Komórki macierzyste

Aktualizacja: 2 kwietnia 2022

Komórki macierzyste zyskują w ostatnim czasie coraz większą popularność. Obecnie następuje szybki skok w zakresie wiedzy medycznej, czego skutkiem jest ciągłe powstawanie coraz nowszych, skuteczniejszych metod leczenia. Jedną z nich jest wykorzystanie tak zwanych komórek macierzystych. Niestety, ze względu na innowacyjność jest to metoda bardzo droga. Przykładowo, ostrzyknięcie jednego stawu komórkami macierzystymi kosztuje nawet od 6000 zł wzwyż.

Komórki macierzyste – co to?

Komórka macierzysta to komórka posiadająca zdolność do podziału i samoodnowy przez nieograniczony czas – często nawet przez cały okres życia organizmu. Pod wpływem działania odpowiednich bodźców może się zróżnicować w wiele typów komórek budujących organizm.

Komórki macierzyste można podzielić na kilka typów w zależności od zastosowanych kryteriów. Ze względu na wszechstronność w wytwarzaniu różnorodnych komórek potomnych dzieli się je na:

• totipotencjalne;
• pluripotencjalne;
• multipotencjalne;
• unipotencjalne.

Z kolei ze względu na pochodzenie wyróżnia się komórki:

• embrionalne;
• płodowe;
• dorosłe.

Czym jest inżynieria tkankowa?

Omawiając komórki macierzyste, warto wspomnieć o dziedzinie nauki jaką jest inżynieria tkankowa. W inżynierii tkankowej wykorzystuje się wiele różnych typów komórek, obecnie jednak najwięcej uwagi poświęca się właśnie komórkom macierzystym. Zgodnie z ogólnie przyjętą definicją, inżynieria tkankowa to interdyscyplinarna dziedzina stosująca zasady rządzące inżynierią i hodowlą komórek w celu wytworzenia biologicznych materiałów zastępczych, mogących odbudować, utrzymać lub poprawić funkcję tkanek. Jej metody stwarzają nowe możliwości regeneracji chorych i uszkodzonych tkanek, znajdując tym samym coraz szersze zastosowanie w medycynie. Inżynieria tkankowa zajmuje trzecie miejsce wśród dyscyplin zajmujących się regeneracją tkanek, po transplantacji narządów i chirurgii plastycznej.

Źródła komórek macierzystych

Komórki macierzyste są pozyskiwane z różnych źródeł organizmu. Najczęściej z:

• krwi obwodowej – jako główne źródło komórek macierzystych do celów transplantologicznych;
• krwi pępowinowej – jako bardzo ciekawy materiał badawczy, aczkolwiek trudny do utrzymania in vitro;
• szpiku kostnego – jako podstawowe źródło uzyskiwania komórek macierzystych od dziesiątek lat.

Do pozostałych, nieco rzadziej wykorzystywanych źródeł omawianych komórek zalicza się wątrobę, przewód żołądkowo-jelitowy, tkankę tłuszczową oraz naskórek.

Komórki macierzyste – zastosowanie w medycynie

Komórki macierzyste mogą być wykorzystywane celem leczenia wielu przewlekłych i poważnych chorób. Przykładem może być cukrzyca, zarówno typu I, jak i typu II, co wiąże się z nieprawidłową pracą trzustki. Ponadto w cukrzycy typu I organizm rozpoznaje własne komórki jako obce i atakuje je, ostatecznie niszcząc. W związku z nieograniczonymi możliwościami podziału i różnicowania się komórek macierzystych trwają badania nad przekształceniem ich w komórki trzustki i tym samym przywrócenie sprawności narządu. Lista innych chorób, które mogą być leczone przy użyciu komórek macierzystych:

• ostra białaczka – np. szpikowa czy limfoblastyczna;
• przewlekła białaczka – np. przewlekła białaczka szpikowa czy młodzieńcza przewlekła białaczka szpikowa;
• zespół mielodysplastyczny;
• niedokrwistość Fanconiego;
• chłoniak;
• choroby związane z brakiem enzymów;
• marmurkowatość kości;
• zespół Kostmana;
• rozległe rany i uszkodzenia naskórka;
• uszkodzenia rąbka rogówki;
• wczesne stadia zwyrodnienia stawów, uszkodzenie ścięgien i więzadeł.

Innymi słowy, komórki macierzyste można wykorzystać we wszystkich schorzeniach, w przebiegu których własne komórki organizmu zostały uszkodzone, bądź zniszczone. To świetna, dająca duże nadzieje metoda przy chorobach przebiegających z upośledzeniem odporności.

Komórki macierzyste znajdują wiele zastosowań także w kosmetologii – głównie celem leczenia chorób skóry, przewlekłych owrzodzeń, oparzeń, łysienia czy trądziku. W kosmetologii komórki macierzyste odpowiadają przede wszystkim za regenerację i ochronę ludzkich komórek, opóźnianie procesu starzenia i odnowę.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Sikora M., Olszewski W., Komórki macierzyste – biologia i zastosowanie terapeutyczne, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 58/2004.
2. Bajek A., Olkowska J., Drewa T., Mezenchymalne komórki macierzyste narzędziem terapeutycznym w regeneracji tkanek i narządów, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 65/2011.
3. Szabłowska-Gadomska I., Bużańska L., Małecki M., Właściwości komórek macierzystych, regulacje prawne oraz zastosowanie w medycynie, 71/2017.
4. Olszewska-Słonina D., Styczyński J., Drewa T., Czajkowski R., Komórki niezróżnicowane – źródła i plastyczność, 3/2006.
5. Wróblewska J., Marszałek A., Komórki macierzyste i reprogramowanie komórek somatycznych – wybrane zagadnienia, Zeszyty Naukowe WCO, 1/2018.