Chlebek świętojański

Aktualizacja: 11 grudnia 2020

Chlebek świętojański (karob) to drzewiasta roślina okrytozalążkowa z rodziny bobowatych. Stanowi doskonały zamiennik kakao, jest przy tym niezwykle bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Współcześnie wykorzystuje się ją w przemyśle gastronomicznym, a pierwsze wzmianki o tej roślinie można znaleźć w Biblii.

Charakterystyka botaniczna karobu

Drzewo karobowe jest wiecznie zielonym drzewem rosnącym głównie na terenach krajów śródziemnomorskich. Niezwykle istotną zaletą tej rośliny jest wysoka odporność na susze i unikalne cechy organoleptyczne. Może dorastać aż do 15 metrów, a samo drzewo, ze względu na swoją dużą wytrzymałość, może przetrwać nawet 200 lat.

Owoce karobu stanowią płaskie i jadalne strąki o długości około 25 cm. Mają barwę brązowofioletową i zwie się je potocznie chlebkiem świętojańskim. Zbiory z jednego sezonu mogą dochodzić nawet do 1 tony owoców, zaś w pojedynczym strąku znajduje się średnio 15 nasion. Karob wykorzystuje się głównie w formie proszku, który zwie się mączką chleba świętojańskiego. Mączka stanowi dodatek do żywności oznaczany współcześnie symbolem E410.

Co zawiera chlebek świętojański?

Chlebek świętojański składa się przede wszystkim z węglowodanów, których zawartość może dochodzić nawet do 60% wszystkich składników produktu. Najwięcej jest sacharozy, mniej zaś glukozy i fruktozy. Do pozostałych składników zalicza się:

• błonnik pokarmowy;
• polifenole;
• białko, zawierające albuminy i globuliny;
• popiół;
• witaminy – głównie A, B2, B3 i D;
• składniki mineralne – głównie wapń, fosfor, potas, magnez, żelazo, w mniejszym stopniu zaś mangan, miedź i nikiel;
• śladowe ilości tłuszczu (do 0,8%).

W składzie chlebka świętojańskiego należy wyróżnić związki o działaniu antyoksydacyjnym, ponieważ stanowią one aż do 20% całego składu i obejmują między innymi kwas galusowy, katechiny czy glikozydy kwercetyny. W dużej mierze to właśnie antyoksydanty odpowiadają za korzystne właściwości rośliny.

Właściwości zdrowotne chlebka świętojańskiego

Spożywanie wyrobów z chlebka świętojańskiego jest bezpieczne i zdrowe. Produkt dostarcza cennych składników odżywczych wymienionych wyżej. Do korzystnych efektów wynikających ze spożywania karobu zalicza się:

• poprawę trawienia;
• zmniejszanie objawów zaburzeń jelitowych;
• profilaktykę astmy;
• zmniejszanie objawów alergicznych;
• wzmocnienie odporności;
• działanie antyoksydacyjne;
• zmniejszanie nasilenia kaszlu i grypy;
• obniżanie poziomu cholesterolu LDL.

Ze względu na urozmaicony skład i swoje korzystne właściwości chlebek świętojański może być stosowany przez osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi. Szczególnie w odniesieniu do nadciśnienia tętniczego i miażdżycy.

Zastosowanie karobu w gastronomii

Mączka chleba świętojańskiego bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie o temperaturze powyżej 80 stopni Celsjusza. Wykorzystuje się to do produkcji napojów na bazie mączki, choć praktyka ta nie jest szczególnie popularna w Polsce. Natomiast sok wyciskany ze strąków służy w wielu krajach do produkcji alkoholu, natomiast z miąższu uzyskuje się mąkę do wypieku ciast, ciastek i pieczywa.

W Polsce mączkę chleba świętojańskiego wykorzystuje się głównie jako zagęstnik, stabilizator i substancję żelującą. Jest dodatkiem do lodów, sosów, zup oraz wypieków. Stosuje się również gumę karobową, która jest nietoksyczna i łatwo ulega biodegradacji. Chlebek świętojański stanowi współczesny substytut kakao. Tym samym może stanowić alternatywę dla osób z alergią na kakao.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kłobukowski F., Śmiechowska M., Skotnicka M., Możliwości wykorzystania karobu w sektorze żywnościowym i żywieniowym, Problemy Rolnictwa Światowego, 2/2018.
2. Manolas S., Superfood, czyli jak leczyć się jedzeniem, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa 2017.