Epinefryna

Epinefryna to inna nazwa stosowana w odniesieniu do adrenaliny. Stanowi naturalny hormon wydzielany przez rdzeń nadnerczy, występujący w organizmie każdego człowieka. Odpowiada przede wszystkim za pobudzanie organizmu do działania, a do jego nadmiernego wydzielania dochodzi w momencie silnych emocji lub stresu.

Epinefryna – charakterystyka

Epinefryna to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C9H13NO3 i masie molowej 183,20 g/mol. Należy do grona hormonów rdzenia nadnerczy oraz neurotransmiterów katecholaminowych. Poza rdzeniem nadnerczy epinefrynę syntezują komórki C tarczycy oraz ciałka przyzwojowe w układzie nerwowym. Po raz pierwszy wyizolowano ją już w 1985 roku. Ciekawostką jest, że występuje również w roślinach, jednak jej znaczenie farmakologiczne jest ograniczone z powodu niewielkiej trwałości hormonu.

Epinefryna – działanie

Epinefryna spełnia podwójną rolę w organizmie człowieka – jest zarówno hormonem, jak i neuroprzekaźnikiem. Odpowiada przede wszystkim za:

• rozszerzanie naczyń krwionośnych w mięśniach szkieletowych oraz zwężenie naczyń krwionośnych w skórze, w błonach śluzowych i narządach jamy brzusznej;
• przyspieszanie czynności skurczowej mięśnia sercowego, m.in. poprzez zwiększanie jego pojemności wyrzutowej i zwiększanie ciśnienia tętniczego krwi;
• zwiększanie stężenia glukozy we krwi;
• przyspieszenie rozpadu triacylogliceroli w tkance tłuszczowej;
• pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego – szczególnie ośrodków zlokalizowanych w podwzgórzu.

Działanie epinefryny jest niemal natychmiastowe. Często wiąże się z reakcją organizmu na stres, co dawniej umożliwiało jego przeżycie. To właśnie temu związkowi zawdzięczamy w sytuacjach niebezpiecznych czy wyjątkowo emocjonalnych rozszerzenie źrenic, przyspieszenie bicia serca, obniżenie wydzielania śliny i rozszerzenie oskrzeli.

Epinefryna – zastosowanie w medycynie

Epinefryna jest agonistą receptorów α i β, w związku z czym jest wykorzystywana w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego i anafilaktoidalnego jako lek pierwszego rzutu. Ratuje życie pacjentów w tego typu stanach ostrych, co ma miejsce np. po ukąszeniach owadów czy w przebiegu innych form alergii. Podaje się ją wówczas domięśniowo zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Zaczyna działać już po kilku minutach. Wiele osób z grup wysokiego ryzyka wstrząsów nosi ampułkę adrenaliny przy sobie.

Epinefryna ma również zastosowanie w laryngologii, głównie celem szybkiego obkurczenia obrzękniętej błony śluzowej dróg oddechowych u dzieci z zapaleniem krtani o średnio ciężkim lub ciężkim przebiegu. Nieco rzadziej stosuje się ją w leczeniu krwawień. Dawkowanie dobierane jest indywidualnie do pacjenta – jego masy ciała, wieku, stopnia zagrożenia życia.

Badanie poziomu adrenaliny we krwi

W diagnostyce medycznej spore znaczenie ma ocena poziomu adrenaliny (epinefryny) w organizmie na podstawie analizy próbki krwi. Takie badanie wykonuje się m.in. w diagnostyce nowotworów wydzielających katecholaminy oraz nadciśnienia tętniczego, szczególnie niejasnego pochodzenia. Wskazaniami do badania jest też wystąpienie objawów takich jak:

• znaczne wahania ciśnienia tętniczego;
• tachykardia;
• silny stres, odczuwanie napięcia i gotowości do działania na co dzień, bez konkretnych przyczyn;
• podwyższenie progu bólu.

Równorzędnie warto dokonać oceny poziomu noradrenaliny i kortyzolu (zwanego potocznie hormonem stresu). Da to bardziej kompleksowy pogląd na zdrowie pacjenta i działanie jego organizmu. Co istotne, przed badaniem warto być w placówce medycznej 10-15 minut wcześniej, aby chwilę odpocząć i nie poddawać się badaniu „z biegu”, jako że aktywność fizyczna wpływa na wzrost poziomu wielu hormonów, w tym adrenaliny czy kortyzolu.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
2. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
3. Lisowska B., Olszewska M., Adrenalina w ampułko-strzykawkach jako lek pierwszego rzutu w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego, Farmacja Współczesna, 2/2009.
4. Gołaszewska A., Znaczenie adrenaliny w mechanizmie aktywacji ludzkich płytek krwi, Acta Haematologica Polonica, 2/2019.