Gryka

Aktualizacja: 27 kwietnia 2021

Gryka to roczna roślina jara zaliczana do grupy pseudozbóż oraz roślin wtórnych (wyodrębnionych z chwastów występujących w innych roślinach uprawnych). Współcześnie gryka jest cenioną rośliną uprawną cechującą się bogatym składem chemicznym i wartością odżywczą.

Skład gryki

Głównym celem uprawnym tej rośliny są jej nasiona (ziarna). Zawierają one do 15% białek, do 70% skrobi, 3,5% tłuszczów oraz do 8% błonnika pokarmowego. Dodatkowo są źródłem witamin z grupy B, składników mineralnych i flawonoidów. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj białko, które jest bezglutenowe i zawiera bardzo dobrze zbilansowany skład aminokwasowy. Szacuje się, że około 100 g kaszy gryczanej zaspokaja dzienne zapotrzebowanie człowieka na aminokwasy egzogenne. Do witamin, minerałów i antyoksydantów zaliczamy tutaj:

• tiaminę;
• ryboflawinę;
• niacynę;
• kwas pantotenowy;
• pirydoksynę;
• witaminę E;
• kwasy fenolowe;
• fitosterole;
• taniny;
• rutynę;
• magnez;
• potas;
• fosfor;
• żelazo;
• cynk.

Tak bogaty skład sprawia, że gryka jest rośliną cenioną zarówno w dietetyce, medycynie, jak i kosmetologii. To roślina owadopylna, dlatego można z niej pozyskać miód o właściwościach zdrowotnych.

Gryka – właściwości zdrowotne

Zarówno sama gryka, jak i miód gryczany, mogą być stosowane jako uzupełnienie dietetyczne przy leczeniu anemii, zaburzeń na tle nerwowym oraz chorób układu oddechowego, ponieważ składniki odżywcze są łatwo wchłaniane i szybko uzupełniają niedobory pokarmowe. Ze względu na sporą zawartość rutyny i beta-karotenu, gryka wzmacnia układ odpornościowy i poprawia prawidłowe widzenie, także po zmroku.

Duża zawartość związków o działaniu przeciwutleniającym sprawia, że regularne spożycie gryki i jej przetworów zmniejsza nadmiar wolnych rodników tlenowych w organizmie, zmniejszając tym samym ryzyko licznych chorób cywilizacyjnych związanych z ich występowaniem. Miód gryczany ma zastosowanie w leczeniu i profilaktyce chorób serca oraz układu krążenia na podłożu miażdżycowym. Cukry proste zawarte w produkcie szybko wchłaniają się do krwiobiegu i tym samym dobrze odżywiają mięsień sercowy.

Warto także przypomnieć, że gryka jest bogatym źródłem błonnika pokarmowego. Związek ten zwiększa swoją objętość w układzie pokarmowym człowieka, dając tym samym uczucie sytości przy spożyciu mniejszej objętości pokarmowej. Dzięki temu zmniejsza się częstotliwość epizodów głodu, co jest ważne przy odchudzaniu się oraz leczeniu nadwagi i otyłości.

Zastosowanie gryki

Wciąż największą popularnością cieszą się miody gryczane oraz kasza gryczana, jednak gryka znalazła wiele więcej zastosowań. Coraz częściej stosuje się mąkę gryczaną, na której można piec chleb dla osób chorych na celiakię. Może stanowić dodatek do makaronów, naleśników i innych mącznych potraw dla tej grupy pacjentów.

Zobacz również: Makaron gryczany z ziołami.

Gryka znalazła zastosowanie również w rolnictwie, gdzie stosuje się ją jako paszę dla zwierząt, szczególnie w połączeniu z innymi roślinami. Produkty uboczne z przerobu gryki są dobrą paszą dla trzody chlewnej i ptactwa. Należy jednak pamiętać, że pasza składająca się wyłącznie z czystej gryki może wywołać u zwierząt uczulenie na światło wywołane fagopiryną. Dlatego właśnie grykę łączy się z innymi roślinami, zwłaszcza motylkowatymi czy owsem.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Borkowska B., Robaszewska A., Zastosowanie ziarna gryki w różnych gałęziach przemysłu, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, 73/2012.
2. Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Wartość odżywcza i możliwości wykorzystania gryki, Postępy Fitoterapii, 1/2014.
3. Harasym J., Gryka jako źródło substancji organicznych i związków mineralnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2009.
4. Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Wartość odżywcza i prozdrowotna gryki siewnej, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2/2015.