Progesteron

Progesteron to żeński hormon płciowy wydzielany przez ciałko żółte w II fazie cyklu miesiączkowego. Stanowi niezbędny element do wytworzenia zmian wydzielniczych w endometrium, co warunkuje jego prawidłowe złuszczanie. Ma duże znaczenie zarówno w przebiegu cyklu miesiączkowego, jak również podczas ciąży.

Synteza progesteronu

Za syntezę tego hormonu steroidowego odpowiadają przede wszystkim komórki ciałka żółtego w czasie trwania fazy lutealnej cyklu miesiączkowego oraz podczas wczesnego etapu ciąży. W późniejszym okresie ciąży progesteron może być również wytwarzany przez łożysko. W bardzo małych ilościach za syntezę odpowiada pęcherzyk jajnikowy.

Progesteron jest ważnym metabolitem pośrednim w biosyntezie steroidowej we wszystkich tkankach wydzielających hormony steroidowe. W związku z tym pewne jego ilości prawdopodobnie dostają się do krążenia z jąder i nadnerczy. Syntezę omawianego hormonu zmniejsza degeneracja komórek lutealnych. To z kolei prowadzi do menstruacji. Głównymi narządami docelowymi działania progesteronu są macica, gruczoły piersiowe i mózg.

Progesteron w cyklu menstruacyjnym

Hormonalną kontrolę cyklu miesiączkowego można podzielić na 4 podstawowe etapy:

• wczesny i środkowy folikularny;
• późny folikularny;
• wczesny i środkowy lutealny;
• późny lutealny.

W pierwszej z tych faz niski poziom estrogenu wywołuje ujemne sprzężenie zwrotne między innymi z hormonami: FSH i LH. Estrogen pobudza wydzielanie większej ilości estrogenu przez pęcherzyk.

W kolejnej fazie wzrastający poziom estrogenu oraz zwiększony poziom progesteronu powodują szczyt hormonu luteinizującego. Z kolei hormon folikulotropowy jest hamowany przez inhibinę. W fazie wczesnej i środkowej lutealnej estrogen wspólnie z progesteronem hamuje FSH i LH.

Na końcu, w późnej fazie lutealnej, poziomy estrogenu i progesteronu obniżają się, kiedy ciałko żółte obumiera. Gonadotropiny inicjują rozwój pęcherzyka do następnego cyklu.

Progesteron jest hormonem dominującym w fazie lutealnej. Wspólnie z estrogenem wywołuje ujemne sprzężenie zwrotne z podwzgórzem i przednim płatem przysadki. Pod wpływem progesteronu endometrium kontynuuje przygotowanie do ciąży i staje się strukturą wydzielniczą.

Progesteron – pozostałe funkcje

Progesteron przyczynia się również do zgęstnienia śluzu szyjkowego. Gęsty śluz tworzy czop, który blokuje wejście szyjkowe i zapobiega wnikaniu bakterii oraz nasienia do wnętrza macicy. Dodatkowo hormon ten wykazuje ciekawy wpływ na termogenezę. Podczas fazy lutealnej cyklu owulacyjnego podstawowa temperatura ciała mierzona tuż po przebudzeniu i przed wstaniem z łóżka wzrasta o 0,17-0,5°C i pozostaje podwyższona aż do wystąpienia menstruacji. Ze względu na to, że ta zmiana temperatury pojawia się po owulacji, nie może być skutecznie wykorzystana do przewidywania owulacji. Jest to jednak prosty sposób oceny, czy kobieta ma cykle owulacyjne czy bezowulacyjne (bez jajeczkowania).

Obniżenie poziomu progesteronu w ciąży wyznacza początek porodu, ponieważ hormon ten hamuje skurcze macicy. Podczas zapładniania progesteron umożliwia implantację zarodka w błonie śluzowej macicy oraz utrzymanie ciąży.

Dodatkowo warto wiedzieć, że progesteron:

• zatrzymuje wodę w organizmie, czego efektem jest powstawanie obrzęków;
• spowalnia przepływ krwi, co z kolei przekłada się na zwiększenie ryzyka rozwoju żylaków;
• hamuje odpowiedź immunologiczną matki na antygeny płodu;
• warunkuje laktację, stymuluje rozwój zrazików i pęcherzyków w gruczołach piersiowych;
• prawdopodobnie blokuje działanie aldosteronu na nerki;
• wpływa na regulację stężenia glukozy we krwi.

Progesteron pełni ważne funkcje nie tylko w aspektach związanych z płcią żeńską, ale również w metabolizmie kobiety.

Poziom progesteronu we krwi

U mężczyzn stężenie progesteronu w osoczu wynosi przeciętnie 0,3 ng/ml, natomiast u kobiet – około 0,9 ng/ml w fazie folikularnej cyklu miesiączkowego. W fazie lutealnej cyklu miesiączkowego u kobiet ciałko żółte wytwarza duże ilości tego hormonu. W efekcie jego stężenie w osoczu dochodzi do wartości szczytowych, czyli do 18 ng/ml.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
2. Bomba-Opoń D., Czajkowski K., Karowicz-Bilińska A., Kotarski J., Nowak-Markwitz E., Oszukowski P., Paszkowski T., Poręba R., Spaczyński M., Wielgoś M., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, Ginekologia Polska, 86/2015.
3. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.