Hematoonkologia

Aktualizacja: 11 listopada 2023

Hematoonkologia to dziedzina medycyny łącząca onkologię (diagnostyka i leczenie chorób nowotworowych) z hematologią (diagnostyka i leczenie chorób krwi i układu krwiotwórczego). Innymi słowy, zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób nowotworowych krwi i układu krwiotwórczego. Częstotliwość ich występowania ostatnimi czasy znacznie wzrosła.

Hematoonkologia – co to?

Hematoonkologia zajmuje się profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorób nowotworowych dotyczących krwi i układu krwiotwórczego. Ministerstwo Zdrowia podaje, że pacjenci hematoonkologiczni, chorujący na nowotwory układu krwiotwórczego, stanowią około 10% wszystkich pacjentów onkologicznych. Jest to jednocześnie grupa, której leczenie farmakologiczne wymaga największych nakładów finansowych i w której częstotliwość zachorowań stale rośnie. Właśnie dlatego ostatnimi czasy hematoonkologia przechodzi skok rozwojowy – powstają coraz nowsze badania i leki, a pacjenci obejmowani są bardziej kompleksową opieką.

Przyczyny chorób nowotworowych wciąż nie są znane, co znacznie utrudnia leczenie pacjentów. Wiele nowotworów układu krwiotwórczego ma charakter nieuleczalny, można jedynie dążyć do wydłużenia czasu przeżycia pacjentów. Z tego względu hematoonkologia powinna obejmować również leczenie psychologiczne pacjentów i ich najbliższej rodziny. Hematoonkologia często korzysta z pomocy chirurgów, radioterapeutów, a także pielęgniarek i fizjoterapeutów, aby zapewnić kompleksową opiekę pacjentom.

Hematoonkologia – obszary działania

Główne obszary działania hematoonkologii obejmują:

Nowotwory szpikowe

Nowotwory szpikowe to grupa nowotworów, które rozwijają się w szpiku kostnym, czyli miękkim, gąbczastym rdzeniu kości. Najczęstszymi formami nowotworów szpikowych są:

• ostra i przewlekła białaczka szpikowa – ostra białaczka szpikowa rozwija się bardzo szybko. Nieleczona może w ciągu kilku tygodni doprowadzić do śmierci. Objawia się tym, że we krwi obwodowej praktycznie nie ma prawidłowych komórek, co powoduje znaczne osłabienie, nagłe krwotoki, omdlenia. W białaczce przewlekłej objawy są mniej specyficzne, a wczesne jej rozpoznanie i wdrożenie nowoczesnej terapii gwarantuje długość życia nieodbiegającą od normy;
• białaczka limfoblastyczna – jej istotą jest rozrost nowotworowy limfoblastów, z których powinny powstawać limfocyty (jedne z najważniejszych ciał odpornościowych). Choroba ta stanowi aż do 80% wszystkich nowotworów u dzieci. Rokowanie u dorosłych jest gorsze niż u dzieci;
• nadpłytkowość samoistna – obejmuje nasiloną produkcję megakariocytów, będących prekursorami płytek krwi (trombocytów). Rokowania są dobre, o ile wcześnie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie;
• czerwienica prawdziwa – choroba nowotworowa szpiku kostnego, prowadząca do znacznego podwyższenia liczby erytrocytów we krwi obwodowej, czemu może (choć nie musi) towarzyszyć wzmożone wytwarzanie leukocytów i trombocytów. Najczęstszą przyczyną zgonu wśród chorych jest zakrzepica;
• mastocytoza – rzadki nowotwór układu krwiotwórczego, trudny do wykrycia. Pacjenci muszą pamiętać o wysokim ryzyku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, dlatego powinni zawsze mieć przy sobie 2 ampułkostrzykawki z adrenaliną. Rokowania nie są najlepsze – część pacjentów przeżywa zaledwie 5 lat od rozpoznania (a niekiedy mniej).

Diagnoza nowotworów szpikowych zazwyczaj obejmuje badania krwi, badania szpiku kostnego, a także różne badania obrazowe. Leczenie może obejmować chemioterapię, immunoterapię, terapie celowane, przeszczepy komórkowe oraz inne metody w zależności od rodzaju nowotworu i stopnia jego zaawansowania.

Nowotwory wywodzące się z układu limfatycznego

Chłoniaki to grupa nowotworów złożonych z komórek układu limfatycznego, które są odpowiedzialne za produkcję komórek odpornościowych.

• ziarnica złośliwa – inaczej: chłoniak Hodgkina, charakteryzujący się obecnością olbrzymich komórek Reed-Sternberga i Hodgkina. To jeden z nielicznych nowotworów, w których podczas ostatnich kilkudziesięciu lat uzyskano zasadniczą poprawę wyników leczenia. Rokowania są współcześnie dobre;
• szpiczak plazmocytowy – w jego przebiegu nadmiernie mnożą się i rozrastają komórki plazmatyczne, czego typowym objawem są bóle kostne miednicy, kręgosłupa i żeber oraz znaczne osłabienie;
• przewlekła białaczka limfocytowa – najczęściej rozpoznawana białaczka u osób dorosłych, w przebiegu której dochodzi do niekontrolowanego namnażania i gromadzenia dojrzałych limfocytów we krwi i w szpiku. Łagodne postacie dają szansę przeżycia 10-20 lat od momentu rozpoznania.

Leczenie chłoniaków zazwyczaj zależy od typu chłoniaka, jego stopnia zaawansowania i innych czynników.

W przypadku nieuleczalnych chorób hematologicznych, hematoonkologia może również oferować opiekę paliatywną, której celem jest poprawa jakości życia pacjentów i łagodzenie objawów

Hematoonkolog – kto to?

Należy wiedzieć, że nie istnieje specjalizacja taka jak hematoonkolog. Aby zostać lekarzem działającym w tym obszarze medycyny, należy ukończyć 6-letnie studia medyczne, odbyć staż i ukończyć dwie specjalizacje. Osobno z onkologii i osobno z hematologii. Hematoonkolodzy współpracują zespołowo, stosując różne metody leczenia, aby zapewnić kompleksową opiekę pacjentom z nowotworami układu krwiotwórczego.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Robak T., Walewski J., Romejko-Jarosińska J., Hematoonkologia. Nowotwory układu chłonnego, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2022.