Cholesterol to organiczny związek chemiczny – lipid z grupy steroidów, obecny jest w organizmie każdego człowieka. Pełni szereg niezwykle ważnych funkcji, jednak może się także przyczyniać do rozwoju stanów patologicznych, wynikających zarówno z nagromadzenia jego cząsteczek w ustroju, jak również zaburzeń w ich metabolizmie.
Spis treści
Skąd się bierze cholesterol?
Substancja ta może być syntezowana w wątrobie i jelitach w szeregu reakcji enzymatycznych, jednak jego znacznie większa część dostarczana jest wraz z pokarmem i wchłaniana w jelicie cienkim.
W organizmie człowieka cholesterol transportowany jest jako lipoproteiny, czyli w połączeniu z białkami. W tej postaci dociera do komórek docelowych, gdzie w wyniku interakcji ze swoistymi receptorami zostaje wprowadzony do wnętrza komórki na drodze endocytozy.
Podział cholesterolu
Jak wspomniano wyżej, cholesterol transportowany jest jako lipoproteiny, które z kolei dzielimy na:
- chylomikrony;
- chylomikrony resztkowe;
- VLDL – lipoproteiny o bardzo małej gęstości;
- LDL – lipoproteiny o małej gęstości;
- IDL – lipoproteiny o średniej gęstości;
- HDL – lipoproteiny o dużej gęstości.
Podstawowy podział znany powszechnie wśród ludzi obejmuje „dobry” i „zły” cholesterol. Za dobry uznaje się HDL, zaś za zły – LDL.
Źródła cholesterolu
Źródłem cholesterolu LDL w pożywieniu są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym:
- mięso i przetwory mięsne;
- jaja;
- nabiał (jednak w mniejszym stopniu);
- tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, np. słonina.
Natomiast w HDL bogate są zdrowe tłuszcze pochodzenia roślinnego, w tym:
- oliwa z oliwek;
- oleje roślinne, np. olej lniany, z olej z wiesiołka czy olej z rokitnika;
- orzechy;
- ryby;
- awokado.
Warto być świadomym źródeł cholesterolu w diecie, ale równie ważne jest spożywanie ich w umiarkowanych ilościach.
Funkcje cholesterolu
Główna funkcja cholesterolu jest zależna od temperatury modulacji płynności błon komórkowych. W niskiej temperaturze chroni on błonę przed powstawaniem fazy krystalicznej, zaś w wysokiej – zapobiega jej dezorganizacji. Duża ilość cholesterolu występuje w błonach pełniących ważną rolę w procesie endocytozy i międzykomórkowym przekazie sygnału. Ponadto jest on prekursorem hormonów steroidowych.
Cholesterol pełni jednak znacznie więcej ważnych funkcji, w tym:
- odgrywa znaczącą rolę w syntezie endogennej witaminy D;
- warunkuje prawidłowy rozwój zarodka i wykształcenie większości narządów;
- warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Cholesterol pełni kluczowe funkcje w organizmie, co czyni go niezwykle istotnym dla zdrowia.
HDL a LDL
Lipoproteiny HDL odpowiadają za usuwanie cholesterolu z tkanek obwodowych i ścian naczyń. W efekcie zapobiegają miażdżycy oraz innym chorobom sercowo-naczyniowym. Z kolei lipoproteiny LDL w przypadku ich nadmiaru w organizmie mogą odkładać się w ścianach naczyń krwionośnych, tworząc blaszki miażdżycowe.
Cholesterol – normy
Norma jest oddzielna dla cholesterolu całkowitego, LDL oraz HDL. W przypadku cholesterolu całkowitego jego poziom nie powinien przekraczać 200 mg/dL. Niski poziom HDL stanowi ryzyko chorób serca, w związku z czym jego poziom nie może być mniejszy niż 35 mg/dL u mężczyzn oraz 45 mg/dL u kobiet. Zaleca się jednak utrzymywanie go na poziomie co najmniej 60 mg/dL. Optymalny poziom cholesterolu LDL wynosi poniżej 100 mg/dL.
Jak obniżyć cholesterol?
By obniżyć poziom cholesterolu całkowitego oraz LDL należy:
- unikać tłuszczów nasyconych, których źródłem są podroby, słonina, tłusty boczek, kiełbasy, pasztety i inne produkty pochodzenia zwierzęcego, tłuste przetwory mleczne oraz produkty zawierające olej palmowy;
- ograniczyć produkty zawierające tłuszcze trans, czyli chipsy, słodkie przekąski, fast-foody i smażone potrawy;
- utrzymywać prawidłową masę ciała poprzez stosowanie zbilansowanej, zdrowej diety i codzienną aktywność fizyczną;
- zrezygnować z palenia papierosów i ograniczyć spożywanie alkoholu;
- prowadzić aktywny tryb życia;
- wybierać zdrowe tłuszcze nienasycone;
- spożywać odpowiednią ilość warzyw i owoców dziennie;
- spożywać odpowiednią ilość wody dziennie i dbać o nawodnienie organizmu.
Obniżenie poziomu cholesterolu można osiągnąć poprzez zdrową dietę bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz zdrowe tłuszcze, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie palenia tytoniu. Warto dbać o poziom cholesterolu, ponieważ wysoki cholesterol może zwiększać ryzyko chorób serca i udaru mózgu.
Zobacz również: Jak obniżyć cholesterol?
Jak podwyższyć cholesterol HDL?
Aby podwyższyć cholesterol HDL warto uprawić aktywność fizyczną oraz ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych i trans, zamiast nich wybierając zdrowe tłuszcze roślinne, takie jak olej rzepakowy czy oliwa z oliwek. Należy urozmaicić dietę o orzechy czy ryby.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Użarowska M., Surman M., Janik M., Dwie twarze cholesterolu: znaczenie fizjologiczne i udział w patogenezie wybranych schorzeń, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2/2018.
- Cichosz G., Czeczot H., Kontrowersje wokół cholesterolu pokarmowego, Polski Merkuriusz Lekarski, 38/2012.
- Dobra dieta na zły cholesterol, Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej, Warszawa.
Zostaw komentarz