Hipowitaminoza

Aktualizacja: 26 czerwca 2023

Hipowitaminoza to zespół objawów spowodowanych niedostateczną podażą witamin wraz z żywnością. Zdecydowana większość witamin, poza śladowymi ilościami witaminy K i witamin z grupy B,  musi być spożywana w formie produktów spożywczych lub suplementów diety, ponieważ organizm nie ma zdolności do ich syntezowania. Niestety, niska jakość żywności, stres, błędy żywieniowe i wiele innych czynników sprawiają, że spora część populacji zmaga się z hipowitaminozą.

Hipowitaminoza – przyczyny

Niedobór witamin może być pierwotny (wady genetyczne, wrodzone choroby, niedobory enzymów) lub wtórny (nieodpowiednia dieta, zaburzenia trawienia i wchłaniania). Zdecydowanie najczęściej mamy do czynienia z mało urozmaiconą dietą, która nie dostarcza odpowiedniej ilości poszczególnych składników odżywczych. Jeśli skupiamy się głównie na żywności przetworzonej, fast-foodach i gotowych daniach, z całą pewnością w niedługim czasie będziemy zmagać się z niedoborami, nawet jeśli ich objawy nie będą od razu widoczne. Czynnikami ryzyka hipowitaminozy:

• podeszły wiek – starsi ludzie często nie mają apetytu, przez co nie spożywają odpowiedniej ilości witamin;
• przewlekłe choroby jelit – co zmniejsza wchłanianie składników odżywczych;
• przewlekła antybiotykoterapia;
• nadmierny stres w życiu codziennym;
• alkoholizm;
• źle skomponowana dieta wegańska i wegetariańska;
• unikanie regularnego spożywania posiłków;
• niedokładne przeżuwanie kęsów pokarmowych.

Hipowitaminoza może pojawić się również przy nagłym, zwiększonym zapotrzebowaniu na witaminy, np. u kobiet w ciąży.

Objawy hipowitaminozy

Poniżej przedstawiamy objawy niedoboru poszczególnych witamin:

• witamina A – suchość i łuszczenie się skóry, utrata apetytu, łamliwość paznokci, zaburzenia widzenia, skłonność do infekcji;
• witamina D – krzywica u dzieci, osteoporoza u dorosłych, zmęczenie, obniżenie samopoczucia i odporności, problemy z trawieniem, wzrost ryzyka chorób cywilizacyjnych, w tym miażdżycy, nowotworów i schorzeń neurodegeneracyjnych;
• witamina E – spadek koncentracji, zaburzenia widzenia, rogowacenie skóry, gromadzenie się wolnych rodników, a więc przyspieszenie procesów starzenia i wzrost ryzyka chorób cywilizacyjnych;
• witamina C – przewlekłe zmęczenie, skrajnie niska odporność, zmiany i wybroczyny na skórze, szkorbut, bóle stawów i kości, nagłe krwawienia z dziąseł i z nosa;
• witamina K – zaburzenia krzepnięcia krwi, tendencja do krwotoków i siniaczeń.

W przypadku witamin z grupy B hipowitaminoza prezentuje się następująco:

• witamina B1 – senność, zaburzenia koncentracji, zmęczenie, wahania nastroju, arytmia. Skrajny brak powoduje chorobę beri-beri objawiającą się między innymi zaburzeniami psychicznymi i zanikiem mięśni;
• witamina B2 – zajady, infekcje jamy ustnej, nadmierne wypadanie włosów, łuszczenie się skóry, bóle głowy, drażliwość, trudności z koncentracją;
• witamina B3 – osłabienie mięśni, problemy dermatologiczne, zmęczenie, otępienie, pelagra;
• witamina B4 – nadmierne gromadzenie się lipidów w wątrobie, prowadzące do niealkoholowego stłuszczenia wątroby, miażdżyca;
• witamina B5 – częste i bolesne skurcze nóg, sztywność mięśni, ból stawów i mięśni, łysienie, omdlenia, zmiany skórne, zaburzenia widzenia;
• witamina B6 – apatia, drgawki, silne bóle głowy, zaburzenia snu z bezsennością na czele;
• witamina B7 – stany zapalne skóry i jej przebarwienia, brak sił, zaburzenia lękowe, zmęczenie, nadmierne wypadanie włosów;
• witamina B9 – zmiany skórne, problemy z koncentracją, rozdrażnienie, niedokrwistość, ciężkie wady płodu w przypadku kobiet ciężarnych;
• witamina B12 – nieodwracalne uszkodzenia układu nerwowego, zaburzenia pracy nerwów obwodowych, pieczenie języka, zaparcia lub biegunki.

Obraz kliniczny może jednak się różnić w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta.

Hipowitaminoza u kobiet ciężarnych

Szczególnie niebezpieczną sytuacją jest niedobór witamin u kobiet ciężarnych. Zwłaszcza w odniesieniu do witaminy B9 i B12, których niedobór skutkuje poronieniami, a także licznymi wadami płodu, takimi jak: rozszczep kręgosłupa, przepuklina oponowo-rdzeniowa, upośledzenie umysłowe czy anemia. Z tego względu dieta kobiet ciężarnych powinna być zdrowa i urozmaicona, tak, aby dostarczała wszystkich składników odżywczych. Niektóre związki należy dodatkowo suplementować, ale zawsze pod okiem lekarza ginekologa.

Leczenie hipowitaminozy

Na ogół leczenie hipowitaminozy jest proste. Wystarczy zmienić dietę, wprowadzić do niej warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, nabiał, jaja i algi morskie. Jeśli zmagamy się z niedoborem konkretnych witamin można zdecydować się na ich suplementację. Wszystkie cenne witaminy znajdują się w Chlorelli i Spirulinie, natomiast acerola jest najlepszym źródłem naturalnej witaminy C. Dodatkowo każdy człowiek, bez względu na wiek, powinien przyjmować witaminę D, najlepiej całorocznie. Leczenie farmakologiczne wdrażane jest wyłącznie w określonych przypadkach.

Pamiętajmy, że niektóre leki, kawa, alkohol i herbata zmniejszają biodostępność witamin w układzie pokarmowym, dlatego wszelkie suplementy należy popić wodą. Po przyjęciu suplementów lub spożyciu posiłku warto odczekać około 20 minut zanim napijemy się kawy czy herbaty.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Nowosad K., Witamina D: metabolizm, funkcje oraz toksyczność, Nauki Przyrodnicze i Medyczne, 4/2020.
2. Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii, 4/2009.
3. Gawęcki J., Witaminy, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2002.