Środki antykoncepcyjne

Aktualizacja: 10 maja 2022

Środki antykoncepcyjne stosowane doustnie mają podłoże hormonalne, ponieważ wyłącznie ingerencja w gospodarkę hormonalną kobiety jest w stanie zmienić cykl miesiączkowy i zapobiec niechcianej ciąży. Dostępne w Polsce preparaty są zróżnicowane pod względem składu, wykazują więc nieco inne działanie. Skuteczność szacuje się na ponad 99%, przy regularnym stosowaniu.

Doustne środki antykoncepcyjne – mechanizm działania

Najczęściej są to progestageny lub progestageny połączone z estrogenami. Mechanizm działania takich leków jest zróżnicowany, opiera się jednak na zmianie procesów dojrzewania pęcherzyka jajnikowego oraz owulacji. Dodatkowo nie pozostają one bez wpływu na błonę śluzową macicy, śluz szyjkowy oraz kurczliwość jajowodów. Fizjologicznie dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego i owulacja są procesami uzależnionymi od wydzielania przez przysadkę mózgową hormonów gonadotropowych. Przyjęcie leków antykoncepcyjnych prowadzi do upośledzenia wydzielania gonadotropin, czego konsekwencją jest z kolei ograniczenie wzrostu pęcherzyków jajnikowych.

Zmiany w obrębie błony śluzowej macicy uniemożliwiają zagnieżdżenie się zarodka. Śluz szyjkowy staje się bardzo gęsty, wręcz nieprzepuszczalny dla plemników. Swoją konsystencją i składem przypomina śluz z okresu niepłodności poowulacyjnej. Aby środki antykoncepcyjne były skuteczne, należy przyjmować je codziennie (już jeden dzień przerwy sprawia, że kobieta może zajść w ciążę), najlepiej o tej samej godzinie. Warto mieć na uwadze, że wszelkie zaburzenia żołądkowo-jelitowe (wymioty, biegunki) oraz choroby infekcyjne zmniejszają ich skuteczność.

Zobacz również: Chlorella a antykoncepcja.

Przeciwwskazania

Doustne środki antykoncepcyjne cieszą się bardzo dużą popularnością, jednak nie mogą być stosowane przez każdą kobietę. Przeciwwskazaniami bezwzględnymi są:

• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa;
• niewydolność wątroby;
• nowotwory sutka;
• krwawienia z dróg rodnych o nieustalonej etiologii;
• ciąża lub podejrzenie ciąży;
• palenie papierosów, zwłaszcza u kobiet po 35. roku życia.

Z kolei przeciwwskazaniami względnymi są:

• hiperprolaktynemia;
• migreny;
• czynniki ryzyka chorób naczyń krwionośnych;
• choroba Crohna;
• cukrzyca;
• SLE;
• przewlekłe choroby nerek;
• anemia sierpowata;
• depresja endogenna.

Decyzję o przepisaniu tego typu środków zawsze podejmuje lekarz ginekolog po przeprowadzeniu z pacjentką szczegółowego wywiadu i zbadaniu jej. Leki muszą być dobrane indywidualnie do potrzeb kobiety.

Skutki uboczne

Długotrwałe przyjmowanie środków antykoncepcyjnych wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Ingerencja w gospodarkę hormonalną nigdy nie będzie obojętna dla reszty układów. Najczęściej odnotowuje się wahania nastroju, stany depresyjne, wzmożoną drażliwość oraz nasilone bóle głowy z nudnościami. Teoretycznie, antykoncepcja hormonalna może przyczyniać się do zwiększenia masy ciała, szczególnie gdy skutkuje zatrzymaniem płynów i zwiększeniem tkanki tłuszczowej. Ponadto uważa się, że złożone środki antykoncepcyjne wzmagają apetyt.

Do niebezpiecznych działań niepożądanych zaliczamy wzrost ryzyka chorób zakrzepowo-zatorowych, nowotworów szyjki macicy oraz niedokrwistości. Ryzyko to wzrasta aż 8-krotnie. Jest większe, jeśli tabletki nie są dobrane indywidualnie do pacjentki. Odpowiedni dobór przy regularnych badaniach kontrolnych sprawia, że antykoncepcja hormonalna uznawana jest za stosunkowo bezpieczną. Mimo tego, środki te wydawane są jedynie na receptę.

Zobacz również: Libido.

Dopochwowe środki antykoncepcyjne

Alternatywą dla doustnych leków są środki aplikowane do pochwy, jako że plemniki są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany odczynu. Powszechnie stosuje się więc różnego rodzaju żele, pianki czy globulki, zawierające najczęściej nonoxynol-9 lub chlorek dwumetylobenzyloamonowy. Tego typu preparaty stosuje się około godzinę przed planowanym stosunkiem seksualnym. Aktywność plemnikobójcza utrzymuje się przez następne 2 godziny. Skuteczność środków dopochwowych porównywalna jest do skuteczności wkładek wewnątrzmacicznych.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Król M., Wpływ antykoncepcji hormonalnej na organizm kobiety, Kosmetologia Estetyczna, 3/2018.
2. Dębski R., Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej ciąży, Ginekologia Polska, 78/2007.
3. Stelmaszyk A., Domagała J., Dworacka M., Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2017.