Trudności w oddychaniu

Aktualizacja: 10 stycznia 2023

Trudności w oddychaniu to subiektywne odczucie niemożności wykonania głębokiego wdechu o wysokiej jakości. Może powodować usilne łapanie oddechu, brak tchu, uczucie ściskania w klatce piersiowej czy konieczność szerokiego otwierania skrzydełek nosa podczas wdechu. Na dłuższą metę trudności w oddychaniu powodują obniżenie dotlenienia tkanek i narządów wewnętrznych, co przekłada się na gorsze samopoczucie i osłabienie.

Trudności w oddychaniu – przyczyny

Podczas wymiany gazowej udział biorą przede wszystkim mięśnie oddechowe, czyli przepona (jako mięsień najważniejszy) oraz mięśnie międzyżebrowe. Ich aktywność i odpowiednia wytrzymałość są kluczowe, aby proces ten zachodził wydajnie. Dodatkowo bardzo ważna jest kondycja nerwów zaopatrujących te struktury – w przypadku przepony są to włókna splotu szyjnego wychodzące z segmentów C3-C5. Na końcu warto wspomnieć o drożności dróg oddechowych – ich światło musi być pozbawione wszelkich zatorów, które utrudniałyby oddychanie. Problemy związane z którąkolwiek składową przyczyniają się do problemów z oddychaniem.

Trudności w oddychaniu mogą pojawić się między innymi w następujących przypadkach:

• rozedma płuc;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
• zapalenie płuc;
• zapalenie oskrzeli;
• rozstrzenie oskrzeli;
• astma oskrzelowa;
• polipy nosa, skrzywiona przegroda nosa;
• alergie wziewne;
• włóknienie pozapalne płuc;
• gruźlica płucna;
• przewlekłe palenie papierosów;
• nowotwór płuc lub innych składowych układu oddechowego;
• obecność płynu w jamie opłucnowej;
• zapalenie zatok;
• gęsty katar, np. w przebiegu grypy lub innej infekcji wirusowej;
• infekcje bakteryjne górnych dróg oddechowych.

Powyższe przyczyny diagnozuje się najczęściej. Rzadziej trudności w oddychaniu mogą wiązać się z zawałem serca, anemią, zaburzeniami metabolicznymi (np. kwasicą) czy niewydolnością serca. Z kolei w przypadku osób prowadzących siedzący tryb życia i unikających jakiejkolwiek aktywności fizycznej, już niewielki ruch może spowodować duszność i trudności w oddychaniu. Wszystko przez niską wydolność organizmu – mięsień sercowy nie jest przyzwyczajony do pompowania większej ilości krwi, która przepływa przez jego komory podczas uprawiania sportu.

Trudności w oddychaniu dotyczą również pewnego odsetka kobiet w III trymestrze ciąży. Dzieje się tak, ponieważ duży już płód, chcąc pomieścić się w jamie brzusznej, uciska na przeponę. Dodatkowo narządy wewnętrzne kierują się ku górze i również wywierają nacisk na mięśnie oddechowe. U kobiet ciężarnych trudności w oddychaniu powinny być jednak delikatne. Jeśli są częste i silny lub towarzyszą im inne, niepokojące objawy, należy jak najszybciej udać się do lekarza.

Trudności w oddychaniu – diagnostyka

W diagnostyce trudności w oddychaniu znaczenie ma zarówno wywiad, jak i część badań obrazowych. Przede wszystkim stosuje się skalę duszności, np. wg Medical Research Council:

• I – duszność podczas szybkiego marszu po terenie płaskim, marszu pod górę lub przy wchodzeniu na I piętro normalnym krokiem;
• II – duszność przy dotrzymywaniu kroku osobie zdrowej w tym samym wieku w marszu na terenie płaskim;
• III – duszność podczas marszu po terenie płaskim, we własnym tempie;
• IV – duszność w spoczynku.

Wśród badań największe znaczenie ma gazometria krwi, RTG klatki piersiowej oraz badanie spirometryczne. W niektórych przypadkach wykonuje się test wysiłkowy połączony z badaniem spirometrycznym przed i 15 minut po wysiłku, celem oceny nadreaktywności oddechowej.

Trudności w oddychaniu – leczenie

Wdraża się leczenie przyczynowe, w związku z czym należy dokładnie ustalić przyczynę problemów. Jeśli są to polipy nosa lub znacznie skrzywiona przegroda nosowa warto rozważyć chirurgiczną resekcję lub korekcję. Z kolei przy astmie oskrzelowej stosuje się wziewne leki oraz unika czynników stymulujących objawy. W przebiegu chorób układu oddechowego o charakterze przewlekłym największe znaczenie ma zdrowy tryb życia – zwłaszcza unikanie palenia papierosów oraz regularna, umiarkowana aktywność fizyczna. Aktywność fizyczna wskazana jest bez względu na rodzaj choroby, musi być jednak dobrana przez specjalistę do aktualnych możliwości i potrzeb pacjenta.

Przy nawracających i przewlekłych trudnościach w oddychaniu duże znaczenie ma także farmakoterapia. Niektóre leki można stosować w celu wysuszania rzadkiej, wodnistej śliny, a inne mogą ją zagęszczać, ułatwiając jej wydalanie. Stosuje się również leki uspokajające, jeśli duszności wynikają z ataków paniki czy nerwicy.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Filipska K., Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej w opiece nad pacjentem w podeszłym wieku z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc – studium przypadku, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 4/2016.
2. Kozielski J., Diagnostyka duszności w chorobach płuc, Folia Cardiologica, 8/2013.