Lebiodka pospolita

Aktualizacja: 6 września 2023

Lebiodka pospolita (nazywana powszechnie oregano) z rodziny Lamiaceae jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem z rodzaju Origanum. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest intensywny, przyjemny, ziołowo-korzenny zapach, wynikający z obecności olejku eterycznego. Dlatego lebiodkę powszechnie wykorzystuje się w gastronomii. Ze względu na właściwości terapeutyczne jest też cenionym surowcem farmaceutycznym i zielarskim.

Lebiodka pospolita – charakterystyka

Rodzaj Origanum obejmuje ponad 70 gatunków. W Polsce lebiodka pospolita jest uprawiana jako roślina zielarska i ozdobna, występuje też pospolicie na stanowiskach naturalnych. Surowcem zielarskim jest ziele zbierane na początku kwitnienia. To bylina osiągająca ponad 100 cm wysokości. Jej łodyga jest wzniesiona, górą rozgałęziona, niekiedy czerwono nabiegła. Wytwarza liczne, drobne, różowe lub białe kwiaty, zebrane w szczytowe podbaldachy.

Lebiodka pospolita preferuje stanowiska zaciszne i nasłonecznione, glebę ciepłą, żyzną, przepuszczalną i wapienną. Rozmnaża się ją zwykle przez wysiew nasion bezpośrednio do gruntu (najlepiej w kwietniu). Oregano jest rośliną wieloletnią.

Lebiodka pospolita – skład

Lebiodka pospolita wyróżnia się swoim cennym składem, dzięki któremu wykorzystuje się ją powszechnie w ziołolecznictwie do naturalnej terapii rozmaitych problemów zdrowotnych. Do najważniejszych składników tej rośliny zaliczamy:

• związki fenolowe;
• flawonoidy;
• kwasy organiczne;
• tymol;
• witaminę A i witaminę E;
• karwakrol;
• cholinę;
• wielonienasycone kwasy tłuszczowe;
• sabinen;
• germakren D;
• olejki eteryczne (w których wyróżnia się aż 56 ważnych składników aktywnych);
• składniki mineralne, w tym żelazo, wapń, magnez, fosfor, potas.

Dzięki nim lebiodka pospolita znana jest głównie ze swoich właściwości przeciwzapalnych, przeciwdrobnoustrojowych i antyoksydacyjnych.

Lebiodka pospolita – właściwości zdrowotne

Wyciągi oraz olejek z oregano działają odkażająco, wykrztuśnie, żółciopędnie. W ziołolecznictwie wykorzystuje się je jako lek poprawiający trawienie, do płukania jamy ustnej i gardła, do inhalacji w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych oraz do kąpieli leczniczych (olejek). Za działanie antyoksydacyjne odpowiadają głównie tymol i karwakrol. Wykazano, że regularne ich spożycie przyczynia się do minimalizowania stresu oksydacyjnego, który z kolei jest czynnikiem ryzyka wielu chorób cywilizacyjnych. Zwłaszcza tych przebiegających ze stanami zapalnymi i reakcjami z autoagresji.

Ceni się również właściwości przeciwdrobnoustrojowe lebiodki pospolitej. Olejek oregano jest postrzegany jako obiecujący nowy środek ograniczający wzrost i przetrwanie bakterii patogenicznych w żywności. Spożywanie oregano działa przeciwdrobnoustrojowo przeciwko 15 szczepów bakterii (w tym Pseudomonas aeruginosa i Escherichia coli) i 15 gatunków grzybów chorobotwórczych, jak również przyspiesza terapię infekcji pasożytniczych. Udowodniono, że olejek z oregano ma działanie przeciwmalaryczne. Dodatkowo udowodniono, że lebiodka pospolita:

• reguluje poziom glukozy we krwi;
• działa przeciwzakrzepowo i usprawnia krążenie;
• odkaża;
• zwiększa produkcję żółci i poprawia trawienie;
• ułatwia odkrztuszanie wydzieliny dróg oddechowych.

Roślina (lub jej olejki) jest wciąż stosowana do leczenia różnych chorób, takich jak kaszel, przeziębienie, rany, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i problemy skórne. Nie tylko u ludzi, ale również u zwierząt domowych.

Zastosowanie lebiodki pospolitej

Lebiodkę pospolitą wykorzystuje się w kuchni zarówno w postaci świeżej, jak i suszonej. Świetnie podkreśla smak dań mięsnych, ale również zup, sosów, ryb czy ziemniaków. Jest popularnym składnikiem pizzy i wypieków. Bywa dodatkiem do alkoholi, zwłaszcza ziołowych nalewek, likierów i wermutów. Oregano można dodawać do kąpieli, inhalacji leczniczych, domowych kosmetyków. Jest zarówno składnikiem preparatów do pielęgnacji ciała i włosów, jak i leków czy wyrobów farmaceutycznych.

Współcześnie olejek eteryczny z oregano używa się do produkcji mydła, płynów do kąpieli, wody kolońskiej, past, płynów do płukania ust i pomadek. Uważa się, że jest to jedna z roślin o najszerszym zastosowaniu w różnych dziedzinach życia i przemysłu.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Suska O., Turkot O., Sikorska-Zimny K., Oregano – właściwości i wykorzystanie przez ludzi, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 2/2020.
2. Nurzyńska-Wierdak R., Lebiodka pospolita (Origanum vulgare L.) – dziko rosnąca i uprawiana roślina zielarska, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 4/2012.