Zapalenie mieszków włosowych

Aktualizacja: 11 sierpnia 2024

Zapalenie mieszków włosowych (łac. folliculitis) to dość często spotykane schorzenie, które przeważnie ma podłoże bakteryjne. Objawy lokalizują się w obrębie skóry owłosionej, a więc przeważnie na głowie lub na nogach, rękach czy w okolicy intymnej. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz dermatolog.

Zapalenie mieszków włosowych – przyczyny

Zapalenie mieszków włosowych przeważnie wiąże się z infekcją bakteryjną wywołaną przez:

• Staphylococcus aureus koagulazo;
• Staphylococcus pyogenes;
• Actinomyces israelii;
• Borrelia burgdorferi;
• Borrelia afzelii;
• Corynebacterium minutissimum;
• Corynebacterium tenuis;
• Erysipelothrix rhusiopathiae;
• Mycobacterium sp.;
• Neisseria gonorrhoeae;
• Treponema pallidum.

Czynnikami predysponującymi do jego rozwoju są:

• naruszenie bariery naskórkowej, np. poprzez niewłaściwą technikę golenia zbędnego owłosienia lub podrażnienia mechaniczne skóry;
• bezpośredni kontakt z nosicielem lub osobą zakażoną wymienionymi bakteriami;
• nadmierna potliwość ciała i zwiększona wilgotność skóry, także przez noszenie odzieży nieprzewiewnej, wykonanej ze sztucznych tkanin;
• maceracja;
• obniżenie odporności komórkowej i humoralnej;
• współistnienie chorób ogólnoustrojowych (zwłaszcza takich jak cukrzyca, rozrosty limforetikularne, hipogammaglobulinemia, mocznica, AIDS);
• immunosupresja.

Inną możliwą przyczyną zapalenia mieszków włosowych jest przyjmowanie niektórych leków (takich jak np. glikokortykosteroidy), ekspozycja ciała na oleje i smoły (zwłaszcza ekspozycja zawodowa), jak również stosowanie opatrunków okluzyjnych. Warto wspomnieć, że kąpiel w podgrzewanych basenach o zamkniętym obiegu (np. jacuzzi) może sprzyjać zakażeniu mieszków włosowych wywołanemu przez pałeczkę ropy błękitnej.

Zapalenie mieszków włosowych – objawy

Zapalenie mieszków włosowych przebiega z wystąpieniem charakterystycznych wykwitów w postaci małych, drobnych kostek. Są to krostki przymieszkowe, otoczone rumieniową obwódką. W zależności od głębokości, na jaką zakażenie penetruje w mieszku, wyróżnia się formę powierzchowną i głęboką. Krostki są rozsiane zwykle na większej partii skóry, choć mogą pojawiać się pojedynczo. Wypełnia je treść ropna lub surowicza, czemu towarzyszy pieczenie, świąd, a nawet ból. Wykwity skórne lokalizują się najczęściej na kończynach (ramionach, udach), twarzy, skórze głowy, w okolicach bikini. Jeśli umiejscawiają się na skórze głowy, towarzyszy im łupież, nadmierne łuszczenie oraz podrażnienie skalpu, co może doprowadzić nawet do nadmiernego wypadania włosów.

U osób z obniżoną odpornością zaobserwować można niekiedy objawy ogólne, takie jak osłabienie, zmęczenie, a nawet gorączka. Nie są one jednak standardem i z pewnością nie wchodzą w skład klasycznego obrazu klinicznego zapalenia mieszków włosowych.

Zapalenie mieszków włosowych – diagnostyka

Diagnostyka zapalenia mieszków włosowych jest dość prosta ze względu na lokalizację wykwitów skórnych i ich dokładny przebieg. Rozpoznanie stawia lekarz dermatolog po dokładnym obejrzeniu skóry pacjenta, także w powiększeniu i dobrym oświetleniu. W przypadku skóry głowy wykonać można trichoskopię. Antybiogram zazwyczaj nie jest konieczny. Jednocześnie należy wykluczyć podczas diagnostyki różnicowej inne schorzenia dermatologiczne, które mogą dawać objawy zbliżone, np. rogowacenie okołomieszkowe.

Co na zapalenie mieszków włosowych?

Jeśli zapalenie mieszków włosowych zostało zainicjowane procesem bakteryjnym, przepisuje się antybiotyki. Mogą one mieć formę doustną, jednak najczęściej są to maści do stosowania miejscowego. Jeśli natomiast przyczyną stanu zapalnego była infekcja grzybicza, stosuje się miejscowe maści przeciwgrzybicze.

Domowe sposoby na zapalenie mieszków włosowych

Terapię podstawową warto uzupełniać domowymi metodami, takimi jak:

• regularne wykonywanie peelingów, aby oczyścić skórę z martwego naskórka (peelingów nie wykonujemy przy krostach wypełnionych treścią płynną oraz przy silnym stanie zapalnym);
• używanie jednorazowych maszynek do golenia wyłącznie jeden raz;
• właściwa pielęgnacja skóry z wykorzystaniem emolientów i olejku z czarnuszki siewnej;
• probiotykoterapia;
• chłodne okłady na skórę.

Zapalenie mieszków włosowych nie jest zaliczane do grona chorób zakaźnych, w związku z czym nie można zarazić się nim od innej osoby. Mimo tego utrzymywanie higieny osobistej na wysokim poziomie ma tu kluczowe znaczenie. Przy odpowiednim, systematycznym postępowaniu szybko można pozbyć się problemu.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Narbutt J., Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2019.
2. Ruszkowska L., Dzilińska K., Wybrane zakażenia gronkowcowe i paciorkowcowe w gabinecie lekarza dermatologa, Dermatologia po Dyplomie, 2/2018.