Dawca szpiku

Aktualizacja: 17 września 2023

Dawca szpiku kostnego to osoba, która zdecydowała się poddać zabiegowi pobrania szpiku celem ratowania życia osoby bliskiej lub obcej. Szpik można oddać zarówno członkowi rodziny, jak i osobie całkowicie niespokrewnionej, rejestrując się w banku dawców szpiku. Nie każda osoba może zostać dawcą, istnieje wiele przeciwwskazań zdrowotnych. Ponadto nawet nie każda osoba zarejestrowana stanie się dawcą, wszystko zależy od tego, czy znajdzie się pacjent zgodny antygenowo.

Kto może zostać dawcą szpiku?

Aby zostać dawcą szpiku należy być osobą pełnoletnią, przed ukończeniem 55. roku życia i cieszyć się nienagannym stanem zdrowia. Proces rejestracji w placówce odbywa się w 3 etapach:

• wypełnienie specjalnie przygotowanej ankiety dotyczącej stanu zdrowia oraz karty zgłoszeniowej Honorowego Dawcy Szpiku;
• badanie lekarskie;
• pobranie próbek krwi (około 10 ml) celem wykonania wstępnych badań laboratoryjnych antygenów HLA.

Cały proces rejestracji trwa maksymalnie 30 minut. Potencjalny kandydat na dawcę szpiku może zgłosić się tylko do jednego Ośrodka Dawcy Szpiku. W poszukiwaniu dawcy niespokrewnionego dla konkretnego chorego przeszukiwana jest baza światowa obejmująca wszystkie istniejące rejestry. Aby zostać dawcą szpiku można również zarejestrować się online na DKMS – to międzynarodowa organizacja non-profit zajmująca się walką z nowotworami krwi i innymi chorobami układu krwiotwórczego. W tym przypadku wystarczy zamówić pod wskazany adres pakiet rejestracyjny. Składa się on z formularza oraz zestawu do pobrania wymazu z wewnętrznej części policzka. Jest on następnie badany pod kątem antygenów zgodności tkankowej. Po przebadaniu wymazu wyniki trafiają do bazy danych. Jeśli pojawi się potrzebująca osoba zgodna antygenowo, potencjalny dawca zostaje o tym jak najszybciej poinformowany.

Kto nie może być dawcą szpiku?

Przeciwwskazaniami do zostania dawcą szpiku kostnego są:

• choroby nowotworowe;
• choroby układu krwiotwórczego;
• nadwaga i otyłość;
• przebyty zawał serca i udar mózgu;
• zakrzepica żył głębokich;
• nawrotowa kamica nerkowa;
• choroby autoimmunologiczne, w tym wrzodziejące zapalenie jelita grubego, stwardnienie rozsiane, miastenia, choroba Leśniowskiego-Crohna, reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca i inne;
• choroby zakaźne, w tym HIV, WZW czy HTLV;
• zaburzenia ruchowe, np. choroba Parkinsona, choroba Huntingtona;
• padaczka;
• zaburzenia psychiczne, w tym schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa, zaburzenia osobowości;
• nadczynność tarczycy;
• cukrzyca;
• jaskra;
• osteoporoza;
• przyjmowanie leków wpływających na układ krwiotwórczy, cytostatyków, środków immunosupresyjnych;
• uzależnienia od leków i narkotyków oraz alkoholizm.

Takich przeciwwskazań jest jednak znacznie więcej. Stan zdrowia pacjenta przed pobraniem szpiku zostaje bardzo dokładnie oceniony.

Dawca szpiku – dlaczego warto?

Wykazano, że zaledwie 25% pacjentów znajduje zgodnego dawcę szpiku kostnego w rodzinie. Pozostali liczą na pomoc zupełnie obcych osób. Zatem aż 75% potrzebujących pacjentów potrzebuje szpiku kostnego z banku szpiku, czyli od niespokrewnionych dawców zarejestrowanych w Ośrodku Dawcy Szpiku. Każda kolejna zarejestrowana osoba zwiększa szansę na przeżycie poszczególnych pacjentów. Zostanie dawcą szpiku może więc wiązać się z możliwością ratowania życia innych osób tak niskim kosztem, jakim jest oddanie szpiku.

Jak wygląda pobranie szpiku?

Istnieją 2 metody pobrania szpiku i komórek macierzystych do transplantacji. W 90% przypadków stosuje się pobranie z krwi obwodowej, podobnie jak ma to miejsce podczas zwykłego oddawania krwi. W pozostałych 10% dokonuje się pobrania z talerza kości biodrowej w znieczuleniu ogólnym Fundacja zapewnia hotel oraz wyżywienie, a także pokrywa koszty przejazdu. Na czas donacji i badań przysługują dawcy pełnopłatne dni wolne w pracy. W przypadku pobrania szpiku, potrzebne będą 2-3 dni, ponieważ ta metoda wymaga hospitalizacji.

Czy pobranie szpiku boli?

Jeśli pobranie komórek macierzystych odbywa się przez wkłucie w żyłę, nie jest to bolesne. Przypomina odczucia towarzyszące tradycyjnemu oddawaniu krwi. Osoby, które boją się igieł, powinny dwukrotnie zastanowić się przed rejestracją w bazie dawców – wycofanie się ze swojej decyzji ze względu na strach w momencie, gdy pacjent potrzebuje ratunku, może zakończyć się nawet jego śmiercią. Z kolei pobranie szpiku kostnego z talerza kości biodrowej odbywa się w znieczuleniu ogólnym, w związku z czym pacjent przesypia całą procedurę. Po wybudzeniu się pojawia się ból porównywalny do uderzenia się kością w twardy kant mebla czy ściany. Ustępuje po kilku dniach, a w tym czasie zaleca się przyjmowanie leków przeciwbólowych.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Styczyński J., Bezpieczeństwo dawców krwiotwórczych komórek macierzystych, Hematologia, 1/2012.
2. Procedura pobierania szpiku od Dawcy, Fundacja DKMS.
3. Czy mogę zostać Dawcą szpiku?, Fundacja DKMS.