Owies siewny (łac. Avena sativa L.) jest jednym z najbardziej popularnych zbóż w Polsce. Na rynku spotkać można wiele produktów owsianych, które korzystnie oddziałują na zdrowie i samopoczucie konsumenta. Ziarno owsa posiada bowiem bardzo wartościowy skład chemiczny, który jest czynnikiem decydującym o wartości pokarmowej i atrakcyjności tego zboża.
Spis treści
Owies – skład chemiczny
Ziarno owsa wykorzystywane jest przede wszystkim do produkcji paszy dla zwierząt. W ostatnich latach coraz częściej jednak owies stosuje się jako element zdrowej, zbilansowanej diety człowieka. Ze względu na skład owies uznaje się za jedno z najcenniejszych zbóż.
Posiada mniej węglowodanów niż pozostałe zboża, ponieważ ich procentowa zawartość wynosi około 53%. Dla porównania węglowodany w życie czy pszenicy sięgają niemal do 70%. Dodatkowo, ziarno owsa , w porównaniu do innych zbóż, jest najbogatsze w białko i tworzy przy tym najlepszy zestaw aminokwasów. Badania wykazały, że spożycie już 100 g produktu pokrywa dzienne zapotrzebowanie na 7 aminokwasów egzogennych. Należy również wiedzieć, że owies zawiera najwięcej tłuszczu wśród zbóż. W płatkach owsianych zawartość tłuszczów może dochodzić do 10%.
Do pozostałych składników owsa zalicza się:
- błonnik;
- beta-glukany (którym przypisuje się prozdrowotne właściwości tego zboża);
- składniki mineralne – wapń, fosfor, magnez, mangan, żelazo, potas, miedź;
- witaminy z grupy B, a także witaminę A, witaminę D, witaminę E i witaminę K;
- polifenole;
- kwas fitynowy;
- awentramidy.
Z owsa produkuje się cenny, choć wciąż mało popularny, olej owsiany. Jest on bogatym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dominują w nim kwasy: linolowy, oleinowy i palmitynowy.
Jakie lecznicze właściwości wykazuje owies?
Produkty z owsem stosowane są często w przemyśle farmaceutycznym np. jako składnik leków czy suplementów diety. Wykazano, że beta-glukany obecne w ziarnach przyspieszają gojenie ran, zwłaszcza pooparzeniowych, redukują dolegliwości bólowe oraz poprawiają stan skóry. W farmaceutyce wykorzystuje się przede wszystkim wyciągi i preparaty z liści owsa. Przypisuje się im działanie wykrztuśne, moczopędne, przeciwbólowe, nasenne i poprawiające metabolizm.
Liczne korzyści ze spożywania produktów owsianych wynikają z obecności błonnika, który między innymi:
- wykazuje zdolność wiązania wody;
- pobudza żucie i wydzielanie śliny;
- wiąże nadmiar wolnego kwasu solnego w żołądku;
- zwiększa wydzielanie soków trawiennych;
- poprawia ukrwienie jelit;
- zmniejsza wartość energetyczną diety i zapewnia uczucie sytości;
- wpływa na perystaltykę jelit, chroniąc przed zaparciami i żylakami odbytu.
Owies jest dobrym źródłem przeciwutleniaczy, które chronią komórki błony śluzowej jelita przed działaniem wolnych rodników tlenowych. Posiadają również zdolność wiązania toksyn czy jonów metali, które mogłyby zaszkodzić organizmowi. Antyoksydanty spowalniają starzenie się organizmu oraz chronią przed rozwojem licznych chorób cywilizacyjnych.
Ze względu na dużą ilość pełnowartościowego białka owies stanowi dobre źródło protein. Może być stosowany w żywieniu szpitalnym, zwłaszcza u chorych niedożywionych. Wykazano również, że regularne spożywanie owsa wyrównuje poziom glukozy we krwi, oczyszcza organizm z toksyn, uzupełnia niedobory witamin i składników mineralnych oraz poprawia wygląd poprzez normalizowanie masy ciała.
Aktualnie owies jest zatwierdzony przez KE jako składnik w znakowanych produktach bezglutenowych, pod warunkiem, że będą usunięte zanieczyszczenia krzyżowe z ziarna podstawowych zbóż, a zawartość glutenu w produkcie będzie mniejsza niż 20 mg/kg.
Czy owies stosuje się w kosmetyce?
Owies często wykorzystywany jest jako składnik wielu kosmetyków, ponieważ posiada substancje śluzowe, dzięki czemu tworzy na powierzchni skóry cienki i niewyczuwalny filtr. Chroni on skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Wykazano również, że omawiane zboże posiada właściwości nawilżające i wygładzające. Są one zbliżone do tych przypisywanych kwasowi hialuronowemu, w związku z czym można wykazać korelację między owsem a poprawą elastyczności skóry.
Owies nie tylko znajduje się w profesjonalnych kosmetykach przeznaczonych do twarzy, włosów i całego ciała. Z produktów owsianych można wykonywać kosmetyki w zaciszu domowym. Przykładowo, garść płatków owsianych zmieszana z kilkoma kroplami oleju lnianego i 2 łyżkami kefiru może posłużyć jako naturalny peeling do ciała.
Bibliografia
- Gibiński M., Gumul D., Korus J., Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2005.
- Prażak R., Romanowicz A., Wykorzystanie postępu biologicznego w uprawie owsa w Polsce, Polish Journal of Agronomy, 17/2014.
- Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Baranowska A., Sikorska A., Zarzecka M., Odżywcze i prozdrowotne właściwości ziarna owsa i przetworów owsianych, Problemy Nauk Biologicznych, 2/2018.
- Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Baranowska A., Zarzecka M., Falkowska K., Owies siewny – wartość odżywcza i prozdrowotna oraz wykorzystanie przemysłowe, Medycyna Rodzinna, 4/2015.
Kapsułki z kwasem hialuronowymKwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...
Zostaw komentarz