Aktualizacja: 27 lutego 2023
Hipercholesterolemia oznacza podwyższone stężenie cholesterolu LDL w osoczu. Za nieprawidłowe uznaje się stężenie frakcji LDL-C powyżej 3,0 mmol/l (115 mg/dl) oraz cholesterolu całkowitego powyżej 5,0 mmol/l (190 mg/dl). Poważne ryzyko choroby wieńcowej pojawia się, gdy stężenie cholesterolu LDL przekroczy 4,1 mmol/l (160 mg/dl). Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz rodzinny lub kardiolog.
Spis treści
Hipercholesterolemia – rodzaje i przyczyny
W medycynie wyróżniamy hipercholesterolemię pierwotną oraz wtórną. Pierwotna najczęściej jest uwarunkowana genetycznie. Posiada następujące postacie:
- rodzinna – dziedziczona w sposób autosomalny dominujący, wynika z mutacji genu receptora LDL. Wiąże się z przedwczesnym rozwojem miażdżycy;
- wielogenowa – diagnozowana najczęściej, uwarunkowana licznymi polimorfizmami genowymi i jednocześnie nieprawidłową dietą (bogatą w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol).
Z kolei hipercholesterolemia wtórna jest objawem innych chorób i nieprawidłowego stylu życia. Główne jej przyczyny i czynniki ryzyka to:
- niedoczynność tarczycy;
- zespół nerczycowy;
- otyłość;
- cukrzyca;
- choroby autoimmunologiczne;
- zespół metaboliczny;
- przewlekła niewydolność nerek;
- choroby wątroby przebiegające z cholestazą;
- przyjmowanie leków, zwłaszcza takich jak progestageny, kortykosteroidy, inhibitory proteazy stosowane w leczeniu zakażenia HIV.
Szacuje się, że w Polsce podwyższone stężenie cholesterolu frakcji LDL dotyczy aż około 61% (ok. 18 mln) osób dorosłych.
Hipercholesterolemia – objawy
Charakterystycznym objawem podwyższonego stężenia cholesterolu we krwi są żółtaki płaskie powiek, żółtaki ścięgna Achillesa oraz żółtaki guzowate. Mogą pojawiać się wyniosłe zmiany skórne, zwykle na wyprostnych powierzchniach stawów kolanowych i łokciowych. Objawy te często jednak nie występują, dlatego hipercholesterolemia bywa diagnozowana przypadkiem podczas rutynowych, kontrolnych badań krwi. Pośrednim objawem hipercholesterolemii mogą być objawy miażdżycy. U niektórych pacjentów obserwuje się bóle głowy, bóle kończyn dolnych oraz zawroty głowy.
Hipercholesterolemia – diagnostyka
Rozpoznanie ustala się na podstawie lipidogramu, czyli badania krwi. Lipidogram, inaczej profil lipidowy, obejmuje ocenę trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, lipoprotein o niskiej i wysokiej gęstości. Badanie można wykonać w ramach NFZ po otrzymaniu skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Hipercholesterolemia – leczenie
Przede wszystkim należy zmodyfikować codzienną dietę. Może być taka sama jak w rekomendacjach dla ogólnej, zdrowej populacji, jednak z obniżeniem spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych. Można je zastąpić jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi lub węglowodanami złożonymi. Spożycie cholesterolu należy ograniczyć do mniej niż 200 mg dziennie. Zastosowanie znajduje również farmakoterapia, zwłaszcza statyny, żywice jonowymienne. Leki te obniżają poziom cholesterolu LDL oraz wiążą w jelicie kwasy żółciowe i w ten sposób zmniejszają ich transport zwrotny do wątroby.
Wśród zaleceń medycznych znajdują się także:
- zaprzestanie palenia papierosów;
- suplementacja kwasów tłuszczowych Omega-3 i spożywanie ryb 2 razy w tygodniu;
- ograniczenie spożycia soli kuchennej poniżej 5 g dziennie, zastąpienie jej ziołami i cennymi przyprawami;
- unikanie słodyczy i napojów słodzonych cukrem;
- wykonywanie okresowej glikemii w celach kontrolnych;
- regularna kontrola ciśnienia tętniczego.
Produktami zalecanymi w diecie obniżającej stężenie cholesterolu LDL są przede wszystkim warzywa, rośliny strączkowe, produkty zbożowe pełnoziarniste, ryby, owoce, nabiał, niesolone orzechy (30 g dziennie). Należy unikać gotowych sosów, a dania najlepiej przyrządzać metodą duszenia, gotowania, grillowania lub pieczenia.
Hipercholesterolemia – rokowania
Farmakoterapia powinna być stosowana indywidualnie u każdego pacjenta, ograniczając ją jak najbardziej, jeśli nie jest konieczna. Zaleca się, aby obniżanie poziomu cholesterolu następowało za pomocą dietoterapii, nawodnienia organizmu i regularnej aktywności fizycznej. Jeśli pacjent stosuje się do zaleceń lekarza, rokowania są dobre. Z powodzeniem można obniżyć poziom cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL. Rokowania są gorsze, jeśli hipercholesterolemia łączy się z chorobą wieńcową lub miażdżycą.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Arent-Piotrowska K., Hipercholesterolemia – zmora dzisiejszych czasów. Co zrobić, by zapobiec jej konsekwencjom w świetle aktualnych zaleceń kardiologicznych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2/2018.
Zostaw komentarz