Leki immunosupresyjne

Aktualizacja: 13 lutego 2023

Leki immunosupresyjne to niejednorodna grupa związków chemicznych oraz biologicznych o rozmaitym mechanizmie działania, mających jednak wspólny cel. Jest nim hamowanie funkcjonowania układu odpornościowego, a więc zmniejszanie bądź wręcz całkowite hamowanie odpowiedzi immunologicznej. Stanowią podstawę leczenia immunosupresyjnego, stosowanego przy chorobach autoimmunologicznych lub przy przeszczepach narządów wewnętrznych.

Leki immunosupresyjne – co to?

Leki immunosupresyjne mają rozmaitą postać. Mogą być dostępne w formie maści, zastrzyków, tabletek, a nawet sprayów. W odniesieniu do wielkości cząsteczek substancji czynnej, leki immunosupresyjne dzielimy na:

• glukokortykoidy;
• małe cząsteczki obejmujące m.in. leki wiążące immunofiliny, leki alkilujące, antymetabolity;
• preparaty o charakterze białkowym, np. przeciwciała poli- i monoklonalne, inhibitory TNF-α.

Natomiast biorąc pod uwagę mechanizm działania, leki te dzielimy na następujące grupy:

• azatiopryna;
• inhibitory kalcyneuryny;
• leki przeciwproliferacyjne;
• przeciwciała immunosupresyjne.

Współcześnie najczęściej stosowany podział obejmuje jednak:

• glukokortykoidy;
• leki cytostatyczne;
• leki działające na immunofiliny;
• przeciwciała;
• inne leki.

Leki immunosupresyjne ingerują przede wszystkim w mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej, celem uzyskania pożądanego efektu terapeutycznego. Mechanizm działania można opisać na przykładzie preparatu glukokortykosteroidowego. Glukokortykoidy ograniczają żywotność eozynofili, redukują liczbę komórek dendrytycznych, wykazują działanie supresyjne względem limfocytów i bazofili. Dodatkowo oddziałują supresorowo na większość szlaków sygnałowych związanych z aktywacją limfocytów T. Sprawia to, że odpowiedź immunologiczna organizmu słabnie.

Leki immunosupresyjne – skutki uboczne

Stosowanie leków immunosupresyjnych, zwłaszcza przewlekłe, wiąże się z ryzykiem wystąpienia licznych działań niepożądanych. Zaliczamy do nich przede wszystkim następujące:

• wzrost ryzyka poważnych infekcji, w tym wywoływanych drobnoustrojami oportunistycznymi (np. Pneumocystis jiroveci, Herpes zoster);
• ryzyko rozwoju nowotworów;
• działania toksyczne względem tkanek i narządów, zwłaszcza wątroby, prowadząc do ich niewydolności;
• wrzody układu pokarmowego;
• nadciśnienie tętnicze.

Pomimo licznych działań niepożądanych, leczenie immunosupresyjne często pozostaje jedynym skutecznym rozwiązaniem w transplantologii, leczeniu chorób autoimmunizacyjnych, alergicznych, jak również nowotworowych. Najważniejszym przeciwwskazaniem do podaży leków immunosupresyjnych jest ciąża i okres karmienia piersią.

Leki immunosupresyjne – zastosowanie

Leki immunosupresyjne wykorzystuje się powszechnie w leczeniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych towarzyszących m.in. reumatoidalnemu zapaleniu stawów (RZS), stwardnieniu rozsianemu, nieswoistemu zapaleniu jelit, łuszczycy czy egzemie, jak również wszystkich innych chorób i schorzeń z autoagresji. Choroby z autoagresji mają miejsce wówczas, gdy układ immunologiczny organizmu jest nadaktywny i błędnie rozpoznaje tkanki własne jako obce, atakując je. Celem leczenia jest wówczas osłabienie tej odpowiedzi immunologicznej. Obecnie wiele leków immunosupresyjnych wchodzi w skład najczęściej używanych leków przeciwzapalnych i przeciwalergicznych, są to zwłaszcza glukokortykosteroidy.

Leki immunosupresyjne stosuje się również przed planowanym przeszczepem narządów wewnętrznych, aby osłabić odpowiedź immunologiczną organizmu i tym samym zmniejszyć ryzyko odrzucenia przeszczepu. Leczenie utrzymuje się przez 3-6 miesięcy po operacji, a następnie stopniowo zmniejsza dawki. Należy pamiętać, że nagłe zaprzestanie przyjmowania takich leków wiąże się z objawami odstawienia. Dawkę należy więc powoli zmniejszać, lecz nigdy nie odstawiać w sposób nagły.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Ograczyk E., Kowalewicz-Kulbat M., Wawrocki S., Fol M., Immunosupresja – wymagający sprzymierzeniec na trudne czasy, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
2. Remiszewski P., Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu płuc – omówienie leków, Pneumonol. Alergol. Pol., 73/2005.