Działanie kolagenu

Aktualizacja: 4 października 2023

Działanie kolagenu często poddaje się w wątpliwość. Jednym z budzących największe obecnie emocje suplementów diety jest właśnie kolagen. Zbudowano je najpierw wokół kolagenu kosmetycznego, czyli podawanego w formie kremów lub żelu na skórę, a stąd już tylko krok brakowało do zakwestionowania skuteczności kolagenu przyjmowanego doustnie. Przyjrzyjmy się więc temu problemowi z bliska.

Działanie kolagenu na skórę

Działanie kolagenu w postaci kremu albo żelu po nałożeniu na skórę ma wykazywać szybką wchłanialność, tak też deklarują producenci kosmetyków zawierających to białko. I tutaj pojawia się problem, ponieważ przez skórę nie zachodzi nawet wymiana gazowa. Zdecydowanie mniejsze od cząstki kolagenu, cząsteczki tlenu nie są w stanie przeniknąć przez martwe komórki, aby dotrzeć do żywych, nie wspominając nawet o przeniknięciu do głębszych warstw skóry.

W sieci jakiś czas temu furorę zrobił film przygotowany na spotkaniu reklamowym pewnej firmy. Można usłyszeć o tym, w jaki sposób kolagen stymuluje komórki naskórka do wytwarzania własnych cząstek kolagenu. Owszem, coś takiego rzeczywiście potwierdziły poważne badania, ale mechanizm tego oddziaływania nie został wskazany. A wiadomo, że działanie kolagenu, którego nie umiemy wyjaśnić, nie można uznać za zachodzące w sposób naturalny i bezpieczny. We wspomnianym filmie jest też mowa o jakichś eksperymentach ze znakowaniem radioaktywnym. Jednak nie ma nigdzie opublikowanej pracy, która świadczyłaby o tym, że takie doświadczenia odbyły się rzeczywiście.

Owszem, komórki skóry, jak zresztą wszystkie komórki organizmu, w swojej błonie mają pory. Przez nie wymieniają ze środowiskiem różne substancje, ale w kolagenie brakuje tak zwanych sekwencji sygnałowych. Są to specjalne obszary, które są odbierane przez specyficzne receptory umożliwiające przenikanie kolagenu do wnętrza komórek. Inna sprawa, że tego rodzaju specyfiki kosmetyczne zawierają mieszankę różnych kolagenów. Niestety nie każdy z tych typów naturalnie w skórze występuje, o czym pisaliśmy w jednym z artykułów na tym blogu. Wniosek: kolagen się nie wchłania (to by dopiero była heca, gdyby nagle skóra przyjmowała dowolne białka z powierzchni naskórka!). Aczkolwiek w jakiś sposób, którego na razie nie znamy, może stymulować produkcję własnego kolagenu.

Zagadka suchej skóry po zabiegu jest wręcz banalna. Kremy i żele kolagenu zawierają bardzo niewiele, więc po prostu pozostaje on niewyczuwalny pod palcami. Natomiast inne substancje parują, wchłaniają się w warstwę naskórka albo są zwyczajnie ścierane ze skóry.

Działanie kolagenu przyjmowanego doustnie

Kolagen przyjmowany w postaci suplementu diety ma działać od środka. W porównaniu z kosmetycznym kolagenem od razu rzuca się w oczy wyraźna różnica. To, co wprowadzamy do organizmu drogą pokarmową, podlegać musi normalnym procesom trawienia, które w gruncie rzeczy niewiele tajemnic już skrywają.

Pierwsza sprawa: kolagen przyjmowany w kapsułkach nie wędruje sobie donikąd układem krwionośnym. Białka ulegają w procesie trawienia rozpadowi na polipeptydy i drobniejsze cząstki, aż do aminokwasów włącznie. Są co prawda sposoby na to, aby zwiększyć odporność kolagenu na działanie peptydaz, czyli enzymów proteolitycznych, ale i tak nie osiąga się w ten sposób skutecznego wchłaniania całych łańcuchów białkowych, które byłoby bez sensu, ponieważ komórka nie przyjęłaby do wnętrza skomplikowanej cząsteczki białkowej.

Czy więc stosowanie takich suplementów to strata czasu? Otóż nie: rozłożony na aminokwasy kolagen może wciąż stymulować organizm do działania. Aminokwasy są transportowane (sam proces transportu to dość złożony mechanizm), do komórek, które mogą (jeśli to przewiduje program zawarty w ich DNA) syntetyzować kolagen z dostarczonych „klocków”. Mechanizm syntezy kolagenu nigdy nie zatrzymuje się zupełnie. Znacznie spowalnia, to prawda, ale wciąż może się odbywać, pod warunkiem jednak, że komórka ma do dyspozycji odpowiednio dużo aminokwasów. Problemem tu nie jest bowiem niezdolność do syntezy kolagenu, ale fakt, że z wiekiem coraz więcej wyprodukowanych cząstek jest wadliwych i musi zostać rozłożonych w komórce.

Zobacz również: Kolagen w pożywieniu – źródła.

Jaki jest zatem wniosek?

Kolagen jest bardzo dużą cząsteczką, która w dodatku występuje w wielu formach, z których każda w organizmie pełni inną funkcję. Jako białko nie wchłania się przez skórę (a już na pewno nie na skalę odpowiednio dużą, aby zaobserwować efekty kosmetyczne). Natomiast w procesie trawienia jest rozkładany na aminokwasy. W związku z powyższym najskuteczniejszą formą suplementacji kolagenu jest odpowiednio skomponowana forma doustna, która zawiera cząsteczki kolagenów różnego typu. Po rozłożeniu na aminokwasy organizm sam zajmie się dystrybucją poszczególnych aminokwasów do tych komórek, które „zgłoszą” zapotrzebowanie.

Pamiętaj o tym, kiedy wybierasz preparat kolagenowy. Badania naukowe sfinansowane przez firmy kosmetyczne zawsze prowadzą do oczekiwanych wyników, bo klient płaci, więc klient wymaga. Takie pułapki możesz jednak bardzo prosto ominąć i wybrać taki sposób suplementacji, którego działanie kolagenu przyniesie najlepsze rezultaty.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Banaś M., Pietrucha K., typy i struktura białka kolagenowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, 73/2009.
2. Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, 11/2019.
3. Czubak K., Żbikowska H., Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 4/2014.
4. Żelaszczyk D., Waszkielewicz A., Marona H., Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej, Estetologia Medyczna i Kosmetologia, 2/2012.