Ból lędźwi

Ból lędźwi jest w dzisiejszych czasach jednym z najczęściej występujących problemów zdrowotnych u pacjentów w coraz młodszych grupach wiekowych. Ogromny wpływ na wystąpienie tego schorzenia ma współczesny tryb życia, zwłaszcza brak aktywności fizycznej, wady postawy oraz skłonność do tworzenia się zmian zwyrodnieniowych. Diagnostyką i leczeniem bólu lędźwi zajmuje się lekarz ortopeda i fizjoterapeuta.

Ból lędźwi – przyczyny

Przyczyn bólu lędźwi jest wiele, jednak zdecydowanie najczęściej są to:

• choroba zwyrodnieniowa stawów – utrata równowagi pomiędzy procesami tworzenia się chrząstki, a jej niszczeniem, w efekcie czego na jej powierzchni pojawiają się ubytki powodujące ból. Do zwyrodnień dochodzi zwykle wskutek przewlekłych przeciążeń stawów, ale i urazów mechanicznych. Szacuje się, że po 50. roku życia znaczna większość społeczeństwa zmaga się z chorobą zwyrodnieniową stawów, w tym również stawów kręgosłupa w odcinku lędźwiowym;
• dyskopatia kręgosłupa – grupa różnych schorzeń, w przebiegu których dochodzi do uszkodzenia krążka międzykręgowego, potocznie zwanego dyskiem. Dyskopatiami zwie się więc m.in. przepukliny i wypukliny, których ryzyko powstawania wzrasta wraz z wiekiem. Przyczyną są przeciążenia, urazy, wady anatomiczne kręgosłupa, siedzący tryb życia;
• przeciążenie mięśni odcinka lędźwiowego kręgosłupa – np. wskutek siedzącego trybu życia, zbyt intensywnych treningów sportowych czy wad postawy, w przebiegu których jedna strona mięśni może być nadmiernie napięta (np. skoliozy odcinka lędźwiowego);
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – choroba autoimmunologiczna , dokładne jej przyczyny nie są znane, uważa się jednak, że ma podłoże genetyczne. Rozwija się u osób z obecnością antygenu HLA B27;
• wady postawy – najczęściej skoliozy, plecy okrągłe, boczne skrzywienie kręgosłupa, przodopochylenie miednicy;
• kręgozmyk – jeden kręg przesuwa się w stosunku do drugiego, czego przyczyną może być np. uraz kręgosłupa. Problem ten obserwuje się często również u gimnastyczek artystycznych;
• choroby kości – np. osteopenia czy osteoporoza, a także ich następstwa, takie jak złamania i pęknięcia kręgów kręgosłupa.

Bóle lędźwi są coraz częstsze również u młodzieży, a nawet u dzieci.

Rodzaje i objawy bólu lędźwi

W zależności od przyczyn, wymienia się następujące rodzaje dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa:

• ból kostny – pojawia się w efekcie podrażnienia receptorów okołonaczyniowych naczyń krwionośnych kości gąbczastej trzonów i łuków kręgów;
• ból mięśniowy, stawowy, więzadłowo-powięziowy – będący konsekwencją podrażnienia chemicznego lub mechanicznego receptorów nocyceptywnych struktur około kręgosłupowych (najczęściej są to torebki stawowe, ścięgna, rozcięgna, więzadła);
• ból naczyniowy – pojawia się w konsekwencji podrażnienia mechanicznego, zastoju i rozdęcia żył, co z kolei może być wywołane podwyższonym ciśnieniem żylnym w obrębie jamy brzusznej i klatki piersiowej;
• ból neurologiczny – wtórny, tworzący się w konsekwencji dysfunkcji nerwów łączących rdzeń kręgowy z obwodowym systemem receptorów tkanek okołokręgosłupowych;
• ból oponowy – związany z uciskiem na przednią część opony twardej.

Ból lędźwi może mieć różnorodny przebieg. Przykładowo przy przepuklinie kręgosłupa uciskającej na okoliczne nerwy początkowo bywa ostry, dobrze umiejscowiony, promieniuje do kończyny dolnej (tzw. rwa kulszowa). Wraz z upływem czasu przekształca się jednak w ból tępy, rozlany, pacjent ma przy tym trudność wskazania konkretnego, punktowego miejsca jego występowania. Przy przeciążeniach mięśniowych bolą natomiast głównie struktury miękkie (mięśnie i powięzi), a więc części ciała zlokalizowane po lewej i prawej stronie kręgosłupa.

Ból lędźwi – diagnostyka

Pacjent skarżący się na ból lędźwi powinien mieć wykonany rezonans magnetyczny, który z dużą dokładnością ukazuje zarówno tkanki twarde, jak i miękkie, w tym krążki międzykręgowe. Warto u takiego pacjenta ocenić również ruchomość poszczególnych kręgów oraz napięcie mięśni tej okolicy. Fizjoterapeuta z pewnością przeanalizuje postawę ciała i wykona kilka podstawowych testów funkcjonalnych, np. test palce-podłoga lub objaw Bonneta.

Ból lędźwi – leczenie

Wiele przypadków bólu lędźwi można leczyć zachowawczo w gabinecie fizjoterapeutycznym, a metody zawsze dobierane są indywidualnie do problemu zdrowotnego. Są to najczęściej:

• suche igłowanie;
• manipulacja i mobilizacja stawów (np. metodą Kaltenborn-Evjenth);
• masaż tkanek głębokich;
• masaż funkcyjny;
• pinoterapia;
• kinesiotaping;
• kinezyterapia (ćwiczenia).

Rehabilitacja u niektórych może trwać zaledwie kilka wizyt, a u innych pacjentów nawet kilka miesięcy, jednak jeśli jest odpowiednio prowadzona, zawsze daje mniejsze lub większe rezultaty, w wielu przypadkach prowadząc do całkowitego usunięcia problemu.

Jeśli fizjoterapia nie daje rezultatów, ostatecznością jest zabieg chirurgiczny. Zabiegi są częste zwłaszcza w przypadku przepuklin kręgosłupa, gdy wykonuje się discektomię lub mikrodiscektomię, a także przy wszelkich niestabilnościach i kręgozmykach, gdy zastosowanie ma usztywnienie kręgosłupa metalowymi elementami.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Wolska D., Filipska K., Haor B., Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego wśród personelu pielęgniarskiego, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 2/2018.
2. Klimaszewska K., Krajewska-Kułak E., Kondzior D., Kowalczuk K., Jankowiak B., Jakość życia pacjentów z zespołami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa, Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (1): 47-54.
3. Zawadka M., Fijewski A., Gawda P., Bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa a zmiany zwyrodnieniowe, Geriatria, 11/2017.