NLPZ (Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne)

Aktualizacja: 23 września 2022

NLPZ (Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne) to różnorodna grupa leków o zbliżonym działaniu, wśród których najczęściej stosowanym i najpopularniejszym jest aspiryna. Mechanizm działania NLPZ opiera się na hamowaniu syntezy prostaglandyn biorących udział w powstawaniu procesów zapalnych, dodatkowo zmniejszając poziom dolegliwości bólowych. Są stosunkowo bezpieczne, jednak jak każde preparaty farmaceutyczne mogą spowodować skutki uboczne oraz posiadają przeciwwskazania do przyjmowania.

NLPZ – wskazania

Niesteroidowe leki przeciwzapalne stosowane są celem zmniejszania stanu zapalnego i dolegliwości bólowych różnego pochodzenia i o różnym nasileniu, najczęściej jednak łagodnym i umiarkowanym. Są to między innymi:

• ból zębów;
• ból głowy;
• bóle menstruacyjne;
• bóle kostno-stawowe.

NLPZ stosuje się także celem zmniejszania gorączki, objawów przeziębienia oraz zapobiegania zakrzepom i udarom mózgu. Mają powszechne zastosowanie w terapii objawowej schorzeń reumatycznych.

Zobacz również: Przeziębienie i grypa – jak nie chorować?

Działanie NLPZ

Działanie przeciwzapalne niesteroidowych leków przeciwzapalnych opiera się na hamowaniu COX-2 (indukowana izoforma cyklooksygenazy, obecna w stanach zapalnych różnego pochodzenia) oraz czynnika jądrowego regulującego proces transkrypcji genowej prozapalnych cytokin. W ostatnich latach udowodniono także, że miejsce ma zahamowanie ekspresji indukowanej syntazy tlenku azotu, enzymu ściśle związanego z rozwojem procesów zapalnych u uszkodzonych tkankach.

NLPZ na drodze dodatkowych mechanizmów wpływają na apoptozę komórek uczestniczących w rozwoju zapalenia oraz zmniejszają pojawiające się dolegliwości bólowe. Niektóre z leków wykazują zdolność hamowania przechodzenia leukocytów przez ściany naczynia krwionośnego do miejsca zapalenia w tkankach, inne zaś hamują produkcję wolnych rodników tlenowych czy stymulują aktywność receptorów dla glikokortykosteroidów. Wykazano, że NLPZ zwiększają produkcję endorfin, czyli hormonów szczęścia.

Rodzaje NLPZ

Biorąc pod uwagę budowę chemiczną w medycynie wyróżnia się następujące rodzaje leków z grupy NLPZ:

• pochodne kwasu indolooctowego – substancjami czynnymi są: acematacyna, tolmetyna, indometacyna;
• pochodne kwasu fenylopropionowego – substancjami czynnymi są: naproksen, ibuprofen, fenbufen, fenoprofen, ketiprofen;
• salicylany – substancjami czynnymi są: kwas acetylosalicylowy, salicylamid;
• pochodne kwasu fenamowego – substancjami czynnymi są: kwas mefenamowy, kwas meklofenamowy;
• pochodne kwasu fenylooctowego – substancjami czynnymi są: aceklofenak, diklofenak, fenklofenak;
• pochodne kwasów enolowych – substancjami czynnymi są: oksykamy, pirazolidynodiony.

Wszystkie powyższe leki mają ogromne znaczenie kliniczne.

NLPZ – skutki uboczne

Toksyczne działanie NLPZ opiera się na hamowaniu aktywności COX-1, dlatego zacznie mniej działań niepożądanych w zakresie układu pokarmowego obserwuje się w przypadku leków hamujących COX-2. Preparaty mogą zobojętniać pH soku żołądkowego, nie redukując przy tym zawartości jonów wodorowych, co znacznie zwiększa ryzyko owrzodzenia.Typowymi skutkami ubocznymi są nudności, wymioty, biegunki oraz wzdęcia. Podrażnienie błon śluzowych dróg pokarmowych może zwiększając ryzyko krwawień i zaburzeń wchłaniania. U osób w starszym wieku NLPZ nasilają objawy niewydolności krążenia i zwiększają i tak wysokie już ciśnienie krwi. Innymi skutkami ubocznymi są:

• bóle głowy;
• drżenia mięśniowe;
• obniżenie samopoczucia;
• zawroty głowy;
• neuropatyczny szum w uszach;
• zaburzenia osobowości;
• zmniejszanie liczby erytrocytów;
• zapalenie mięśnia sercowego.

Znacznie rzadziej dochodzi do toksycznego uszkodzenia wątroby czy ciężkich reakcji skórnych. Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych wzrasta u osób przyjmujących wiele leków jednocześnie oraz u osób starszych.

Przeciwwskazania

NLPZ są przeciwwskazane przede wszystkim w przypadku kobiet ciężarnych, dzieci poniżej 12. roku życia oraz przy chorobach układu pokarmowego, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba wrzodowa żołądka. Do pozostałych przeciwwskazań zaliczamy:

• nadciśnienie tętnicze;
• zaburzenia rytmu serca;
• zaburzenia krzepnięcia krwi;
• ciężką niewydolność narządową;
• niektóre choroby autoimmunologiczne, w tym toczeń rumieniowaty układowy i mieszaną chorobę tkanki łącznej;
• skazę krwotoczną.

Przeciwwskazane jest również przyjmowanie wielu leków NLPZ jednocześnie, ponieważ mogą one wchodzić w interakcję ze sobą.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Zaremba M., Staniszewska A., Niewada M. Niesteroidowe leki przeciwzapalne — fakty, mity i kontrowersje dotyczące ryzyka sercowo-naczyniowego oraz ryzyka powikłań ze strony przewodu pokarmowego. Choroby Serca i Naczyń, 3/2012.
2. Reguła J., Wocial T., Kraszewska E., Butruk E. Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w Polsce – badanie ankietowe u 38 tysięcy chorych, Gastroenterologia Kliniczna, 2/2011.
3. Woroń J., Wordliczek J., Dobrogowski J., Porównanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), Medycyna po Dyplomie, 6/2011.
4. Goździalska A., Jaśkiewicz J., Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, Państwo i Społeczeństwo, 1/2014.