Opuchlizna

Opuchlizna to potoczna nazwa stosowana w odniesieniu do obrzęku. Może on mieć różny charakter i podłoże, jednak przeważnie diagnozuje się obrzęki limfatyczne. Opuchlizna może towarzyszyć urazom mechanicznym, chorobom przewlekłym, użądleniom, a nawet źle skomponowanej diecie. Jeśli utrzymuje się długotrwale lub pojawia się nagle (bez konkretnej przyczyny), warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.

Opuchlizna – przyczyny

Obrzęk limfatyczny pierwotny może mieć rozmaite przyczyny, spośród których wymienia się brak naczyń włosowatych, zbyt wąskie naczynia włosowate bądź zbyt mała ich liczba. Natomiast do możliwych przyczyn wtórnego obrzęku limfatycznego zaliczamy:

• usunięcie węzłów chłonnych w odpowiedzi na toczący się proces nowotworowy;
• infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, infekcje wirusowe czy infekcje bakteryjne;
• chemioterapia i radioterapia;
• ostre zapalenie naczyń limfatycznych;
• wszelkie choroby przewlekłe, w szczególności choroby autoimmunologiczne;
• złamania, zwichnięcia, skręcenia i inne urazy ortopedyczne;
• zbyt długie noszenie obcisłych ubrań lub za małego obuwia;
• ciążę;
• choroby nowotworowe;
• długotrwałe unieruchomienie, np. u pacjentów leżących;
• całkowity brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia;
• choroby wątroby, nerek i serca.

I wszystkie inne czynniki, które mogą wpływać na nieprawidłowe krążenie limfy. Inną sytuacją jest obrzęk lipidowy, będący chronicznym schorzeniem tkanki tłuszczowej. Dokładne przyczyny nie są znane, choć głównym czynnikiem ryzyka są zaburzenia hormonalne. Opuchlizna może dotyczyć również całego organizmu i mieć charakter „wodny”. Wiąże się z nadmiarem wody w organizmie, która w niektórych sytuacjach jest magazynowana w tkankach. Zatrzymanie wody w organizmie często pojawia się w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego lub w upalne dni, gdy naczynia krwionośne rozszerzają się, co sprzyja powstawaniu opuchlizny. Pojawiająca się po urazach (skręcenia, zwichnięcia, stłuczenia) opuchlizna jest elementem naturalnych procesów gojenia się tkanek.

Opuchlizna – objawy

Opuchlizna limfatyczna obserwowana jest jako zwiększenie objętości skóry wskutek toczącego się procesu patologicznego. Zwykle jest ona miękka, łatwo się odkształca, ma zwiększoną ciepłotę lub jest zaczerwieniona. W przypadku obrzęku limfatycznego zaawansowanie objawów prezentuje się następująco:

• 0 – stopień utajony, opuchlizna nie występuje pomimo schorzenia układu limfatycznego;
• I – stopień odwracalny, pojawia się niewielka opuchlizna, jednak po uniesieniu kończyny samoistnie przemija;
• II – stopień samoistnie nieustępujący. Po naciśnięciu na obrzęk nie pojawia się wgłębienie;
• III – słoniowacizna, opuchlizna jest bardzo duża, a skóra stwardniała.

Początkowo obrzęk jest przemijający, niewielkich rozmiarów, plastyczny. Ustępuje po odpoczynku lub uniesieniu obrzękniętej kończyny. Wraz z upływem czasu staje się jednak elastyczny, twardnieje, co prowadzi do zaburzeń ukrwienia skóry, jej pogrubienia z przerostem brodawek (tzw. papillomatoza). Opuchliźnie może towarzyszyć nieprzyjemne uczucie rozpierania tkanek, nadmiernej ciężkości zajętej kończyny, osłabienie.

Bardzo charakterystyczny obraz kliniczny daje obrzęk tłuszczowy. Zazwyczaj tkanka tłuszczowa gromadzi się w obrębie kończyn dolnych, prowadząc do widocznych dysproporcji w symetrii ciała. Towarzyszy temu skłonność do siniaczenia się nawet po lekkim stłuczeniu. Objawy zatrzymywania wody w organizmie to zwłaszcza: przybieranie na wadze, trudności w poruszaniu się i wzmożone zmęczenie, a także bóle głowy oraz wzrost ciśnienia krwi.

Sposoby na opuchliznę

W przypadku opuchlizny limfatycznej rekomendowane postępowanie składa się z następujących etapów:

• elewacja, czyli uniesienie kończyny dolnej, na której pojawia się opuchlizna, powyżej poziomu serca;
• kompresja z wykorzystaniem specjalnej odzieży uciskowej lub bandażowania;
• unikanie noszenia obcisłych ubrań czy zbyt małych butów;
• unikanie diety bogatej w sól i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego;
• chłodne okłady, które spowodują rozszerzenie naczyń krwionośnych i limfatycznych.

Warto udać się do fizjoterapeuty, który przeprowadzi niezwykle skuteczny drenaż limfatyczny. Osoby z opuchlizną wodną (zatrzymanie wody w organizmie) powinny sięgnąć po zioła, zwłaszcza czystek, skrzyp polny, mniszek lekarski czy nawłoć. Przyjmuje się je w formie naparów ziołowych każdego dnia. Wskazane jest też picie przynajmniej 1,5 l wody dziennie, unikanie soli w diecie oraz spożywanie dużej ilości warzyw i owoców przy zachowaniu systematycznej aktywności fizycznej. Z kolei osoby z opuchlizną lipidową najlepiej reagują na regularne drenaże limfatyczne, modyfikację diety, aktywność fizyczną oraz kompresoterapię.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Grądalski T., Obrzęk związany z zaawansowanymi schorzeniami – przyczyny, rozpoznanie i postępowanie lecznicze w opiece paliatywnej i hospicyjnej, Medycyna Paliatywna, 11/2019.
2. Obrzęk lipidowy (tłuszczowy), Wydawnictwo BSN-JOBST GmbH, 2009.
3. Bieda J., Bączyk M., Łuczak J., Obrzęk limfatyczny – wartość diagnostyczna i prognostyczna limfoscyntygrafii dynamicznej kończyn górnych u pacjentek po mastektomii, Polska Medycyna Paliatywna, 2/2003.
4. Ochałek K., Grądalski T., Postępowanie w profilaktyce i leczeniu zachowawczym obrzęku chłonnego – przegląd piśmiennictwa, Medycyna Paliatywna w Praktyce, 11/2017.
5. Macek P., Stanisławek A., Góźdź S., Obrzęk limfatyczny – przegląd literatury, Onkologia i Radioterapia, 4/2010.