Zaburzenia pamięci

Zaburzenia pamięci to szeroka grupa różnych schorzeń i chorób dotyczących upośledzenia procesów pamięci krótkotrwałej i/lub długotrwałej. Przyczyn takiego zjawiska jest wiele, od poważnych i przewlekłych chorób ośrodkowego układu nerwowego, aż do urazów mechanicznych głowy. Diagnostyką i leczeniem zaburzeń pamięci zajmuje się najczęściej lekarz neurolog.

Zaburzenia pamięci – przyczyny

W tworzeniu pamięci można wyróżnić 4 najważniejsze fazy:

• zapamiętywanie wszelkich informacji;
• przechowywanie ich w neuronach odpowiedzialnych za magazynowanie;
• przypominanie tych informacji, kiedy pojawi się taka potrzeba;
• rozpoznawanie rodzaju informacji.

Pamięć dzieli się ponadto na krótkotrwałą i długotrwałą. Wszelkie zaburzenia pamięci mogą więc dotyczyć dowolnego rodzaju i dowolnego etapu pamięci. Najczęściej diagnozowanymi przyczynami zaburzeń pamięci są:

• choroba Alzheimera;
• choroba Parkinsona;
• urazy mózgowia (np. podczas walk bokserskich, wypadków samochodowych, upadków z wysokości, pobicia);
• udar mózgu;
• zatrucia, także alkoholowe;
• encefalopatia Wernickiego;
• guzy mózgu;
• choroba nowotworowa ośrodkowego układu nerwowego;
• zaawansowana depresja.

Zaburzenia pamięci pojawiają się również u osób starszych, z niedoborami pokarmowymi oraz odwodnionych. Im mniejsza podaż dzienna wody, tym częściej się zapominamy.

Objawy zaburzeń pamięci

Obraz kliniczny zaburzeń pamięci może być różny, co zależy głównie od wieku pacjenta, przyczyny problemu oraz jej zaawansowania. U niektórych osób stwierdza się jedynie częste zapominanie w mniej ważnych sprawach (np. gdzie odłożone zostały klucze do samochodu), u innych zaś pojawiają się problemy z odnalezieniem drogi do domu, którą pokonywało się przez wiele lat. Zaburzenia orientacji i koordynacji również mogą towarzyszyć problemom z pamięcią. W zaawansowanych przypadkach pacjent nie poznaje osób z najbliższego otoczenia (dzieci, rodziców, partnera) oraz traci tożsamość, ponieważ zapomina, kim jest.

Sporym problemem jest tzw. amnezja całkowita, podczas której pacjent wędruje, nie wiedząc dokąd iść, ani gdzie obecnie się znajduje. Pamięć wraca chwilowo w ciągu kilku godzin i nie pamięta wcześniejszej dezorientacji. Napad może wystąpić raz w życiu, może jednak pojawiać się regularnie.

Zaburzenia pamięci – diagnostyka

Lekarz musi stwierdzić, czy ma do czynienia z utratą / zanikiem pamięci, czy jedynie z otępieniem. Samo badanie pamięci nie jest skomplikowane i wstępne informacje można uzyskać już po krótkiej rozmowie z chorym. Wystarczy zadać proste pytania i zadania:

• jaką mamy dziś datę;
• w którym państwie i mieście się znajdujemy;
• która jest godzina;
• powtórzenie 3 prostych słów zaraz po ich usłyszeniu oraz kilka minut później;
• rozpoznawanie nazw podstawowych, często używanych przedmiotów (grzebień, ołówek, nóż, zegarek);
• narysowanie tarczy zegara i oznaczenie wskazanej godziny i minuty;
• ile wynosi rachunek 100-7 oraz 2+3.

Przy łagodniejszych zaburzeniach pamięci należy przeprowadzić wywiad zdrowotny, podczas którego pacjent samodzielnie opisuje swoje problemy i czynności dnia codziennego, które są w związku z tym pogorszone. Przy poważniejszych przypadkach taki wywiad odbywa się z opiekunem pacjenta. Istnieje również szereg ankiet oceniających zaawansowanie demencji i zaburzeń pamięci. Warto z nich korzystać zarówno na etapie diagnostyki, jak i monitorowania postępu choroby. Uzupełniająco wykonuje się badania krwi oraz badania obrazowe mózgu, aby ustalić przyczynę zaburzeń pamięci.

Zaburzenia pamięci – leczenie

Warto wdrożyć leczenie przyczynowe, jeśli jest ono możliwe. Dobrym wyborem będzie picie przynajmniej 1,5 l wody dziennie oraz stosowanie zbilansowanej i urozmaiconej, zdrowej diety. Dzięki temu poprawimy pamięć „od wewnątrz” oraz wyeliminujemy wszelkie niedobory, które mogłyby pogłębiać problemy z pamięcią lub je zapoczątkowywać. Warto również rozpocząć suplementację witaminy B12 (lub Spiruliny, w której się ona znajduje), a także kwasów tłuszczowych omega-3. W wielu chorobach przewlekłych zahamowanie zaburzeń pamięci nie jest możliwe, mają one charakter postępujący. Wówczas warto spowalniać postęp choroby poprzez odpowiednio prowadzoną rehabilitację neurologiczną oraz ćwiczenia pamięci. Nieocenione jest też wsparcie najbliższych i zrozumienie wszystkich domowników.

Istnieją suplementy diety wspomagające pamięć oraz leki, które stosuje się przy określonych chorobach. Przykładowo przy chorobie Alzheimera pacjent otrzymuje donepezil, galantaminę, rywastygminę czy memantynę. Często podaje się mu również leki przeciwdepresyjne oraz uspokajające, celem łagodzenia zmian w zachowaniu. Farmakoterapia zawsze powinna być jednak dobierana przez lekarza.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Jaracz M., Bieliński M., Junik R., Dąbrowiecki S., Szczęsny W., Chojnowski J., Borkowska A., Zaburzenia pamięci operacyjnej, funkcji wykonawczych i objawy depresji u osób z patologiczną otyłością, Psychiatria, 1/2009.
2. Biechowska D., Orłowska E., Neuropsychologiczna charakterystyka wybranych zespołów otępiennych, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2012.
3. Domżał T., Pamięć w neurologii: zaburzenia, diagnostyka i leczenie, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2013.