Tłuszcze są dość dużą grupą składników odżywczych. Z fizjologicznego punktu widzenia tłuszcz pokarmowy jest głównie źródłem energii niezbędnej do prawidłowego rozwoju i utrzymania funkcji życiowych organizmu.
Spis treści
Co to są tłuszcze?
Podstawowym składnikiem tłuszczu są trójglicerydy. Budują je 3 cząsteczki kwasów tłuszczowych i 1 cząsteczka glicerolu. Stanowią ważny element diety człowieka również dlatego, że stanowią rozpuszczalnik dla witamin rozpuszczalnych w tłuszczach:
Zgodnie z zaleceniami dietetyków, tłuszcze powinny stanowić od 15 do 30% diety człowieka. Ponadto zaleca się spożywanie tłuszczów pochodzenia roślinnego, kosztem ograniczenia spożywania tłuszczy zwierzęcych. Ciekawostką jest, że 1 g tłuszczu dostarcza około 9 kcal.
Podział tłuszczów
Ze względu na pochodzenie wyróżnia się:
- tłuszcze zwierzęce – margaryny, smalce, tłuszcze w mięsach oraz pochodzące z produktów odzwierzęcych: jaja, sery itd.;
- tłuszcze roślinne – oleje, margaryny roślinne.
Tłuszcze zwierzęce są nasycone, co oznacza, że w ich budowie wszystkie występujące wiązania są pojedyncze. Natomiast tłuszcze roślinne są nienasycone, gdyż przynajmniej jedno wiązanie w ich budowie jest podwójne. Tłuszcze roślinne dzieli się ponadto na jednonasycone i wielonasycone (WNKT). Dodatkowo należy wiedzieć, że kwasy tłuszczowe omega 3 występują nie tylko w olejach roślinnych, ale także w rybach i ssakach morskich.
Tłuszcze zwierzęce
W zależności od miejsca występowania tłuszczu w mięsie wyróżnia się:
- tłuszcz śródwłókienkowy;
- tłuszcz pozawłókienkowy.
To właśnie zawartość tłuszczu w głównej mierze wpływa na kaloryczność spożywanego mięsa. Przykładowo, mięso wieprzowe zawiera w 100 gramach około 720 kcal, zaś mięso z kurczaka tylko 520 kcal. Uznaje się, że tłuszcze pochodzenia zwierzęcego powinno spożywać się w ograniczonym stopniu, ponieważ w dużej ilości zwiększają ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (w tym wystąpienia zawałów serca na podłożu miażdżycowym), otyłości i innych schorzeń. Kwasy nasycone występujące w tłuszczu zwierzęcym są znane z ich właściwości podwyższania cholesterolu całkowitego i jego frakcji miażdżycorodnej – LDL.
Tłuszcze roślinne
Oleje roślinne charakteryzują się wysoką zawartością niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych przy niskiej zawartości kwasów nasyconych. Do najpopularniejszych z grupy WNKT należą:
- kwasy tłuszczowe omega-3;
- kawasy tłuszczowe omega-6;
Ich proporcja w pożywieniu powinna wynosić 1:15 – 1:20. Wpływają korzystnie na większość układu organizmu i wspierają ogólne zdrowie.
Funkcje tłuszczy
Do głównych funkcji tłuszczy jako grupy ogólnej należą:
- rozpuszczanie witamin – dzięki czemu są one przyswajalne przez organizm;
- tworzenie warstwy termoochronnej organizmu oraz ochrona narządów wewnętrznych;
- udział w przekazywaniu sygnałów między komórkami.
Znaczna większość korzystnych właściwości tłuszczy pochodzi od tłuszczy roślinnych, przede wszystkim omega-3 i omega-6. Ich główne funkcje obejmują:
- budowanie błon komórkowych zapewniając integralność tkanek;
- udział w syntezie hormonów;
- działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne, antyalergiczne;
- hamowanie nadmiernej kurczliwości naczyń krwionośnych;
- normalizacja ciśnienia tętniczego;
- poprawa wzroku;
- korzystny wpływ na skórę, włosy i paznokcie;
- działanie przeciwdepresyjne.
To tylko wybrane właściwości kwasów omega. Warto zatem wprowadzić je do swej diety, aby wspierać organizm od środka.
Zapotrzebowanie na tłuszcze
Jak wspomniano wcześniej, dzienna podaż tłuszczy nie powinna przekraczać 30%, jednak zależy ona od płci, wieku i aktywności fizycznej. Zapotrzebowanie na tłuszcz w gramach wylicza się biorąc pod uwagę wiek, płeć, aktywność, a tym samym dzienne zapotrzebowanie na kalorie. Przykładowo, mężczyźni w wieku 30 lat o masie ciała 75 kg i umiarkowanej aktywności fizycznej powinni dostarczać około 107 g tłuszczy, a jeśli ich aktywność wzrasta do dużej, powinni dostarczać około 133 g.
W przypadku kobiet spożycie tłuszczu proporcjonalnie się zmniejsza. Oznacza to, że kobieta o masie ciała 75 kg i umiarkowanej aktywności fizycznej powinna dostarczać około 97 g tłuszczu, a przy dużej aktywności – około 117 g. Dodatkowo kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny spożywać więcej tłuszczy, ponieważ ich mleko jest głównym materiałem energetycznym dla dziecka.
Nadmiar tłuszczy w diecie
Każda dieta powinna być urozmaicona i przemyślana. Nadmiar każdej substancji odżywczej nie wpływa korzystnie na zdrowie, a zwłaszcza tłuszczy. Nadmierna podaż tłuszczy może powodować rozwój:
- nadwagi i otyłości;
- cukrzycy typu 2;
- insulinooporności;
- nadciśnienia tętniczego;
- niewydolności krążeniowej;
- choroby niedokrwiennej serca;
- zakrzepicy żylnej;
- udarów;
- nowotworów.
Ponadto otyłość powoduje wtórne zaburzenia, takie jak depresja, lęki, zaburzenia osobowości i obniżenie poczucia własnej wartości, zaburzenia płodności, zmiany zwyrodnieniowe stawów czy liczne choroby przewodu pokarmowego.
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Dasiewicz K., Chmiel M., Charakterystyka tłuszczów zwierzęcych i aspekty zdrowotne związane z ich spożywaniem, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 1/2016.
- Szponar L., Mojska H., Ołtarzewski M., Czy wiesz, ile potrzebujesz tłuszczów?, Wydawnictwo Instytutu Żywności i Żywienia, Warszawa 2019.
- Cichosz G., Czeczot H., Rzekomo zdrowe tłuszcze roślinne, Polski Merkuriusz Lekarski, XXXI/2011.
Zostaw komentarz