Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi określane są jako problem braku możliwości utrzymania prawidłowej, stabilnej postawy ciała, będący konsekwencją poczucia niepewności względem podłoża podczas chodzenia lub stania. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz neurolog, ponieważ przeważnie przyczyną są zaburzenia w obrębie ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, choć nie tylko.

Zaburzenia równowagi – przyczyny

Równowaga fizyczna człowieka zależy od prawidłowej czynności układu równowagi (układu przedsionkowego) obejmującego: błędnik, nerw przedsionkowy, jądra przedsionkowe i zespół ośrodków i połączeń między nimi w móżdżku, pniu i korze mózgu. W utrzymaniu równowagi uczestniczą ponadto: narząd wzroku i receptory czucia głębokiego (proprioreceptory) umiejscowione w stawach, ścięgnach, mięśniach, więzadłach i torebkach stawowych. Uszkodzenie którejkolwiek z tych struktur prowadzić może do zaburzeń równowagi. Możliwe przyczyny:

• uszkodzenie narządu przedsionkowego;
• zaburzenia widzenia;
• zaburzenia psychiczne;
• zatrucia;
• alkoholizm;
• choroba Parkinsona;
• choroba Alzheimera;
• udar mózgu;
• guzy mózgu;
• choroba nowotworowa układu nerwowego;
• neuropatie;
• mielopatie;
• choroba lokomocyjna lub choroba morska;
• zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego;
• zapalenie błędnika;
• niskie ciśnienie krwi;
• miażdżyca;
• niewydolność mięśnia sercowego;
• choroba Addisona-Biermera.

Zaburzenia równowagi nierzadko pojawiają się również u kobiet w ciąży wskutek nagłych zmian w gospodarce hormonalnej oraz przez zmianę środka ciężkości ciała.

Zaburzenia równowagi – objawy

Jeden z podziałów wyróżnia zaburzenia równowagi w zespole ośrodkowym i w zespole obwodowym. Różnią się one objawami. W przebiegu problemów zespołu ośrodkowego początek zaburzeń równowagi i objawów współistniejących jest trudny do ustalenia, zwykle skryty. Ataki trwają krótko, ale zwykle kończą się upadkiem, zaś dolegliwości rozciągają się na przestrzeni lat. Mogą występować drgawki, podwójne widzenie, mroczki przed oczami. Nie występują natomiast dolegliwości słuchowe. Z kolei przy zaburzeniach równowagi w zespole obwodowym początek jest z reguły nagły, napadowy, w formie ataków, dość precyzyjnie określony w czasie. Towarzyszy temu jednostronny niedosłuch, zaś drgawki nie występują. Nie ma także zaburzeń świadomości, które mogą pojawiać się w problemie wcześniejszym.

Zaburzenia równowagi – diagnostyka

Zaburzenia równowagi diagnozowane są na podstawie prostych testów i kwestionariuszy, takich jak: VSS, DHI, VADL oraz UCLA. Na podstawie zebranych informacji można rozważyć kolejność dalszej diagnostyki. Testami funkcjonalnymi pozwalającymi ocenić równowagę pacjenta są: stanie na jednej nodze, pochylenie tułowia na jednej nodze (tzw. jaskółka) czy wychylenie go do tyłu. Uzupełnieniem jest próba palec-nos czy kolano-pięta, analizujące koordynację i zdolność pokonywania linii środkowej ciała, a także szczegółowe badania krwi.

W dalszej kolejności należy poszukać przyczyn zaburzeń równowagi, dlatego zaleca się badania obrazowe głowy (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) celem wykluczenia lub potwierdzenia chorób ośrodkowego układu nerwowego. Laryngolog z kolei oceni czynność narządu słuchu. Jeśli badania wyjdą prawidłowo, należy udać się do okulisty, aby sprawdzić, czy zaburzenia równowagi nie wynikają z problemów ze wzrokiem.

Zaburzenia równowagi – leczenie

Leczenie zaburzeń równowagi musi być przyczynowe, dlatego tak ważna jest szczegółowa diagnostyka. Jeśli więc wynikają z zatrucia, konieczna jest detoksykacja organizmu, zwykle w warunkach szpitalnych. Natomiast wszelkie guzy mózgu leczy się farmakoterapią oraz za pomocą metod neurochirurgii. Bez względu na przyczyny, pacjenci z zaburzeniami równowagi powinni:

• pić dużo wody (przynajmniej 1,5 l dziennie);
• zdrowo się odżywiać (uzupełniać niedobory składników odżywczych niezbędnych dla właściwego funkcjonowania układu nerwowego, m.in. kwasów omega 3, witamin z grupy B, selen, magnez, potas, miedź i cynk)
• odpowiednio się wysypiać.

W przypadku osób starszych, gdy leczenie przyczynowe problemów z równowagą nie jest możliwe, polecana jest fizjoterapia. Stosuje się indywidualnie dobrane ćwiczenia równoważne i koordynacyjne, adekwatne do aktualnego stanu zdrowia, wieku czy możliwości. Wraz z upływem czasu urozmaica się je o ćwiczenia na niestabilnym podłożu lub w otwartych łańcuchach kinematycznych.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gębska M., Weber -Nowakowska K., Malinowska J., Żyżniewska-Banaszak E., Presbyastasis – terapia zaburzeń równowagi i kontroli postawy, Pomeranian J Life Sci, 62/2016.
2. Szostek-Rogula S., Zamysłowska-Szmytke E., Przegląd skal i testów dla oceny czynnościowej pacjenta z zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi, Otorynolaryngologia, 14/2015.
3. Prusiński A., Klasyfikacja, obraz kliniczny i leczenie zawrotów głowy, Polski Przegląd Neurologiczny, 7/2011.