgowia oraz zmniejszenia zbyt dużego ciśnienia w czaszce.

Uzupełniająco oraz w przypadkach, gdy interwencja chirurgiczna nie jest konieczna, stosuje się farmakoterapię, np. leki działające moczopędnie lub glikokortykosteroidy. W skrajnych przypadkach pojawia się konieczność wprowadzenia pacjenta w stan hipotermii. Każdorazowo o postępowaniu terapeutycznym decyduje lekarz. Jeśli stan pacjenta ulegnie ustabilizowaniu, wdraża się leczenie przyczynowe. Gdy przyczyną obrzęku mózgu było bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, choremu podaje się antybiotykoterapię. Z kolei przy chorobie wysokościowej złotym standardem jest tlenoterapia, w tym przypadku podawana natychmiast po przetransportowaniu pacjenta do szpitala.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kępińska M., Bajda M., Niebezpieczeństwa związane z przebywaniem na dużej wysokości – ostra choroba wysokogórska, Farmakologia Polska, 1/2010.
2. Kojder K., Limanówka B., Złośliwy obrzęk mózgu leczony kompleksowo i skutecznie – opis dwóch przypadków, Pomeranian Journal of Life Sciences, 1/2018.
3. Palasik W., Postępowanie w obrzęku mózgu, Przewodnik Lekarza, 9/2004.