Wazopresyna (inaczej: hormon antydiuretyczny lub ADH) stanowi organiczny związek chemiczny należący do oligopeptydów. Jego kluczową rolą jest pobudzanie resorpcji wody w kanalikach zbiorczych nerek, co powoduje zmniejszenie wydzielania wody do moczu. Poziom wazopresyny w organizmie można sprawdzić za pomocą klasycznego badania krwi.
Spis treści
Wazopresyna – charakterystyka
Wazopresyna jest składającym się z 9 aminokwasów peptydowym hormonem produkowanym przez neurony podwzgórza jako białkowy prohormon, który transportowany jest następnie przez aksony do tylnego płata przysadki mózgowej. Tam ulega magazynowaniu i jest wydzielany dalej do krwi jako aktywny hormon. Podobnie jak u ludzi i większości ssaków, u psów i kotów w 8. pozycji sekwencji aminokwasowej wazopresyny znajduje się arginina. Właśnie dlatego, aby odróżnić wazopresynę ludzi, psów i kotów od innych wazopresyn (np. u zwierząt z rodziny świniowatych) określa się ją jako wazopresyna argininowa (rzadziej: argipresyna).
Wazopresyna uwalniana jest do krwi pulsacyjnie, przy czym najważniejszym regulatorem jej wydzielania jest zmieniająca się osmolarność osocza krwi. Wpływ na to w największym stopniu ma stężenie we krwi chlorku sodu. Innymi stymulatorami wydzielania wazopresyny są:
- hipowolemia i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi;
- stres;
- nudności;
- hipoglikemia;
- hipoksja;
- interleukina 6;
- mózgowy peptyd natriuretyczny;
- oksytocyna.
Natomiast za hamowanie wydzielania wazopresyny odpowiadają przede wszystkim:
- obniżenie osmolarności osocza;
- picie wody (zwłaszcza schłodzonej), stymulując receptory ustno-gardłowe.
Wówczas produkowany mocz ulega rozcieńczeniu. Ciekawostką jest, że pewne ilości tego związku mogą być wytwarzane również przez gonady i korę nadnerczy.
Wazopresyna – normy
Norma tego hormonu wynosi 1,85 – 7,4 pmol/l (2-8 pg/ml). Dotyczy to wszystkich osób, bez względu na wiek i płeć. Mimo tego w interpretacji wyników zawsze należy brać pod uwagę osmolarność osocza.
Wazopresyna – funkcje
Wazopresyna pełni liczne funkcje regulacyjne w zakresie osmolarności płynów ustrojowych, głównie przez działanie hamujące wydzielanie wody (tzw. działanie antydiuretyczne – proces zachodzący w komórkach kanalików dystalnych nerek). W większych dawkach wazopresyna obkurcza mięśniówkę gładką naczyń krwionośnych, a także macicy i przewodu pokarmowego. Wydzielana razem z kortykoliberyną silnie pobudza uwalnianie hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) z przedniego płata przysadki i tym samym wzmaga steroidogenezę w korze nadnerczy.
Ostatnimi laty intensywniej bada się wpływ wazopresyny na układ nerwowy. Zaobserwowano, że odgrywa ona kluczową rolę w warunkowaniu zachowań społecznych u ludzi i zwierząt. Poprawia pamięć i koncentrację, jak również jest związkiem potencjalnie korzystnym w terapii niektórych schorzeń, zwłaszcza fobii społecznych czy autyzmu.
Niedobór wazopresyny
Niedobór wazopresyny powoduje rozwój moczówki prostej. Schorzenie polega na wydalaniu dużej ilości rozcieńczonego moczu, czego podstawowym objawem jest wzmożone pragnienie odczuwane nawet pomimo picia płynów. Bezpośrednią przyczyną moczówki prostej jest brak wrażliwości receptorów nerkowych na wazopresynę, spowodowany uszkodzeniem podwzgórza bądź przysadki mózgowej. To zaś może wynikać m.in. z nowotworów, infekcji, chorób naczyniowych czy przebytych operacji mózgowia.
Nadmiar wazopresyny
Nadmierna produkcja wazopresyny prowadzi do wystąpienia zespołu nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH), co znane jest także pod nazwą zespołu Schwartza-Barttera. Manifestuje się on pod postacią wydalania mniejszej ilości moczu o dużej zawartości sodu, co z kolei prowadzi do hiponatremii. Charakterystycznymi objawami zespołu są: bóle głowy, wymioty, zmęczenie oraz obniżenie napięcia mięśniowego przy wzmożonej pobudliwości. W skrajnych przypadkach może prowadzić do śpiączki. SIADH bywa konsekwencją nowotworów, uszkodzeń mózgu, chorób płuc oraz prawokomorowej niewydolności mięśnia sercowego.
Kapsułki z kwasem hialuronowymKwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Idasiak-Piechocka I., Odwodnienie – patofizjologia i klinika, Forum Nefrologiczne, 1/2012.
- Załuska W., Dzimira S., Przewodnienie – patofizjologia i klinika, Forum Nefrologiczne, 1/2012.
- Wójciak P., Remlinger-Molenda A., Rybakowski J., Rola oksytocyny i wazopresyny w czynności ośrodkowego układu nerwowego i w zaburzeniach psychicznych, Psychiatria Polska, 6/2012.
- Zespół Schwartza-Barttera (SIADH) u psów i kotów – zaburzenie endokrynologiczne rzadko rozpoznawane w praktyce weterynaryjnej. Część I, Życie Weterynaryjne, 94/2019.
Zostaw komentarz