Hirsutyzm

Aktualizacja: 11 października 2023

Hirsutyzm to wstydliwa dolegliwość polegająca na występowaniu nadmiernego owłosienia w okolicach androgenozależnych i dotyczy około 5-10% populacji kobiet. Przeważnie stanowi objaw patologicznych problemów zdrowotnych, w przebiegu których dochodzi do zaburzeń gospodarki hormonalnej. Wiele przypadków hirsutyzmu można z powodzeniem leczyć.

Hirsutyzm – przyczyny

Wyróżnia się 2 podstawowe przyczyny hirsutyzmu, które łącznie odpowiadają niemal za 95% wszystkich przypadków omawianej dolegliwości. Są to: hirsutyzm idiopatyczny oraz zespół policystycznych jajników. Za wzmożoną produkcję androgenów mogą odpowiadać:

• choroby nadnerczy – wrodzony przerost nadnerczy, najczęściej spowodowany niedoborem 21-hydroksylazy, zespół Cushinga, czynne hormonalnie gruczolaki i raki nadnerczy;
• nowotwory jajnika;
• zespół HAIR-AN – hiperandrogenizm połączony z opornością na insulinę i rogowaceniem ciemnym;
• przyjmowanie niektórych leków, np. glikokortykoidów, testosteronu;
• niedoczynność tarczycy;
• otyłość;
• akromegalia;
• jadłowstręt psychiczny;
• zmiany ośrodkowego układu nerwowego;
• mieszana dysgenezja gonad.

W przypadku podejrzenia hirsutyzmu należy określić typ włosów (końcowe czy pierwotne) i owłosienia (męski czy żeńskie). Może to wiele powiedzieć również o przyczynach problemu.

Hirsutyzm – objawy

Hirsutyzm to obecność nadmiernego owłosienia pod postacią włosów końcowych w miejscach, w których typowo występują one u mężczyzn. Nadmierne owłosienie samo w sobie nie daje żadnych niepokojących objawów somatycznych, jednakże może mieć negatywny wpływ na samopoczucie pacjentek, obniżać ich jakość życia, powodować zaburzenia lękowe i depresyjne, czy prowadzić do wycofania społecznego. Ponadto często towarzyszą mu inne dolegliwości związane z występującym zaburzeniem gospodarki hormonalnej. Są to m.in.: łojotok, trądzik, łysienie androgenowe, zaburzenia miesiączkowania, spadek libido i płodności, a także obniżenia tonu głosu czy przerostu łechtaczki.

Hirsutyzm idiopatyczny definiowany jest jako nadmierne owłosienie u kobiet z regularnymi miesiączkami i prawidłowo przebiegającym jajeczkowaniem oraz prawidłowym stężeniem androgenów we krwi. Zwykle nie pojawiają się wówczas wyżej wymienione objawy współtowarzyszące, choć nie jest to standardem.

Hirsutyzm – diagnostyka

Do rozpoznania hirsutyzmu wykorzystuje się skalę Ferrimana-Gallweya, na podstawie której ocenia się 9 okolic androgenozależnych: warga górna, podbródek, klatka piersiowa, górna i dolna część brzucha, górna i dolna część pleców, ramiona i uda. W zależności od nasilenia owłosienia w danej okolicy przyznaje się od 0 do 4 punktów. Hirsutyzm rozpoznaje się w sytuacjach, gdy liczba punktów wynosi przynajmniej 8. W diagnostyce przyczyn hirsutyzmu wykorzystuje się oznaczenia hormonalne: stężenia testosteronu, prolaktyny, 17-hydroksyprogesteronu, ocenę funkcji tarczycy, osi adrenokortykotropowej, stosunku lutropina/folitropina oraz stężeń pozostałych androgenów: DHEA i androstendionu. Uzupełnieniem mogą być badania obrazowe: USG lub rezonans magnetyczny jamy brzusznej.

Hirsutyzm – leczenie

Hirsutyzm można leczyć farmakologicznie, chirurgicznie (w przypadku guzów) lub mechanicznie – usuwając nadmierne owłosienie. Miejscowe leczenie hirsutyzmu polega na eliminacji niepożądanego owłosienia za pomocą zabiegów takich jak golenie, wyrywanie, depilacja woskiem lub preparatami chemicznymi. Mogą one jednak powodować podrażnienie skóry, zapalenie mieszków włosowych, rozwój włosów wrośniętych. Alternatywą są elektroliza i elektrodepilacja. Leczenie farmakologiczne polega natomiast na obniżaniu syntezy androgenów, zmniejszaniu stężenia androgenów we krwi i obwodowym blokowaniu ich aktywności w tkankach docelowych.

Należy bezwzględnie pamiętać, że jeśli znana jest przyczyna hirsutyzmu, wdraża się leczenie przyczynowe. Przykładowo przy otyłości będzie to normalizacja masy ciała, z kolei przy glikokortykoterapii – zmiana leków na inne lub obniżenie ich dawki (w miarę możliwości i po konsultacji z lekarzem). Diagnostyką i leczeniem hirsutyzmu zajmuje się najczęściej lekarz endokrynolog.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Otlewska A., Hackemer P., Menzel F., Hirsutyzm, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 14/2018.
2. Bumbuliene Ż., Alisauskas J., Diagnostyka i leczenie hirsutyzmu u dziewcząt, Ginekologia Polska, 80/2009.
3. Prędota A., Imko-Walczuk B., Eflornityna – nowe możliwości leczenia hirsutyzmu i hipertrichozy. Opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Przegląd Dermatologiczny, 99/2012.
4. Mikiel D., Olszewska B., Polańska A., Adamski Z., Żaba R., Dańczak-Pazdrowska A. Zasady postępowania z pacjentkami z hirsutyzmem z punktu widzenia dermatologa, Przegląd Dermatologiczny, 107/2020.