Aktualizacja: 7 grudnia 2023
Wnętrostwo (łac. cryptorchismus) to patologiczny stan, w przebiegu którego jądro zatrzymało się na swojej anatomicznej drodze zstępowania. Szacuje się, że problem dotyczy do 4% noworodków płci męskiej, przy czym aż ponad 20% spośród nich stanowią noworodki o niskiej masie ciała (poniżej 2500 g) lub urodzone przedwcześnie.
Wnętrostwo – przyczyny
Dokładne przyczyny wnętrostwa wciąż nie zostały poznane. Uważa się, że problem ten może wynikać z:
- dysgenezji jądra (pierwotna nieprawidłowość jego budowy i czynności);
- niewydolności osi podwzgórze-przysadka-jądro;
- nieprawidłowości anatomicznych na drodze zstępowania jądra do moszny.
Do kluczowych czynników ryzyka zalicza się natomiast:
- ciążę bliźniaczą;
- stany zagrożenia płodu;
- niedotlenienie okołoporodowe;
- zapłodnienie pozaustrojowe;
- leczenie hormonalne stosowane przez matkę.
Dodatkowo wykazano, że u około 14% chłopców wada ta występuje rodzinnie. Prawidłowe zstępowanie jądra jest niezbędne dla produkcji i dojrzewania plemników w późniejszym wieku. Ponad 2-krotnie częściej omawiany problem występuje jako jednostronne niezstąpienie jądra. W 70% dotyczy prawej, a 30% lewej strony. W około 70% przypadków jądra zstępują samoistnie do 3. miesiąca życia, dlatego rodzice powinni obserwować swoje dziecko podczas codziennej zmiany pieluszki.
Wnętrostwo – objawy
W medycynie wyróżnia się 5 podstawowych rodzajów wnętrostwa:
- jądro niebadalne – dotyczy do 20% przypadków. Może być konsekwencją braku jądra lub różnego stopnia niewykształcenia go. Zanik jądra może nastąpić również już po porodzie, np. wskutek urazu, wodniaka jądra, skrętu jądra czy uwięźniętej przepukliny pachwinowej;
- wnętrostwo nabyte – dotyczy do 8% przypadków. Jądra nie można wyczuć lub wyczuwa się go w okolicy pierścienia pachwinowego głębokiego;
- jądro niezstąpione – rozpoznaje się je w momencie, gdy jądro znajduje się w kanale pachwinowym lub poza pierścieniem pachwinowym powierzchownym;
- jądro ruchome – jądro ma prawidłową wielkość i budowę, jednak jest podciągnięte przez mięsień dźwigacz jądra;
- jądro przemieszczone – prawidłowo przeszło przez pierścień pachwinowy, jednak później zboczyło ze swojej anatomicznej drogi.
Wnętrostwo w wieku dziecięcym przeważnie nie wiąże się z większymi objawami klinicznymi, jednak jest sporym problemem w okresie dojrzewania oraz w dorosłości. Do konsekwencji nieleczonego wnętrostwa można zaliczyć m.in.:
- zaburzenia płodności;
- spadek liczby komórek Leydiga z degeneracją komórek Sertolego;
- opóźnienie zaniku i dojrzewania gonocytów;
- zaburzenie i/lub opóźnienie rozwoju spermatocytów;
- spadek liczby komórek płciowych;
- obniżenie stężenia inhibiny B;
- wzrost ryzyka nowotworzenia w jądrach (40-krotnie wyższe niż w populacji zdrowej);
- częstsze występowanie skrętu jądra.
Dlatego tak ważne jest szybkie podjęcie działań.
Wnętrostwo – diagnostyka
Diagnostyka opiera się wstępnie na oględzinach narządów intymnych zewnętrznych u mężczyzny, jak również na badaniu palpacyjnym. Aby dokładnie zobrazować położenie i wielkość jądra, należy wykonać USG lub rezonans magnetyczny. Do dyspozycji lekarza pozostają również testy hormonalne: stymulacja hCG przez 3-4 dni powodująca od 4 do 10 razy wyższy poziom testosteronu świadczy o wnętrostwie obustronnym. Z kolei brak MIS (czynnik hamujący Müllera ang. Müllerian-inhibiting substance) i wzrost LH (hormonu luteinizującego) oraz FSH (hormonu folikulotropowego) wskazują na całkowity brak jąder.
Leczenie wnętrostwa
Leczenie omawianej wady ma na celu głównie uzyskanie jak najlepszej funkcji jądra, aby w wieku dorosłym zapewnić mężczyźnie możliwość poczęcia potomstwa. Może przebiegać na 2 sposoby:
- farmakologicznie – pacjentowi podaje się hCG i/lub GnRH. Oczekiwane rezultaty obserwuje się w około 20% przypadków, jednak metoda wiąże się z ryzykiem ponownego wstąpienia jąder u co czwartego mężczyzny. Ponadto terapia hormonalna wiąże się z ryzykiem licznych działań niepożądanych, m.in.: przejściowym stanem zapalnym jąder, przedwczesnym pokwitaniem czy zmniejszeniem wielkości jąder w wieku dorosłym;
- chirurgicznie – sukces obserwuje się w około 74-92% przypadków. Wykazano, że po operacji większość mężczyzn w dorosłym życiu doczekuje się zdrowego potomstwa. Optymalny wiek na sprowadzenie jąder do moszny następuje niedługo po narodzinach, przeciętnie tuż po ukończeniu 1. roku życia.
Zarówno znieczulenie, jak i cała procedura chirurgiczna, powinny być wykonane przez specjalistów zajmujących się dziećmi (anestezjolog dziecięcy, chirurg dziecięcy itd.).
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Jończyk R., Ożóg A., Dens Evaginatus: A Problem-Based Approach, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 1/2008.
- Kirejczyk J., Topczewska E., Dębek W., Wnętrostwo nabyte – przyczyna późnych orchidopeksji u dzieci, Pediatria Polska, 3/2015.
- Kołłątaj W., Szewczyk L., Niezstąpione jądra – kontrowersje i fakty, Endokrynologia Pediatryczna, 3/2004.
- Tworkiewicz J., Diagnostyka i leczenie wnętrostwa, Przegląd Urologiczny, 2/2013.
Zostaw komentarz