Zaburzenia mowy

Aktualizacja: 11 sierpnia 2024

Zaburzenia mowy (inaczej: zaburzenia sprawności językowej) są wszelkimi nieprawidłowościami mowy, niezależnie od ich stopnia, objawów i etiologii. Prowadzą do zaburzeń komunikacji językowej, a więc znacznie pogarszają jakość życia codziennego czy relacje interpersonalne. Niektóre zaburzenia mowy można leczyć, inne mają charakter trwały i/lub postępujący.

Zaburzenia mowy – przyczyny

Mowa definiowana jest jako komunikacja językowa bądź akt procesu porozumiewania się. Rozwój mowy jest procesem postępujących przemian, zachodzących pod wpływem środowiska, jak też przebiegu mechanizmów poznawczych. Zdolność posługiwania się mową jest czynnością nabytą – każdy człowiek uczy się jej w przeciągu swojego życia. Przyswojenie mowy warunkują zarówno czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne (takie, na które jednostka nie ma wpływu). Niestety różne czynniki mogą sprawić, że dojdzie do zaburzeń mowy. Przede wszystkim mowa może nie rozwinąć się wcale, na co wpływają m.in.:

• choroby matki w okresie ciąży, w szczególności w I trymestrze;
• zaburzenia krążenia u matki;
• niedobory witamin, niedożywienie;
• przyjmowanie niektórych leków, palenie papierosów i picie alkoholu przez matkę;
• urazy fizyczne i psychiczne w okresie ciąży;
• przedwczesny poród, poród przedłużający się;
• urazy czaszki dziecka powstałe podczas porodu, zwłaszcza siłami natury;
• upośledzenie umysłowe;
• nowotwory ośrodkowego układu nerwowego;
• schorzenia neurologiczne, np. choroba Huntingtona;
• zaburzenia słuchu;
• choroby krtani;
• rozszczep wargi i podniebienia;
• choroby o podłożu psychologicznym.

Do zaburzeń mowy może jednak dojść już po nabyciu umiejętności świadomego porozumiewania się, na co może wpływać choroba nabyta (zwłaszcza układu nerwowego), nadmierny stres w życiu, alkoholizm, uraz ośrodkowego układu nerwowego, guz lub nowotwór ośrodkowego układu nerwowego i wiele innych.

Zaburzenia mowy – rodzaje

Istnieje wiele różnych rodzajów zaburzeń mowy, jednak najczęstszymi są:

• jąkanie – częste powtórzenia lub przedłużanie dźwięków, sylab i słów, pauzy zakłócające rytmiczną mowę;
• seplenienie – niewyraźne, nieprawidłowe wymawianie głosek dentalizowanych: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź;
• dyzartria – niewłaściwa artykulacja wywołana zaburzeniami aparatu mowy, częściej pojawia się u osób dorosłych wskutek rozmaitych chorób. U dzieci diagnozowana jest stosunkowo rzadko;
• mutyzm – zaburzenie polegające na niemożności posługiwania się mową, zachowując przy tym rozumienie mowy i możliwości komunikowania się w inny sposób;
• parafazja – płynna mowa, jednak przebiegająca z przekręcaniem poszczególnych wyrazów;
• aafonia – utrata dźwięczności głosu, inaczej bezgłos;
• alalia – opóźniony rozwój mowy wywołany uszkodzeniem struktur korowych jeszcze przed rozwojem mowy dziecka.

I wiele innych. Każde zaburzenie mowy ma nieco inny obraz kliniczny.

Specjalista od zaburzeń mowy

Diagnostyką zaburzeń mowy zajmuje się logopeda, nierzadko we współpracy z neurologiem. Przede wszystkim określa się rodzaj i zaawansowanie zaburzenia, zwykle na podstawie rozmowy z pacjentem lub prób podejmowania rozmowy. Następnie ocenia się budowę języka, jamy ustnej i bada szczegółowo słuch, aby wykluczyć, że pacjent nie odpowiada na pytania w związku z niedosłuchem. W dalszej kolejności pacjenta kieruje się na badania obrazowe mózgowia.

Zaburzenia mowy – leczenie

Jeśli to możliwe, zaburzenia mowy leczymy przyczynowo. W związku z tym, gdy są konsekwencją polipów fałdów głosowych lub skróconego wędzidełka języka, należy wykonać prosty zabieg chirurgiczny. Natomiast jeśli zaburzenie mowy ma podłoże emocjonalne lub psychiczne, niezbędne stają się wizyty u psychoterapeuty. Terapia może być wówczas długotrwała i wymagająca, jednak przy zachowaniu systematyczności uzyskuje się oczekiwane efekty. W gorszej sytuacji są pacjenci z zaburzeniami mowy w związku z chorobami i uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego – tutaj zwykle wdraża się leczenie objawowe, a więc terapie logopedyczne kształcące umiejętność porozumiewania się z bliskimi. Często nie ma możliwości całkowitego przywrócenia mowy.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Wołosiuk B., Zaburzenia mowy a trudności w czytaniu i pisaniu, Rozprawy Społeczne, 4/2018.
2. Stecko E., Zaburzenia mowy u dzieci – wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2002.
3. Pluta-Wojciechowska D., Opis zaburzeń mowy jako pierwszy etap postępowania logopedycznego, Logopedia Silesiana, 1/2012.
4. Michalik M., Siudak A., Zagadnienia mowy i myślenia, Collegium Columbium, Kraków 2010.