Medycyna paliatywna

Aktualizacja: 12 lipca 2023

Medycyna paliatywna zajmuje się poprawą jakości życia pacjentów i ich rodzin stojących w obliczu problemów związanych z zagrażającą życiu chorobą. Jej celem jest zapobieganie cierpieniu i łagodzenie przykrych, nieodwracalnych skutków tych chorób. Działania podejmowane są na płaszczyźnie fizycznej, psychospołecznej i duchowej. Najczęściej metody medycyny paliatywnej stosuje się w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych.

Medycyna paliatywna – czym się zajmuje?

Medycyna paliatywna nie zajmuje się leczeniem, lecz poprawą życia osób nieodwracalnie chorych, które mają przed sobą ostatnie dni, tygodnie czy miesiące życia. Lekarz medycyny paliatywnej powinien odznaczać się empatią, wyrozumiałością i umiejętnością opartego na narracji komunikowania się z chorym i jego bliskimi. Kluczowa jest również rola pielęgniarki w zespole paliatywnym, jest ona osią całego składu medycznego. Blisko współpracuje z lekarzem, wypełnia i monitoruje jego zalecenia, przekazuje obserwacje dotyczące stanu zdrowia oraz nierzadko jest osobą najbliższą choremu poprzez wykonywanie czynności pielęgnacyjnych.

W skład interdyscyplinarnego zespołu paliatywnego wchodzą również: fizjoterapeuta, kapelan, pracownik socjalny, liczni wolontariusze, którzy wysłuchają i wesprą pacjenta, a także będą towarzyszyć jego rodzinie.

Ciekawostką jest, że w Polsce pierwsze ośrodki, w których zaczął kształtować się ruch społeczny mający na celu zorganizowanie opieki paliatywnej, znajdowały się w Krakowie oraz w Gdańsku. Z kolei pierwszy ośrodek akademicki powstał w Poznaniu. Wprowadzenie opieki paliatywnej do zakładów opieki zdrowotnej w systemie publicznej służby zdrowia oraz utworzenie Krajowej Rady Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej pozwoliło na rozszerzenie i profesjonalizację ruchu hospicyjnego. Polska stała się w tej dziedzinie liderem w Europie Środkowo-Wschodniej.

Opieka paliatywna – definicja prawna

Definicję opieki paliatywnej określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej. Uznaje się ją jako „wszechstronną, całościową opiekę nad świadczeniobiorcami chorującymi na nieuleczalne, niepoddające się leczeniu przyczynowemu, postępujące choroby. Opieka ta ma na celu zapobieganie bólowi i innym objawom somatycznym oraz ich uśmierzanie, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych”.

Medycyna paliatywna – cele

Podstawowymi i najważniejszymi celami medycyny paliatywnej są:

• zapewnianie ulgi w bólu i innych przykrych dolegliwościach;
• przedstawianie śmierci jako nieodłączny, naturalny etap życia, aby pomóc pacjentowi i jego rodzinie pogodzić się z przyszłością;
• włączenie duchownej opieki nad pacjentem zgodnie z jego potrzebami i wyznaniem;
• wspieranie pacjentów w prowadzeniu aktywnego życia aż do śmierci;
• wsparcie rodziny w okresie żałoby oraz w ostatnich momentach życia pacjenta.

Należy pamiętać, że medycyna paliatywna ani nie przyspiesza, ani nie opóźnia śmierci osoby chorej. Zajmuje się jedynie poprawą jakości życia pacjenta i jego najbliższych. Można ją łączyć z innymi metodami medycyny, np. chemioterapią, radioterapią itd.

Medycyna paliatywna – wskazania

Leczeniem paliatywnym nazywamy postępowanie mające na celu złagodzenie oraz zmodyfikowanie oznak, w tym objawów postępującej, niepoddającej się leczeniu przyczynowemu choroby przewlekłej, o niekorzystnym rokowaniu. Najczęściej są to zaawansowane choroby nowotworowe, których nie da się już wyleczyć metodami onkologicznymi (chemioterapią, radioterapią, immunosupresją, chirurgią). Wskazania do zastosowania medycyny paliatywnej to między innymi:

• ból kostny u pacjentów z przerzutami nowotworowymi do tkanki kostnej;
• następstwa nieuleczalnych, szybko postępujących chorób nerwowo-mięśniowych, w tym stwardnienie zanikowe boczne;
• AIDS w zaawansowanym stadium.

Opiece paliatywnej poddawani są również pacjenci z zaawansowanymi odleżynami, oparzeniami, owrzodzeniami, niektórymi rodzajami niewydolności oddechowej i innymi chorobami, w których przebiegu kluczowe znaczenie ma poprawa jakości życia. Opiekę paliatywną wprowadza się wówczas, gdy schorzenie zostanie uznane za nieuleczalne.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kowalczyk M., Opieka paliatywna jako jedna z form opieki nad pacjentem terminalnie chorym, Państwo i Społeczeństwo, 2/2012.
2. Andrzejuk J., Biernacka R., Lewandowski T., Opieka paliatywna – istotny element postępowania multidyscyplinarnego w onkologii, Onkol. Prak. Klin., 11/2015.
3. Ciałkowska-Rysz A., Dzierżanowski T., Medycyna Paliatywna, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2019.
4. Łuczak J., Kotlińska-Lemieszek A., Opieka paliatywna / hospicyjna / medycyna paliatywna, Nowiny Lekarskie, 80/2011.