Afty są schorzeniem nawracającym, które wpływa negatywnie na komfort życia pacjentów. Zgodnie z definicją, są to niewielkich rozmiarów owrzodzenia i nadżerki tworzące się na błonach śluzowych jamy ustnej. Wiążą się z przykrymi dolegliwościami bólowymi, pojawiającymi się zwłaszcza podczas dotykania aft językiem lub podczas spożywania pokarmów.
Afty – przyczyny
Przyczyny powstawania aft nie są do końca poznane. Nie mają one charakteru infekcyjnego, zakaźnego, a do grona czynników ryzyka zaliczamy:
- delikatną błonę śluzową z niskim stopniem rogowacenia;
- niedobory żelaza, witamin z grupy B i kwasu foliowego;
- noszenie stałego lub wyjmowanego aparatu ortodontycznego;
- korzystanie z uzupełnienia protetycznego;
- nietolerancja na gluten oraz wszelkie alergie pokarmowe;
- zaburzenia wchłaniania w związku z przewlekłymi chorobami układu pokarmowego, w tym celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół jelita drażliwego;
- znaczne spadki odporności, np. w przebiegu przewlekłej antybiotykoterapii, AIDS lub infekcji;
- zaburzenia hormonalne, w tym menopauza;
- silny stres w życiu codziennym;
- zaburzenia i choroby układu nerwowego;
- przemęczenie umysłowe lub fizyczne.
Afty mogą również być jednym z objawów zespołu Behceta, charakteryzującego się układowym zapaleniem naczyń. Co ciekawe, u pacjentów z aftami obserwuje się zwiększone miano autoprzeciwciał przeciw desmosomom błony śluzowej jamy ustnej.
Jak wyglądają afty?
Afty to wykwity zlokalizowane na błonie śluzowej w obrębie jamy ustnej (najczęściej na nierogowaciejącej i ruchomej błonie śluzowej warg, policzków i podniebienia miękkiego), owalnego lub okrągłego kształtu. Otacza je wyraźna zapalna, czerwona obwódka. Dno afty wyściela żółta lub szara tkanka. Według różnych badań schorzenie dotyczy 10-25% populacji, pojawia się już w dzieciństwie, przy czym nieznacznie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Afty mają charakter nawrotowy i mogą pojawiać się co kilka dni, tygodni lub miesięcy. Zazwyczaj nie towarzyszą im żadne objawy ogólnoustrojowe. Wyjątkiem są afty duże Suttona, którym często towarzyszą objawy ogólne: osłabienie, stany podgorączkowe, trudności w mówieniu, połykaniu oraz limfadenopatia.
Ich pojawienie się mogą poprzedzać objawy takie jak mrowienie lub pieczenie.Wyróżniamy afty:
- małe Mikulicza – stanowią do 80% wszystkich rodzajów. Mają średnicę do 1 cm i goją się 7-10 dni bez powikłań;
- duże Suttona – mają średnicę powyżej 1 cm, goją się około 6 tygodni i mogą pozostawiać po sobie blizny;
- opryszczkopodobne – bardzo drobne, o średnicy 1-3 mm, występujące w licznych skupiskach. Goją się do 21 dni bez pozostawiania blizn.
Jeśli afty wiążą się z awitaminozą lub znacznym osłabieniem odporności, w obrazie klinicznym obserwuje się również objawy typowe dla tych stanów, np. nadmierne wypadanie włosów czy skłonność do infekcji i zmęczenie.
Leczenie aft
W przypadku przewlekłych i nawracających aft leczenie nie prowadzi do całkowitej ich eliminacji, ale do minimalizowania wysiewów, łagodzenia dolegliwości oraz zmniejszenia dyskomfortu. Pierwszym krokiem jest eliminacja czynników drażniących błonę śluzową (np. ocena przylegania protez, wymiana ich na inne jeśli to konieczne), nauka prawidłowej techniki szczotkowania zębów oraz zmiana diety. Należy ograniczać spożycie produktów ostrych, bardzo twardych i uczulających. Dalsze postępowanie zależy od przebiegu choroby aftowej.
Zobacz również: Jak pozbyć się aft domowymi sposobami.
W przypadku aft o przebiegu łagodnym wdraża się leczenie miejscowe. Wystarczy aplikować bezpośrednio na afty żele i maści o właściwościach przyspieszających gojenie, przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Z kolei w przypadku aft o ciężkim, nawrotowym przebiegu w pierwszej kolejności rekomenduje się wykonanie morfologii krwi z oznaczeniem poziomu żelaza i witamin z grupy B. Następnie wdraża się indywidualnie dobraną suplementację witamin, laseroterapię oraz leczenie miejscowe kortykosteroidami bądź tetracykliną. W niektórych, bardzo ciężkich przypadkach, konieczne może być leczenie ogólne lekami immunostymulującymi i sterydowymi.
Bio Acerola C - 100% naturalna witamina CAcerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Antoniv R., Lipska W., Kęsek B., Lipski M., Gałecka-Wanatowicz D., Chomyszyn-Gajewska M., Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 3/2014.
- Szeląg N., Afty – występowanie i leczenie, Asysta Dentystyczna, 1/2017.
- Nowak M., Górska R., Współczesne poglądy na etiopatogenezę aft nawracających (RAS), Nowa Stomatologia, 1/2011.
Zostaw komentarz