Chemioterapia

Aktualizacja: 26 czerwca 2023

Chemioterapia to metoda leczenia onkologicznego polegająca na podaniu do organizmu pacjenta chorego na raka leków cytostatycznych. Mają one na celu zahamowanie i zaburzenie procesów podziału komórek nowotworowych, powodując ich śmierć, a tym samym przywracając pacjentowi zdrowie. Niestety, metoda obarczona jest licznymi skutkami ubocznymi. Każdorazowo chemioterapeutyki i ich dawki muszą być dobierane do potrzeb i stanu zdrowia pacjenta.

Na czym polega chemioterapia?

Chemioterapia polega na niszczeniu komórek nowotworowych za pomocą środków chemicznych, zwanych potocznie cytostatykami. Bardzo często stanowi uzupełnienie hormonoterapii, radioterapii bądź interwencji chirurgicznej polegającej na usunięciu guza nowotworowego wraz z marginesem zdrowych tkanek. Chemioterapia może odbywać się na zasadzie:

• monoterapii (stosowanie wyłącznie jednego leku cytostatycznego);
• politerapii (stosowanie kilku różnych, starannie dobranych leków cytostatycznych).

Stosowane leki cytostatyczne działają w określonych fazach podziału komórki nowotworowej, efektywnie i celowo zmniejszając lub hamując ich namnażanie się. Najczęściej cytostatyki podaje się w dożylnych wlewach, choć niektóre posiadają formę tabletek. Pojedynczy cykl (czas przyjmowania cytostatyków) trwa 2-4 tygodnie, po czym następuje krótka przerwa. Aby uzyskać zaplanowany efekt terapeutyczny koniecznych jest kilka cykli, w związku z czym chemioterapia może trwać nawet wiele miesięcy. Każdy cykl różni się w zakresie stosowanych dawek i rodzaju leków.

Rodzaje chemioterapii

Chemioterapia to bardzo szeroka metoda leczenia onkologicznego. Wyróżnia się w niej następujące rodzaje:

• radykalna – wybierana głównie w terapii nowotworów hemolitycznych i guzów litych. Jej celem jest całkowite zniszczenie wszystkich komórek rakowych. Wiąże się z największą ilością skutków ubocznych, wyróżnia się jednak wysoką skutecznością;
• uzupełniająca – najczęściej wprowadzana po radykalnym zabiegu chirurgicznym. Ma na celu zlikwidowanie pozostałości nowotworowych, których nie można było usunąć podczas zabiegu;
• wstępna – stosowana przed operacją chirurgiczną celem zmniejszenia masy guza i jego zaawansowania;
• regionalna – polega na miejscowym stosowaniu leków cytostatycznych, np. bezpośrednio do tętnicy wątrobowej w przebiegu nowotworów wątroby;
• paliatywna – wybierana u pacjentów, u których całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Ma na celu spowolnienie postępu choroby oraz poprawę jakości życia.

I inne. Jednocześnie nie należy mylić chemioterapii i immunoterapią. Celem leków stosowanych w przebiegu immunoterapii jest bowiem indukcja odpowiedzi immunologicznej w taki sposób, aby organizm chorego był w stanie samodzielnie poradzić sobie z chorobą.

Chemioterapia – skutki uboczne

Leki cytostatyczne niszczą wszystkie szybko dzielące się komórki. Oczywiście priorytetem są komórki nowotworowe, jednak do grona dzielących się komórek zalicza się również wiele innych, tworzących zdrowe tkanki w ludzkim ciele. Właśnie dlatego chemioterapia nie jest pozbawiona konsekwencji. Do najczęściej występujących skutków ubocznych zaliczamy:

• nudności i wymioty;
• wypadanie włosów pojawiające się po 1-2 tygodniach od momentu podania pierwszej dawki;
• obniżenie odporności wskutek uszkodzenia szpiku kostnego;
• polineuropatie czuciowe, ruchowe bądź mieszane;
• zaburzenia równowagi;
• zawroty głowy;
• zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego;
• zwiększone ryzyko uszkodzenia mięśnia sercowego, w tym arytmie, zapalenie osierdzia czy ostra niewydolność lewokomorowa;
• zespoły zakrzepowo-zatorowe;
• zaburzenia gospodarki elektrolitowej;
• przejściowe bądź trwałe zaburzenia miesiączkowania u kobiet;
• zaburzenia libido, negatywny wpływ na płodność.

Jednocześnie warto wiedzieć, że najczęstszym wtórnym nowotworem po chemioterapii jest ostra białaczka szpikowa, którą zwykle poprzedza zespół mielodysplastyczny.

Skuteczność chemioterapii

Chemioterapia może mieć różną skuteczność, na co wpływa moment rozpoznania raka, a więc i jego zaawansowanie, obecność ewentualnych przerzutów, wiek i ogólny stan zdrowia pacjentów oraz lokalizacja i rodzaj nowotworu. Nowotworami możliwymi do całkowitego wyleczenia za pomocą chemioterapii są między innymi:

• ziarnica złośliwa;
• rak drobnokomórkowy płuca;
• mięsak Ewinga;
• neuroblastoma;
• raki zarodkowe;
• ostra białaczka szpikowa i limfatyczna;
• chłoniaki nieziarnicze.

Z kolei chemioterapia w połączeniu z innymi metodami onkologicznymi daje dobre rezultaty w przebiegu raków: jajnika, jądra, gruczołu piersiowego czy jelita grubego.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Strąg-Lemanowicz A., Leppert W., Rola onkologicznego leczenia systemowego u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową, Medycyna Paliatywna w Praktyce, 1/2014.
2. Chemioterapia, Immunoterapia i Terapia Celowana, Informacje dla Pacjenta, Lublin 2011.