Trudności w oddychaniu

Aktualizacja: 10 stycznia 2023

Trudności w oddychaniu to subiektywne odczucie niemożności wykonania głębokiego wdechu o wysokiej jakości. Może powodować usilne łapanie oddechu, brak tchu, uczucie ściskania w klatce piersiowej czy konieczność szerokiego otwierania skrzydełek nosa podczas wdechu. Na dłuższą metę trudności w oddychaniu powodują obniżenie dotlenienia tkanek i narządów wewnętrznych, co przekłada się na gorsze samopoczucie i osłabienie.

Trudności w oddychaniu – przyczyny

Podczas wymiany gazowej udział biorą przede wszystkim mięśnie oddechowe, czyli przepona (jako mięsień najważniejszy) oraz mięśnie międzyżebrowe. Ich aktywność i odpowiednia wytrzymałość są kluczowe, aby proces ten zachodził wydajnie. Dodatkowo bardzo ważna jest kondycja nerwów zaopatrujących te struktury – w przypadku przepony są to włókna splotu szyjnego wychodzące z segmentów C3-C5. Na końcu warto wspomnieć o drożności dróg oddechowych – ich światło musi być pozbawione wszelkich zatorów, które utrudniałyby oddychanie. Problemy związane z którąkolwiek składową przyczyniają się do problemów z oddychaniem.

Trudności w oddychaniu mogą pojawić się między innymi w następujących przypadkach:

• rozedma płuc;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
• zapalenie płuc;
• zapalenie oskrzeli;
• rozstrzenie oskrzeli;
• astma oskrzelowa;
• polipy nosa, skrzywiona przegroda nosa;
• alergie wziewne;
• włóknienie pozapalne płuc;
• gruźlica płucna;
• przewlekłe palenie papierosów;
• nowotwór płuc lub innych składowych układu oddechowego;
• obecność płynu w jamie opłucnowej;
• zapalenie zatok;
• gęsty katar, np. w przebiegu grypy lub innej infekcji wirusowej;
• infekcje bakteryjne górnych dróg oddechowych.

Powyższe przyczyny diagnozuje się najczęściej. Rzadziej trudności w oddychaniu mogą wiązać się z zawałem serca, anemią, zaburzeniami metabolicznymi (np. kwasicą) czy niewydolnością serca. Z kolei w przypadku osób prowadzących siedzący tryb życia i unikających jakiejkolwiek aktywności fizycznej, już niewielki ruch może spowodować duszność i trudności w oddychaniu. Wszystko przez niską wydolność organizmu – mięsień sercowy nie jest przyzwyczajony do pompowania większej ilości krwi, która przepływa przez jego komory podczas uprawiania sportu.

Trudności w oddychaniu dotyczą również pewnego odsetka kobiet w III trymestrze ciąży. Dzieje się tak, ponieważ duży już płód, chcąc pomieścić się w jamie brzusznej, uciska na przeponę. Dodatkowo narządy wewnętrzne kierują się ku górze i również wywierają nacisk na mięśnie oddechowe. U kobiet ciężarnych trudności w oddychaniu powinny być jednak delikatne. Jeśli są częste i silny lub towarzyszą im inne, niepokojące objawy, należy jak najszybciej udać się do lekarza.

Trudności w oddychaniu – diagnostyka

W diagnostyce trudności w oddychaniu znaczenie ma zarówno wywiad, jak i część badań obrazowych. Przede wszystkim stosuje się skalę duszności, np. wg Medical Research Council:

• I – duszność podczas szybkiego marszu po terenie płaskim, marszu pod górę lub przy wchodzeniu na I piętro normalnym krokiem;
• II – duszność przy dotrzymywaniu kroku osobie zdrowej w tym samym wieku w marszu na terenie płaskim;
• III – duszność podczas marszu po terenie płaskim, we własnym tempie;
• IV – duszność w spoczynku.

Wśród badań największe znaczenie ma gazometria krwi, RTG klatki piersiowej oraz badanie spirometryczne. W niektórych przypadkach wykonuje się test wysiłkowy połączony z badaniem spirometrycznym przed i 15 minut po wysiłku, celem oceny nadreaktywności oddechowej.

Trudności w oddychaniu – leczenie

Wdraża się leczenie przyczynowe, w związku z czym należy dokładnie ustalić przyczynę problemów. Jeśli są to polipy nosa lub znacznie skrzywiona przegroda nosowa warto rozważyć chirurgiczną resekcję lub korekcję. Z kolei przy astmie oskrzelowej stosuje się wziewne leki oraz unika czynników stymulujących objawy. W przebiegu chorób układu oddechowego o charakterze przewlekłym największe znaczenie ma zdrowy tryb życia – zwłaszcza unikanie palenia papierosów oraz regularna, umiarkowana aktywność fizyczna. Aktywność fizyczna wskazana jest bez względu na rodzaj choroby, musi być jednak dobrana przez specjalistę do aktualnych możliwości i potrzeb pacjenta.

Przy nawracających i przewlekłych trudnościach w oddychaniu duże znaczenie ma także farmakoterapia. Niektóre leki można stosować w celu wysuszania rzadkiej, wodnistej śliny, a inne mogą ją zagęszczać, ułatwiając jej wydalanie. Stosuje się również leki uspokajające, jeśli duszności wynikają z ataków paniki czy nerwicy.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Filipska K., Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej w opiece nad pacjentem w podeszłym wieku z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc – studium przypadku, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 4/2016.
2. Kozielski J., Diagnostyka duszności w chorobach płuc, Folia Cardiologica, 8/2013.